پتانسیل گردشگری گنبد‌های نمکی فیروزآباد

 

 گنبد نمکی «کُنارسیاه» در شهرستان فیروزآباد فارس ظرفیت مناسبی در حوزه گردشگری زمین‌شناسی دارد، گنبدی که در ایران کم نظیر است.

گنبدهای نمکی در کنار آسیب‌هایی که دارند و می‌توانند در تغییر مزه آب‌های شیرین تأثیرگذاری فراوانی داشته باشند، اما ویژگی‌های زمین‌شناسانه منحصر به فردی دارند که به سادگی نمی‌توان از آن گذر کرد.

نمونه این گنبدهای نمکی در فیروزآباد فارس قرار دارد که به تنهایی ظرفیت مناسبی برای حوزه گردشگری زمین‌شناسی است.

این گنبدهای نمکی جلوه‌های بصری منحصربه‌فردی برای بیننده رقم می‌زنند که آن را می‌توان از سایر جاذبه‌های طبیعی جدا کرد و حتی آن را به ثبت یونسکو نیز رساند.

به گزارش مهر، کارشناس زمین‌شناسی مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور (شیراز) با اشاره به ضرورت توجه به گنبدهای نمکی در شهرستان فیروزآباد، گفت: گنبدهای نمکی ساختمان‌های زمین‌شناسی گنبدی شکل هستند و هسته تبخیری نمک و ژیپس دارند که در اثر خاصیت پلاستیکی نمک و تفاوت وزن مخصوص نمک با رسوبات دربرگیرنده آن و در محل گذر و تقاطع گسله‌های بنیادی، تحت تأثیر فشار مداوم به سمت بالا حرکت کرده و حالت محدب به خود می‌گیرند.

آرزومان فرهنگ ادامه داد: گنبدهای نمکی به دلیل همراه داشتن کانی‌های مختلف از جمله هماتیت، لیمونیت، اولیژیست، مگنتیت، آپاتیت، گوگرد، اپیدوت، دولومیت، کوارتز و کانیهای پرتوزا از نظر اقتصادی بسیار مهم هستند از این رو باید به این مسأله توجه جدی شود.

وی در خصوص اهمیت این گنبد‌ها از بعد گردشگری افزود: از نظر گردشگری و ژتوریسم، گنبدهای نمکی در جهان اهمیت بالایی دارند که این به دلیل چشم انداز طبیعی و ایجاد پدیده‌های کم نظیر از نظر شکل بصری و تنوع در رنگ و اشکال است.

این کارشناس زمین‌شناسی با بیان این‌که بیش‌ترین گنبدهای نمکی جهان در ایران قرار دارد، اظهار داشت: یکی از پدیده‌های ساختمانی خاص در گنبدهای نمکی، فروچاله‌ها (Sinkhole) هستند که به دلیل انحلال نمک و ژیپس موجود در زیر پوشش رسوبی تشکیل می‌شوند و این فروچاله‌های مخروطی شکل در اثر انحلال ناشی از بارش باران و جاری شدن آبهای سطحی ایجاد شده و اغلب ارتباطی به کاهش سطح ایستابی آب‌های زیرزمینی ندارند.

فرهنگ با اشاره به گنبدهای نمکی استان فارس بیان کرد: گنبد نمکی منگرک در جنوب غربی شهرستان فیروزآباد دارای ده‌ها فروچاله است و با توجه به شکل مخروطی و رنگین بودن نمک و گچ و چشمه‌های طبیعی نمک، زیبایی خاصی به منطقه بخشیده است.

فرهنگ گفت: با توجه به اهمیت گنبدهای نمکی و وجود بیش از ۱۰۰ گنبد نمکی در استان‌های فارس و هرمزگان که از نظر فراوانی در دنیا بی‌نظیر است، مطالعه فنی و اقتصادی و گردشگری آن‌ها به عنوان یک مزیت نسبی استان بسیار حایز اهمیت است.

کارشناس زمین‌شناسی مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی منطقه جنوب کشور با اشاره به این‌که تجمع گنبدهای نمکی در استان فارس و هرمزگان زیاد است، اظهار داشت: برخی از گنبدهای نمکی استان فارس مانند گنبد نمکی فیروزآباد در جهان معروف است از این رو باید از آن به عنوان یک پتانسیل در جذب گردشگر استفاده شود.

وی اظهار داشت: گنبدهای نمکی از نظر گردشگری دارای جاذبه‌ها و قابلیت‌های فراوان است که از آن جمله می‌توان به آبشارهای نمکی، غارهای نمکی، چال‌‌ها و یخچال‌های نمکی، چشمه‌های نمکی، نمک‌شار‌ها و نمک فشان‌‌ها و سطح زیبا و رنگارنگ گنبد اشاره کرد.

فرهنگ افزود: وجود نمک‌های طعام و صنعتی با رنگ‌های بسیار زیبا شامل قرمز، سبز، سفید، سیاه، نارنجی، قهوه‌ای و ترکیب این رنگ‌‌ها در دیواره‌ها و سنگ فرش‌‌ها و وجود کانی‌های زیاد در منطقه از دیگر جاذبه‌های این گنبدهای نمکی فیروزآباد است.

وی در خصوص مشکلات این گنبدهای نمکی ادامه داد: فروچاله‌های انحلالی گنبدهای نمکی در صورت نزدیکی به تأسیسات زیربنایی مانند راه، سد، ساختمان‌ها و… بسیار آسیب‌زا هستند و ممکن است در طول زمان در اثر انحلال لایه‌های زیرین و ریزش پوشش رسوبی آن‌ها، ایجاد خطر و حادثه کنند بنابراین بررسی مخاطرات زمین‌شناختی آن‌ها ضروری است.

در این رهگذرف دبیر قطب زمین‌شناسی زیست‌محیطی، پرفسور عزت‌ا… رییسی درمورد گنبدهای نمکی، گفت: گنبدهای مذکور مزه آب‌های زلال و گوارای چشمه‌ها و آبخوان‌ها را تلخ و غیرمطبوع می‌سازد و آب شیرین زندگی بخش رودخانه‌های بزرگ را به شورابه تبدیل می‌کند.

رییسی با بیان این‌که مراتع سرسبز بر روی گنبدهای نمکی فعال نمی‌رویند، ادامه داد: گاهی گنبدهای نمکی در داخل مخزن سد‌ها سکنی می‌گزیند که احداث سد را با مشکل عظیمی روبه‌رو می‌سازد که کارشناسان برجسته را در جهان و ایران به چالش می‌کشاند.

وی با اشاره به این‌که گنبدهای نمکی فارس و هرمزگان پدیده‌ای بی‌نظیر در جهان هستند، اظهار داشت: این گنبد‌ها باید به یک مرکز گردشگری بین‌المللی تبدیل شوند و در حفظ و نگهداری آن کوشید تا در آینده نزدیک با جذب گردشگران بین‌المللی کارآفرینی برای مردم منطقه باشد.

 

رییسی افزود: گنبد نمکی «کُنارسیاه» در ۹۰ کیلومتری جنوب شرقی شیراز و ۲۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان فیروزآباد قرار دارد و از میان ۱۲۰ گنبد نمکی که در جنوب ایران وجود دارد، کنارسیاه ‌قابلیت بیش‌تری برای ثبت در یونسکو را دارد به همین دلیل باید برای ثبت ان اقدام کرد.