باری که سامانه خودنویس از دوش مستأجران برمی‌دارد

محمد قره‌داغلی -در سال‌های اخیر با افزایش بی‌سابقه اجاره‌بها و پیچیدگی‌های قراردادهای ملکی، مستأجران بیش از پیش با مشکلات حقوقی و مالی مواجه شده‌اند. در این میان، راه‌اندازی سامانه خودنویس به‌عنوان بستری برای تنظیم قراردادهای رسمی و مطمئن اجاره، گامی مؤثر در کاهش فشار‌ها بر دوش مستأجران تلقی می‌شود. به گزارش مناقصه‌مزایده، سامانه خودنویس با هدف تسهیل تنظیم قراردادهای اجاره و کاهش نیاز به مراجعات مکرر به دفاتر اسناد رسمی و مشاوران املاک طراحی شده است. این سامانه با ارائه فرم‌های استاندارد و راهنمایی گام‌به‌گام، امکان ثبت قراردادهای اجاره را با هزینه کمتر و سرعت بیشتر فراهم می‌کند. از دیگر مزایای این سامانه، می‌توان به جلوگیری از وقوع اختلافات حقوقی ناشی از ابهام در مفاد قرارداد، افزایش شفافیت در فرآیند اجاره، و ایجاد دسترسی برابر برای تمام اقشار جامعه به خدمات تنظیم قرارداد اشاره کرد. کارشناسان معتقدند توسعه سامانه‌هایی از این دست، به ویژه در شرایط اقتصادی دشوار کنونی، می‌تواند نقش مهمی در حمایت از مستأجران و برقراری عدالت اجتماعی ایفا کند. سیدجمال موسوی؛ عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، با اشاره به فواید مستقیم این سامانه برای مستأجران، افزود: «در شرایطی که هزینه‌های زندگی بالا رفته، کاهش حتی کوچک‌‌ترین هزینه‌ها برای خانوار‌ها اهمیت دارد. یکی از هزینه‌های ثابت هر ساله برای مستأجران، حق‌الزحمه مشاور املاک و هزینه تنظیم قرارداد است. استفاده از سامانه خودنویس می‌تواند این هزینه را به صفر برساند و فرآیند جابه‌جایی را برای مستأجران ساده‌تر و شفاف‌تر کند.» عضو کمیسیون عمران مجلس، گفت: «از طرف دیگر، ثبت رسمی قرارداد‌ها در این سامانه می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری را در اختیار نهادهای نظارتی قرار دهد. این موضوع برای سیاست‌گذاری حوزه مسکن و شناسایی مالکان پرواحد، خانه‌های خالی و وضعیت بازار اجاره بسیار مهم است.» وی با انتقاد از ضعف نظارت بر بازار اجاره، خاطرنشان کرد: «متأسفانه بسیاری از مالکان همچنان نسبت به اظهار دقیق تعداد ملک یا واحدهای مسکونی خود مقاومت می‌کنند. این مسئله نه‌تنها باعث ناکارآمدی نظام مالیاتی شده، بلکه دست دولت را در کنترل بازار اجاره بسته است. سامانه خودنویس در صورتی که با الزام قانونی همراه شود، می‌تواند این خلأ را تا حد زیادی پر کند.» همچنین روح‌ا… لک‌علی‌آباد؛ با اشاره به اهمیت راه‌اندازی سامانه خودنویس در حوزه مسکن، اظهار کرد: «امروز مسکن به یکی از مهم‌‌ترین دغدغه‌های مردم تبدیل شده است. بسیاری از خانوار‌ها نه‌تنها توان خرید خانه دلخواه خود را ندارند، بلکه حتی برای تأمین یک مسکن حداقلی نیز با مشکلات جدی روبه‌رو هستند.» وی افزود: «متأسفانه قیمت خرید مسکن در کشور به‌قدری افزایش یافته که بخشی از جامعه دیگر حتی به خرید خانه فکر هم نمی‌کند و به‌نوعی از چرخه خرید مسکن خارج شده‌اند. در چنین شرایطی وظیفه دولت این است که با ارائه راهکارهایی، بار مالی مسکن را از دوش مردم ‌بردارد.» لک‌علی‌آبادی؛ نماینده مردم در مجلس، با تأکید بر نقش سامانه خودنویس در کاهش هزینه‌های اجاره‌نشینی گفت: «یکی از مزایای سامانه خودنویس این است که مستأجران و مالکان می‌توانند قراردادهای خود را بدون نیاز به مراجعه به بنگاه‌ها و پرداخت حق کمیسیون‌های بالا، به‌صورت مستقیم ثبت کنند. این اقدام، هزینه‌های مردم را به‌ویژه در فصل جابه‌جایی‌‌ها که خرداد ماه اوج آن است، کاهش می‌دهد.» نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: «البته برخی بنگاه‌ها نیز کارشناسان خوبی دارند و خدمات مشاوره‌ای ارائه می‌کنند، اما در بسیاری از موارد، حق کمیسیون‌های سنگین، فشار اقتصادی زیادی بر مستأجران وارد می‌کند. مخصوصاً وقتی فردی در شهری غریب به دنبال مسکن باشد و با افزایش قیمت‌ها و حق کمیسیون‌های بالا مواجه شود، این موضوع مشکلات بیشتری را برای او به وجود می‌آورد.» وی با تأکید بر تأثیر سامانه خودنویس در حذف واسطه‌ها اظهار کرد: «یکی دیگر از مزایای این سامانه، حذف واسطه‌ها و دلالان از فرآیند اجاره ملک و زمین است. وقتی مستأجر و مالک بدون دخالت واسطه‌ها، قرارداد رسمی و قانونی ثبت می‌کنند، هم خیالشان راحت‌تر است و هم هزینه‌های اضافی پرداخت نمی‌شود.» لک‌علی‌آبادی؛ خاطرنشان کرد: «برای اینکه سامانه‌هایی مانند سامانه خودنویس بتوانند تأثیرگذاری لازم را داشته باشند، باید صاحب و مسئول مشخصی داشته باشند. یعنی دولت باید پشتیبان این سامانه باشد و پاسخگوی مشکلات احتمالی کاربران باشد. اگر چنین باشد، این سامانه‌ها می‌توانند بسیار مفید باشند و اطمینان مردم به آن‌ها بیشتر خواهد شد.» این نماینده مجلس در پایان، گفت: «در شرایط اقتصادی فعلی که قیمت‌ها روزبه‌روز افزایش می‌یابد و بسیاری از مردم برای تأمین هزینه‌های زندگی خود با مشکل مواجه هستند، هر اقدامی که بتواند بار مالی را از دوش آن‌ها ‌بردارد، ارزشمند است. راه‌اندازی سامانه خودنویس هم یکی از همین اقدامات است که امیدوارم به‌خوبی اجرایی شود و مستأجران بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند.»