ساخت اتاق‌های امن یا پناهگاه؛ درسی از جنگ که نباید فراموش شود

یکی از مسائلی که در ایام جنگ ۱۲روزه تحمیلی رژیم صهیونی علیه کشورمان خودنمایی کرد، لزوم پناه بردن مردم در زمان وقوع حملات هوایی به اماکن امن است. اماکنی که ضمن القای احساس امنیت به افراد و خانواده‌ها، از امکانات حداقلی برای سپری کردن دقایق و ساعات، برخوردار باشد و مردم بتوانند در کوتاه‌‌‌ترین زمان ممکن خود را به این مناطق برسانند. به گزارش ایرنا، به نظر می‌رسد ساخت این اماکن امن و پناهگاه‌ها، نه فقط در زمان بروز حوادث انسان‌ساز همچون جنگ، بلکه در شرایط طبیعی کشورمان که منطقه‌ای لرزه‌خیز محسوب شده و طی سال‌های گذشته همواره مسئولان امر امکان وقوع زلزله را در شهری همچون تهران و دیگر مناطق بار‌‌ها و بار‌‌ها هشدار داده‌اند، امری واجب و لازم است. موضوعی که گرچه طی سال‌های گذشته در ادوار مختلف بار‌‌ها و بار‌‌ها مورد تأکید قرار گرفت، اما هیچ‌گاه رنگ و بوی اجرایی به خود نگرفته و در گذر ایام به فراموشی سپرده شد. در این زمینه، علی بیت‌اللهی؛ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، اظهار داشت: در زمان هشت سال دفاع مقدس و جنگ با رژیم بعث عراق که حملات هوایی به تهران و دیگر شهر‌‌ها را شاهد بودیم، موضوع پناهگاه‌سازی در کشور مطرح شد؛ طرحی که مسئولان عنوان می‌کردند، یک طرح موقت نیست و باید استمرار داشته باشد. بیت‌اللهی؛ با تأکید بر اینکه در پدافند غیرعامل یک نکته اساسی حفظ امنیت و جان ساکنان شهرهاست، گفت: متأسفانه پس از پایان جنگ تحمیلی که احساسات فروکش کرد، شاهد فراموشی این اقدام بودیم؛ به عبارتی بر این باورم که رفتارهای ما، رفتارهای ریشه‌دار، برپایه یک برنامه منظم، محکم و لازم‌الاجرا نیست. وی افزود:‌ پس از آن با وقوع زلزله بم، تب ساخت اتاق ایمن در کشور بالا گرفت. به عبارتی این طور عنوان می‌شد که با توجه به اینکه ساخت ساختمان‌های مقاوم هزینه‌بر است، دستکم احداث یک اتاق ایمن که فاقد آوار بوده و امکان صیانت از جان انسان‌‌ها را داشته‌باشد، در دستور کار قرار گیرد؛ در این موضوع نیز شاهد بودیم با خوابیدن موج هیجانات و احساسات، این امر به فراموشی سپرده شد. عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، خاطرنشان‌کرد:‌ طی ۱۲ روز جنگ تحمیلی رژیم صهیونی، جای خالی چنین پناهگاه‌ها و اتاق‌های امنی در شهر‌‌ها و مناطق مختلف کشور احساس شد. بیت‌اللهی؛ تأکید کرد:‌ در اهمیت این موضوع کسی شک و تردید ندارد، اما در جدیتِ اجرای این طرح‌‌‌ها با گذشت زمان باید مقاومت کرد. وی ابراز امیدواری کرد که درس‌هایی که از این جنگ آموختیم به باد فراموشی سپرده نشود و معتقدم علاوه بر موضوعات مرتبط با جنگ و دفاع و پدافند غیرعامل، چنین پناهگاه‌ها و اتاق‌های امنی برای مخاطرات طبیعی همچون زلزله در کشور لرزه‌خیزی همچون ایران مورد نیاز است. بیت‌اللهی؛ یادآور شد: در