ادامه تنش‌های قیمتی خودرو پس از آتش‌بس جنگ

مهدی قره‌داغلی – طی ۱۲ روزی که کشور درگیر جنگ بود، بسیاری از بازار‌ها به‌نوعی در حالت تعلیق به‌سر می‌بردند. بازار خودرو نیز از این قاعده مستثنی نبود؛ در حالی که برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کردند با رشد نرخ ارز، قیمت بسیاری از کالا‌ها از جمله خودرو افزایش یابد، اما در واقعیت نه‌تنها حجم معاملات به‌شدت کاهش یافت، بلکه کشف قیمت در بازار نیز عملاً اعتبار خود را از دست داد. صنعت خودروی ایران در حالی به تابستان ۱۴۰۴ وارد شد که شواهد از تجربه یکی از سنگین‌‌‌‌ترین رکودهای تاریخی این صنعت در ماه‌های نخست سال حکایت دارد. از آغاز سال‌جاری، سه عامل کلیدی یعنی عدم‌اصلاح قیمت خودرو، بحران ارزی و اختلال در تأمین مواد اولیه، به‌‌‌ویژه قطعات وارداتی، سبب شد تولید خودروسازان کاهش یابد و عرضه به بازار تقریباً به حالت توقف برسد. بر این سه‌‌‌گانه پُرچالش، باید جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل را نیز افزود؛ بحرانی که به تعطیلی کامل خطوط تولید انجامید و در برخی موارد، خودروسازان حتی ترجیح دادند کارگران خود را به مرخصی اجباری یا همان تعطیلات تابستانی زودهنگام بفرستند. اما حوزه تصمیم‌سازی برای خودرو، بازار درگیر رکود نبود و تصمیماتی برای صنعت و بازار خودرو گرفته شد. از این میان می‌توان به آیین‌نامه اجرایی واردات خودرو اشاره کرد که ۲۶ خردادماه، نزدیک به چهار ماه بعد از شروع سال جدید ابلاغ شد که بر مبنای آن تعرفه واردات خودرو به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافت و همچنین دومیلیارد و ۶۵ میلیون‌یورو برای واردات ۹۰ هزار دستگاه در نظر گرفته شد. این درشرایطی است که آیین‌نامه مذکور در قالب آیین‌نامه‌های قانون بودجه سال‌جاری تعریف می‌شود؛ اما نزدیک به چهار ماه از سال جدید خبری از این آیین‌نامه نبود و ناگهان در بحبوحه جنگ ابلاغ شد. شرکت‌های خودروسازی پارس‌خودرو، ایران‌خودرو و سایپا، لیست قیمت خودروهای جدید خود را با میانگین ۱۵ درصد را با استناد به مصوبه شورای‌رقابت و هماهنگی با وزارت صمت اعلام کردند. همین موضوع باعث افزیش قیمت خودروهای داخلی و خارجی در بازار شده است و به نظر نمی‌رسد کاهش در آن اتفاق بیفتد. به گزارش مناقصه‌مزایده، مسیح فرزانه؛ کارشناس بازار خودرو، دراین باره گفت: در حال‌حاضر بازار خودرو با رکودی عمیق‌تر از روز‌های منتهی به جنگ مواجه است و سرمایه‌گذاران نیز تمایل کمتری به حضور در این بازار دارند. به گفته او، بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد به دلیل نقدشوندگی بالاتر، بازار‌های موازی مانند سکه و ارز را به خودرو ترجیح می‌دهند. این کارشناس بازار خودرو، درباره راهکار‌های خروج از رکود، گفت: برای خروج از رکود، باید به شرایط پیش از منازعات بازگشت و تغییرات در رفتار بازار را بررسی کرد. یکی از عوامل مهم برای بهبود بازار، ایجاد ثبات روانی و اقتصادی و کاهش تحریم‌ها از طریق گشایش‌های تجاری است. وی با اشاره به اعلام افزایش قیمت برخی خودرو‌‌ها در هفته گذشته، اظهار کرد: اعلام این افزایش قیمت‌ها در شرایط جنگی کشور مناسب نبوده و با وضعیت فعلی اقتصادی مردم همخوانی ندارد. این کارشناس بازار خودرو، افزود: خودروسازان باید درک متقابلی از شرایط مصرف‌کنندگان داشته باشند، چراکه در صورت نبود مشتری، تولید و فروش نیز معنا نخواهد داشت. به گفته فرزانه؛ اگرچه برخی محصولات در بازار با افزایش سه تا چهار درصدی مواجه شده‌اند، اما عملاً خریداری در بازار وجود ندارد، مگر آنکه فرد نیاز مبرم به خودرو داشته باشد. به گفته او، مشتریان به‌دلیل بالا رفتن ریسک‌های اقتصادی و سیاسی ترجیح می‌دهند نقدینگی خود را در بازار‌های دیگر حفظ کنند. کارشناس بازار خودرو، تأکید کرد: در کوتاه‌مدت چشم‌انداز روشنی برای خروج از رکود بازار خودرو وجود ندارد و ثبات سیاسی-اقتصادی شرط لازم برای بازگشت رونق به این بازار است. وی در ادامه، با اشاره به روند قیمتی کارخانه‌ها پیش از شروع تجاوز رژیم‌صهیونیستی، گفت: پیش از جنگ تحمیلی ۱۲‌ روزه، موضوع افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو‌‌ها مطرح بود، اما اکنون مشخص نیست این قیمت‌ها نهایی شده‌اند یا خیر. کارشناس بازار خودرو، تصریح کرد: در شرایطی که مردم با مشکلات متعدد اقتصادی مواجه هستند، اعلام افزایش قیمت از سوی برخی خودروسازان اقدامی غیرمنتظره بوده و با شرایط جامعه همخوانی ندارد. فرزانه؛ گفت: در شرایط فعلی امکان بازگشت رونق به بازار خودرو در کوتاه‌مدت وجود ندارد و روند رکود فعلی ادامه‌دار خواهد بود.