جایگاه صنعت بیمه در اقتصاد مقاومتی

جایگاه صنعت بیمه در اقتصاد مقاومتی

سرمایه‌گذاری در بیمه نیاز اساسی جوامع امروزی در حوزه اقتصادی، کلان مدیریتی و از همه مهم‌تر فرهنگی است و عامل پیش برنده اقتصاد مقاومتی محسوب می‌شود.

بیمه برای کنترل و بی‌اثر کردن فشارهای حوزه‌های مختلف در اقتصاد مقاومتی، نقش حیاتی دارد و حتی می‌تواند چنین فشارهایی را به فرصت تبدیل کند. برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی باید بر تولید داخلی کشور و تلاش برای خوداتکایی تأکید داشت که اگر نیک بنگریم جایگاه بیمه برای دستیابی به این هدف بسیار کلیدی است.

بیمه به‌عنوان یک مؤلفه اقتصادی، نقش مهمی در اقتصاد کشور‌‌ها داشته و هرچه سهم صنعت بیمه در تولید ناخالص داخلی و ضریب نفوذ آن بیش‌تر باشد اقتصاد آن کشور پیشرفته‌تر خواهد بود. نقش اصلی بیمه کاهش ریسک است. هرچه احتمال ریسک بالاتر باشد، احتمال این‌که کسب و کار در آن زمینه سرمایه‌گذاری کند کم‌تر است. اما شرکت‌های بیمه در اقتصاد و اقتصاد مقاومتی نقشی بیش از این دارند:

بدون بیمه، کسب و کار‌‌ها امکان گسترش ندارند و زمانی که کسب و کار نتواند گسترش پیدا کند، اشتغال ایجاد نمی‌شود. در واقع، ممکن است بنگاه‌های اقتصادی کارکنان خود را اخراج کنند و زمانی که کاری وجود نداشته باشد مشتری و مصرف کننده مبلغ کم‌تری را هزینه کرده و حرکت اقتصاد با کندی به پیش می‌رود.

از سوی دیگر، بیمه نقش مستقیمی در ایجاد اشتغال در جامعه داشته و شرکت‌های بیمه با استخدام نیروی انسانی، ایجاد اشتغال کرده و از این جنبه نیز بر اقتصاد کشور تأثیرگذار هستند. براساس گفته‌های رییس کل محترم بیمه مرکزی، حدود ۱۱۰ هزار نفر شاغل در صنعت بیمه فعالیت می‌کنند که نشان‌دهنده پتانسیل بالای صنعت بیمه در حوزه اشتغال است و مطمئناً اگر بتوان از روش‌های جدید فروش بیمه همانند استارت‌آپ‌‌‌ها بهره برد، شغل بیش‌تری در صنعت بیمه ایجاد می‌شود. چرا که در دنیا بخش‌های خدماتی حرف اول را در زمینه اشتغال می‌زنند و بیمه نیز از بخش‌های مثبت و مهم خدمات به شمار می‌آید که رفاه و آسایش مردم را تأمین می‌کند.

علاوه بر این می‌توان به تأثیر بیمه، بیمه‌های زندگی، در بخش تولید اشاره کرد. صنعت بیمه از بخش‌های اصلی در حوزه نهادهای مالی است و ضریب نفوذ آن یکی از شاخص‌های توسعه اقتصادی هر جامعه‌ای است. در این بین بیمه زندگی، علاوه بر داشتن وجوه توسعه مالی و اقتصادی، یکی از شاخص‌های توسعه رفاه نیز محسوب می‌گردد.

بیمه زندگی بزرگ‌‌ترین بخش صنعت بیمه در دنیاست، زیرا از یک سو با هدایت سرمایه‌های کوچک خانوار به سوی ایجاد ظرفیت‌های اقتصادی و از سوی دیگر با رفع دغدغه‌های آتی نهاد‌‌ها خانواده به عنوان عرضه‌کننده نیروی کار، نقش انکارناپذیری در توسعه اقتصادی و اجتماعی دارد.

کارمندی که آسایش داشته باشد و بیمه در تمامی گرایش‌‌‌ها اعم از درمان، عمر و حوادث در زندگی وی جاری باشد، تمامی فکر و خلاقیت خود را صرف حرفه‌اش خواهد کرد و به همین نسبت تولید نیز با کیفیت شده و افزایش خواهد داشت.

گفتنی است، زمانی که بنگاه‌های اقتصادی ریسک‌های خود را بیمه می‌کنند، در زمان بروز خسارت سرمایه خود را صرف پرداخت و جبران آن خسارت نکرده و در واقع موتور اقتصادی با همان سرعت در بخش تولید و خدمات در حال حرکت خواهد بود و نقش جبران خسارت را صنعت بیمه تقبل خواهد کرد. بدین‌صورت نیز تولید ادامه داشته و بروز یک حادثه باعث توقف تولید و لطمه اقتصادی نمی‌شود.

در حادثه اخیر آتش‌سوزی انبار قطعات یدکی و لوازم اولیه یکی از بزرگ‌‌ترین تأمین‌کنندگان قطعات خودرو، شوک وارده به شرکت ارایه دهنده و شرکت‌های خودروساز که دریافت‌کننده قطعات بودند به وضوح مشاهده می‌شد. اما حضور صنعت بیمه در بخش بیمه‌های آتش‌سوزی از میزان خسارات مالی وارد شده به این شرکت کاست و تمرکز آن را بر ارایه هرچه سریع‌تر قطعات و انجام تعهدات زمانی ارایه محصولات معطوف کرد.