زمان جنگ تحمیلی هشت ساله، دستگاه‌هایی همچون وزارت کشور، وزارت دفاع، وزارت راه‌وشهرسازی، بنیاد مسکن هر یک حسب مورد به‌عنوان مسئول معرفی می‌شدند، اما از آنجایی که هیچ‌گاه این برنامه اجرایی نشد، متولی آن هم نامشخص ماند. وی اظهار داشت: از منظر مدیریت بحران، دستگاه‌هایی همچون وزارت کشور، سازمان مدیریت بحران، سازمان پدافند غیرعامل و شهرداری‌‌‌ها در ساخت پناهگاه‌ها می‌توانند مسئولیت بر عهده بگیرند، اما به لحاظ قانونی باید این مهم الزام‌آور شود. عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تأکید کرد: موضوع اصلی، عدم وجود قانون مشخص در زمینه احداث اتاق‌‌‌ها و ساختمان‌های امن و پناهگاه‌هاست و هیچ قانون مشخص و معین و قابل اندازه‌گیری در این زمینه نداریم. وی گفت: در این زمینه شاید نیازی به قانون مجلس هم نباشد و حتی مصوبه دولت هم می‌تواند کافی باشد. در هر حال از آنجایی که این امر مهم، یک موضوع مستمر و زمان‌بر است، باید براساس قانون یا مصوبه دولت شکل بگیرد تا لازم‌الاجرا باشد و پس از آن بتوان دستگاه‌های متولی، ناظران، پیمانکاران و… کار را مشخص کرد. بیت‌اللهی؛ با اشاره به قابل هشدار بودن برخی مخاطرات در کشور و فرصت زمانی برای افراد به‌منظور رسیدن به جاهای امن، گفت: در چنین شرایطی، از نظر اقتصادی و مهندسی ساخت پناهگاه‌ها به صرفه‌تر و موجه‌تر است؛ زیرا اماکنی عمومی بوده و هزینه‌های ساخت آن‌‌ها کمتر خواهد بود. وی اظهار داشت: برای شرایط جنگی، ساخت پناهگاه‌های چندمنظوره دارای توجیه است. همچون توسعه ایستگاه‌های زیرزمینی مترو (البته اگر با این دیدگاه احداث شوند) که امکان تأمین امنیت، بهداشت، جمعیت‌پذیری و… در آن‌‌ها فراهم خواهد بود، می‌تواند در دستور کار قرار گیرد. عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، افزود: پناهگاه‌ها می‌توانند برخی امکانات زیرسطحی را در خود داشته باشند و در شرایط ضروری جنگی نیز مورد استفاده قرار بگیرند، همچنین در زمان وقوع زلزله یا وقوع پس‌لرزه‌ها قابل استفاده باشند. وی همچنین با اشاره به ساخت اتاق‌های امن که در بسیاری کشور‌‌ها نیز شاهد احداث آن‌‌ها هستیم، یادآور شد: این اتاق‌‌‌ها فاقد آوار بوده و با دیوارهایی مستحکم با هدف سپری کردن ساعات و حتی روزهای بحرانی ساخته می‌شوند. بیت‌اللهی؛ گفت: این طرح باید ابتدا از نظر سازمان نظام مهندسی ساختمان مورد تأیید قرار گیرد تا پس از آن بخشی از ساختمان در هر واحد به آن اختصاص داده شود. کارکرد این اتاق‌های امن در زمان وقوع زلزله و حوادث غیرمترقبه، ناگهانی و بدون هشدار اولیه است که افراد باید بتوانند در همان ثانیه‌های نخست عکس‌العمل نشان دهند. وی در پایان تأکید کرد: ساخت اتاق‌های امن یا پناهگاه‌ها در هر صورت امری اجتناب‌ناپذیر و الزامی و در عین حال مفید است تا بتوان در زمان وقوع بحران‌هایی همچون زلزله، جنگ و… کمک‌حال مردم باشد.