هشدار به کاربران ایرانی استارلینک؛ استفاده هم ممنوع است!

در حالی که با افزایش احتمال دسترسی کاربران ایرانی به اینترنت ماهواره‌ای استارلینک، براساس طرحی که به تصویب نمایندگان مجلس رسید، استفاده و خرید و فروش استارلینک، ممنوع و موجب حبس است، برخی منابع از بررسی روش‌های فنی و امنیتی برای مقابله با این فناوری در کشور خبر می‌دهند که استفاده‌کنندگان غیرقانونی از این سرویس را با چالش جدی مواجه خواهد کرد. به گزارش سیتنا، پروژه اینترنت ماهواره‌ای استارلینک متعلق به شرکت اسپیس‌ایکس، به‌تازگی پوشش خدمات خود را در بسیاری از مناطق جهان از جمله خاورمیانه گسترش داده است. این موضوع باعث نگرانی دولت‌هایی شده که شرکت استارلینک قوانین سرزمینی کشورهای آن‌ها را نپذیرفته و به صورت غیرقانونی به ارائه خدمات اقدام کرده است. دسترسی به اینترنت استارلینک از طریق دریافت‌کننده‌های مخصوص (ترمینال) و بدون نیاز به زیرساخت مخابراتی داخلی ممکن است؛ همین ویژگی، چالش‌های امنیتی متعددی برای کشورهایی مانند ایران به همراه دارد.

استفاده و خرید و فروش استارلینک، ممنوع شد

جزئیات طرح تشدید مجازات جاسوسان و همکاری‌کنندگان با رژیم‌صهیونیستی و کشورهای متخاصم شامل ۹ ماده که نمایندگان مجلس در جلسه علنی دوشنبه دوم تیرماه به تصویب رسانده بودند، منتشر شد که براساس آن استفاده، حمل، خرید یا فروش یا وارد کردن یا در اختیار گذاشتن ابزارهای الکترونیکی ارتباطی اینترنتی فاقد مجوز از قبیل استارلینک، ممنوع و موجب حبس تعزیری درجه۶ و ضبط تجهیزات خواهد بود. تأمین، تولید، توزیع و واردات بیش از ۱۰ عدد از ابزارهای مذکور یا انجام موارد مذکور به قصد مقابله با نظام مستجوب حبس تعزیری درجه۴ خواهد بود.

راهکارهای مقابله در دست بررسی

براساس گزارش‌های غیررسمی، نهادهای ذی‌ربط در حال ارزیابی چند روش برای جلوگیری از گسترش استفاده از این سرویس در ایران هستند؛ از جمله:

– اختلال فرکانسی (Jamming): ایجاد اختلال در باندهای Ku و Ka که توسط ماهواره‌های استارلینک استفاده می‌شوند.

– شناسایی ترمینال‌ها: بهره‌گیری از تجهیزات نظارتی برای یافتن محل کاربران زمینی.

– کنترل واردات: ممانعت از ورود تجهیزات گیرنده به کشور از طریق مرزها.

– مقابله نرم‌افزاری: تلاش برای توسعه سامانه‌های تشخیص و مسدودسازی از طریق ابزارهای دیجیتال داخلی.

برخی منابع به طراحی «رله‌های مقابله‌ای» با هدف مسدودسازی یا اختلال در سیگنال‌های ماهواره‌ای اشاره کرده‌اند. این فناوری می‌تواند شامل سامانه‌های زمین‌پایه برای پایش طیف فرکانسی یا ابزارهای الکترونیکی برای ایجاد میدان‌های اختلالی باشد. با این حال، متخصصان معتقدند طراحی و پیاده‌سازی چنین سامانه‌هایی به‌صورت گسترده، نیازمند بودجه بالا، تخصص فنی پیشرفته و زیرساخت‌های خاص جنگ الکترونیک است.

چالش‌های فنی و حقوقی جدی

برخلاف فیلترینگ اینترنت، اینترنت ماهواره‌ای از زیرساخت ملی عبور نمی‌کند. به همین دلیل، مسدودسازی آن صرفاً از طریق روش‌های فنی یا مقابله در سطح فیزیکی ممکن است. از طرفی، هیچ معاهده بین‌المللی تاکنون شرکت‌هایی مانند SpaceX را ملزم به رعایت سیاست‌های محدودکننده کشورهای خاص نکرده است و استارلینک هم حاضر به پذیرش قوانین سرزمینی کشور ما نشده است، بنابراین ایران برای جلوگیری از فعالیت استارلینک در فضای داخلی خود، ناچار به اقدامات یک‌جانبه خواهد بود.

تجربه دیگر کشورها؛ از چین تا روسیه

در چین، دولت با در اختیار داشتن فناوری‌های پیشرفته اختلال و نظارت، موفق شده تا حدی دسترسی به اینترنت ماهواره‌ای را محدود کند. در روسیه نیز اقداماتی مشابه با هدف محدودسازی ارتباطات رمزنگاری‌شده در دستور کار قرار گرفته است. با این حال، کارشناسان فناوری اطلاعات می‌گویند هیچ کشوری تاکنون نتوانسته به‌طور کامل دسترسی به استارلینک را مسدود کند؛ مگر با برخوردهای فیزیکی و امنیتی با کاربران یا تجهیزات آن. اینترنت استارلینک به‌عنوان فناوری‌ نوظهور و بدون مرز، چالش تازه‌ای در حوزه ارتباطات به‌وجود آورده است. در ایران، بررسی روش‌های مقابله با این فناوری در جریان است؛ اما به‌نظر می‌رسد تحقق کامل آن نیازمند رویکردی چندلایه، ترکیب فناوری، قانونی و نظارت میدانی است.