از جنبه اقتصادی بیمه که بگذریم، می‌توان با رویکردی متفاوت با تعریف مفهوم تاب‌آوری در جنبه‌های مختلف زندگی علاوه بر حوزه اقتصاد به نقش بیمه در تمامی جنبه‌ها اشاره کرده و حضور و تأثیر بیمه را در این جنبه‌ها تشریح نمود.

بیمه و تاب‌آوری هر دو نقش مشابهی در بازگشت از شرایط دشوار به حالت عادی و با ثبات در همه جوانب زندگی اعم از اقتصادی، طبیعی، روانشناختی و… بر عهده دارند. در مدیریت ریسک، بیمه به‌عنوان آرامش ذهن، جبران هزینه‌های مالی و تسهیلگر در ترمیم سیستم تحت فشار تعریف شده است و همان گونه که در تعریف تاب‌آوری آمده، تاب‌آوری ظرفیت بازگشتن از دشواری پایدار و ادامه‌دار و توانایی در ترمیم سیستم است.

کارشناسان حوزه اقتصادی، صنعت بیمه را یکی از عوامل افزایش تاب‌آوری جامعه در برابر مشکلات و بلایای طبیعی می‌دانند. بیمه اماکن تجاری و مسکونی، در زمان بروز بحران باعث جبران سریعتر خسارات شده و از جایگاه خاصی در فرایند مدیریت بحران برخوردار است.

از حوزه‌های دیگری که تاب آوری به عنوان شاخص‌های مهم در آن مورد توجه قرار گرفته، روانشناسی است. توانایی افراد در تطبیق مناسب با شرایط تنش‌زا و دشواری‌ها، تاب آوری روانشناختی گفته می‌شود. روانشناسان همواره سعی کرده‌اند که این قابلیت انسان را برای سازگاری و غلبه بر خطر و سختی‌‌‌ها افزایش دهند. تاب‌آوری روانی در مورد کسانی به‌کار می‌رود که وقتی در معرض خطر قرار می‌گیرند؛، دچار اختلال نمی‌شوند. البته باید توجه داشت که تاب آوری، استرس را محدود نمی‌کند، مشکلات زندگی را پاک نمی‌کند، بلکه به افراد قدرت می‌دهد تا با مشکلات پیش رو مقابله سالم داشته باشند. در مباحث مدیریت نیز بحث تاب‌آوری به عنوان یک فرایند مورد توجه قرار می‌گیرد؛ به‌طوری که تاب‌آوری را یک راهبرد مدیریت ریسک وزیر عنوان مدیریت بحران و تداوم قرار می‌دهند.

خانواده‌ها ممکن است به واسطه بروز حادثه‌ای، با از دست دادن سرپرست خانواده یا از کار افتادگی وی امکان تأمین هزینه‌های درمانی احتمالی و آتی خود را نداشته باشند و علاوه بر استرس روانی وارده می‌بایست با مشکلات مالی پیش رو نیز دست و پنجه نرم کرده و این موضوع می‌تواند شالوده یک خانواده را بر هم زند. صنعت بیمه با ارایه محصولات بیمه‌های زندگی و حمایت از خانواده‌ها تاب‌آوری در این بخش را نیز افزایش می‌دهد. شاید بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در بانک و سایر بخش‌های اقتصادی را ترجیح داده و اختصاص بودجه در بیمه‌های زندگی را بی‌فایده و هزینه بر تلقی می‌کنند که این امر متأسفانه ناشی از عدم آگاهی آنها در تأثیر صنعت بیمه بر جنبه‌های مختلف زندگی است و مستلزم تلاش بیش‌تر نهادهای مربوطه و شرکت‌های بیمه برای بالا بردن دانش بیمه‌ای جامعه و فرهنگ استفاده از این محصولات است.

بیمه‌های درمان نیز که با گسترده‌ای بسیار توسط شرکت‌های بیمه ارایه می‌شوند؛ این امکان را برای کسب و کارهای مختلف فراهم می‌آورند تا کارفرمایان با تحت پوش قراردادن پرسنل خود، بار روانی هزینه‌های سرسام آور درمان را از دوش آنها برداشته و در بخش بیمه‌های مسؤولیت، بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی، خطرات ناشی از اتفاقات و حوادث حین کار را بیمه می‌نمایند و جبران خسارت از این دست را به شرکت‌ها بیمه محول کنند.

با توجه به مطالب ذکر شده، سرمایه‌گذاری در بخش بیمه علاوه بر حوزه اقتصادی در سایر جنبه‌های روانی-انسانی، کلان مدیریتی و از مهم‌تر فرهنگی، نیاز اساسی جوامع امروزی است و عملکرد مثبت و رو به جلوی صنعت بیمه می‌تواند سطح زندگی جوامع را در همه جنبه‌ها افزایش دهد و عامل پیش برنده اقتصاد مقاومتی محسوب گردد. بی‌دلیل نیست که در کشورهای پیشرفته حضور بیمه در همه عرصه‌ها به صورت پررنگ دیده شده و جز جدایی‌ناپذیر زندگی آنها است.

 

علیرضا ابراهیم‌پور