تکمیل شبکه ملی اطلاعات به کجا رسید؟!

تکمیل شبکه ملی اطلاعات، تکلیف دیرینه‌ای است که طی سال‌های گذشته تلاش‌های بسیاری برای پیشبرد آن انجام شد، اما این روز‌ها با توجه به افزایش تهدیدات سایبری بار دیگر شتاب در تکمیل آن بیش از پیش احساس می‌شود و آن‌طور که مسئولان می‌گویند؛ هنوز باید در این زمینه کار بیشتری انجام شود تا این شبکه بدون اتکاء به جای دیگر، خدمات خود را ارائه کند. به گزارش ایسنا، شبکه ملی اطلاعات را می‌توان به نوعی یکی از شناسنامه‌های کاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر گرفت. این پروژه چندین‌بار و در دوره‌های قبل مورد بررسی قرار گرفته و اسماً راه‌اندازی شد اما به اعتقاد کارشناسان، نتوانست آنچه را که مدنظر مسؤولان بود، کاملاً به نمایش بگذارد. این شبکه شامل سه لایه زیرساخت، خدمات و محتوا می‌شود که مسؤولیت تکمیل هر یک از این لایه‌ها را بخش‌های مختلف برعهده دارند. زیرساخت شبکه ملی اطلاعات شامل تجهیزات فنی از جمله روتر، سوئیچ، فیبرنوری و لایه امنیت می‌شود که تأمین آن برعهده وزارت ارتباطات است. خدمات این شبکه که روی شبکه زیرساخت جاری می‌شود، شامل پیام‌رسان‌ها، نقشه، موتور جست‌وجو، ایمیل است و لایه‌ی محتوا هم برعهده‌ بخش‌های مختلف است و تقریباً تمامی دستگاه‌ها را درگیر می‌کند. بنابراین اگرچه بخش زیرساختی و اساس شبکه ملی اطلاعات باید توسط وزارت ارتباطات تأمین شود، اما در نهایت تکمیل شبکه ملی اطلاعات همکاری بخش‌های مختلف را می‌طلبد. طی سال‌‌ها و در دولت‌های گوناگون پیشبرد شبکه ملی اطلاعات از برنامه‌های مهمی آن‌‌ها محسوب می‌شد اما پیشرفت آن با کندی روبه‌رو بود، به‌گونه‌ای که طی ۱۰ سال براساس ارزیابی مرکز ملی فضای مجازی، تنها ۲۳ درصد پیشرفت داشت. بررسی‌‌ها و اعلام مسئولان نشان می‌دهد که این پروژه پیشرفت حدود ۶۰ درصدی داشته و تاکنون آمار جدیدی اعلام نشده است. در واقع برای شبکه ملی اطلاعات ۳۰ هدف عملیاتی تعریف شده که برای تحقق هر هدف تعدادی شاخص تعیین و جمعاً ۱۲۲ شاخص مورد ارزیابی قرار گرفته است؛ با بررسی میزان پیشرفت اهداف و شاخص‌های آن، پیشرفت کلی شبکه ملی اطلاعات نیز برآورد می‌شود. توسعه و پیشرفت این شبکه و رعایت عدالت ارتباطی از مهم‌‌ترین تأکیدات و اهداف این پروژه توسط دولت‌های متعدد عنوان شده است و با روی کار آمدن دولت چهاردهم و آغاز به کار سید ستار هاشمی در وزات ارتباطات همانند روال سابق به‌عنوان مهم‌‌ترین تکلیف شناخته شده است.

شبکه ملی اطلاعات؛ پروژه نیمه‌تمامی که نیازمند توجه بیشتری است

در حال‌حاضر با وجود اقدامات انجام شده مانند؛ اتصال روستا به اینترنت و تسریع پروژه فیبرنوری که می‌تواند سرعت‌های بالایی را برای کاربران فراهم کند، تکمیل و به‌سرانجام رساندن این پروژه که می‌تواند به بهبود زیرساخت‌های حیاتی کشور کمک کند؛ بیش از پیش احساس می‌شود. محمدرضا عارف؛ معاون اول رئیس‌جمهور، اخیراً تأکید کرده است هرچه سریع‌تر باید به مرحله ارائه خدمات از طریق شبکه ملی اطلاعات برسیم. به گفته وی، برای ایجاد شبکه ملی اطلاعات زحمات زیادی کشیده شده اما هنوز باید در این زمینه کار بیشتری کرد تا شبکه ملی اطلاعات بدون اتکا به جای دیگر، خدمات خود را ارائه کند. باید این اطمینان را به کاربران داخلی داد که این شبکه تقاضای آن‌ها را در یک فضای امن تأمین می‌کند. بنابراین از آنجایی که توسعه و تکمیل شبکه ملی اطلاعات برای دولت اهمیت زیادی دارد باید وقت بیشتری برای رسیدن به این هدف صرف کرد. بررسی‌‌ها نشان می‌دهد دولت از موانع اجتماعی و سیاسی برای تکمیل این شبککه هم عبور کرده است. در واقع اگر تا پیش از این در بخش‌هایی از جامعه، به شبکه ملی اطلاعات با سوءظن نگریسته می‌شد اکنون این دیدگاه تا حدودی اصلاح شده است ولی همچنان ضروری است تا همه مردم متوجه شوند که این شبکه برای امنیت آن‌ها لازم است.  جنگ ۱۲روزه و چالش‌هایی که در زمینه امنیت و انجام حملات سایبری ایجاد شد، نشان می‌دهد حرکت برای تکمیل این پروژه باید با شتاب بیشتری باشد و وزارت ارتباطات یکی از بخش‌هایی است که باید در این زمینه محور باشد.