صفر تا ۱۰۰ اولین ماهواره مخابراتی ایران در باند KU؛ قدم اول یک اتفاق بزرگ!

  ماهواره ناهید۲ یک ماهواره تحقیقاتی و مخابراتی است که به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، ماهواره تحقیقاتی و مخابراتی ناهید۲ صبح جمعه سوم مرداد، به سفارش سازمان فضایی ایران و با همکاری پژوهشگاه فضایی با پرتابگر سایوز روسیه به فضا رفت. این پرتاب که […]

 

ماهواره ناهید۲ یک ماهواره تحقیقاتی و مخابراتی است که به سفارش سازمان فضایی ایران و توسط پژوهشگاه فضایی ایران ساخته شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، ماهواره تحقیقاتی و مخابراتی ناهید۲ صبح جمعه سوم مرداد، به سفارش سازمان فضایی ایران و با همکاری پژوهشگاه فضایی با پرتابگر سایوز روسیه به فضا رفت. این پرتاب که پس از چند نوبت تأخیر انجام شد، بخشی از یک مأموریت چندماهواره‌ای بود که شامل ماهواره‌های یونیسفر‌ام-۳، ‌ام-۴ روسیه و ۱۸ ماهواره دیگر از کشورهای مختلف از جمله ایران بود. جایگاه ماهواره‌ها در سه مدار اصلی زمین یعنی مدار پایین (LEO)، مدار میانی (MEO) و مدار زمین‌آهنگ (GEO) قرار دارد. برای رسیدن به GEO و استقرار ماهواره عملیاتی در این ارتفاع، نیازمند تجربیات گسترده و فناوری‌های گوناگونی هستیم؛ بنابراین ابتدا باید در مدارهای پایین‌تر، زیرسیستم‌‌ها و فناوری‌‌ها مورد تست و اعتبارسنجی قرار گیرند. در این راستا، «ناهید-۲» با وزن حدود ۱۲۰ کیلوگرم و ابعاد ۶۰در۶۰ سانتی‌متر، به‌عنوان ماهواره‌ای آزمایشی طراحی و ساخته شد تا زیرساخت‌های فنی موردنیاز برای استقرار ماهواره‌های GEO را فراهم کند. از جمله مهم‌‌ترین مأموریت‌‌ها و کاربردهای این ماهواره می‌توان به توسعه و آزمون فناوری‌های کلیدی ارتباطی در باند KU، تست انتقال‌مداری و پیشرانش شیمیایی، تعیین موقعیت مستقل از GPS، سنجش و اندازه‌گیری تشعشعات فضایی، تست زیرسیستم‌های مختلف ماهواره در مدار، برقراری ارتباط همزمان میان دو نقطه در دید ماهواره و ارسال داده به‌صورت ایمن میان ایستگاه‌های زمینی و مرکز کنترل اشاره کرد. وزن این ماهواره ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم و ابعاد آن ۶۰×۶۰ سانتی‌متر (مدل مکعبی شکل) است که برای مدار پایین زمین (LEO) با ارتفاع حدود ۵۰۰ کیلومتر و شیب مداری ۵۶ درجه تعریف شده است. عمر مفید ناهید۲ حداقل دو سال و کنترل وضعیت آن سه‌محوره با دقت حدود یک تا سه درجه RMS تعریف شده است.

وضعیت فنی ناهید۲

پیشرانش ماهواره۲ تراسترهای گاز گرم برای اصلاح مدار تا ۵۰ کیلومتر و پیشران تک‌ماده‌ای با رانش یک نیوتن است که دارای ۴ تراستر اصلی و ۴ رزرو است. اهداف کلیدی و فرعی مأموریت ناهید۲ را به این شرح می‌توان اعلام کرد: در بخش اهداف کلان، آزمون سیستم‌های موقعیت‌یابی و کنترل وضعیت، انتقال‌مداری، توسعه ارتباطات باند KU و نیز پشتیبانی از تماس همزمان تا ۲۵۴ کاربر در دستور کار قرار گرفته است. از سوی دیگر، توسعه سیستم‌های کنترل توان، مدیریت داده و ارتباطات دوطرفه نیز در قالب اهداف فرعی دنبال می‌شود. پس از چند ماه تأخیر، سرانجام «ناهید۲» در تاریخ سوم مرداد ۱۴۰۴ (۲۵ ژوئیه ۲۰۲۵) با موفقیت از پایگاه فضایی «وستوچنی» روسیه توسط موشک سایوز به فضا پرتاب شد. این مأموریت بخشی از پروژه‌ای چندماهواره‌ای بود که در کنار آن، ماهواره‌های روسی یونیسفر و حدود ۱۸ ماهواره از کشورهای مختلف دیگر نیز به فضا ارسال شدند.پرتاب ناهید۲ نه‌تنها به‌عنوان دستاوردی مهم در صنعت هوافضای ایران شناخته می‌شود، بلکه نخستین گام عملی برای دستیابی به ماهواره‌های مخابراتی عملیاتی در مدار زمین‌آهنگ است. با تحقق این پروژه، ایران موفق شده زیرساخت‌های فنی موردنیاز برای طراحی و پرتاب ماهواره‌های بزرگ‌تر GEO را تا حد قابل توجهی به‌دست آورد.

حرکت به سمت منظومه ماهواره‌ای با تزریق موفق ناهید۲ در مدار زمین

وزیر ارتباطات، با تأکید بر نقش ماهواره ناهید۲ در توسعه خدمات مخابراتی از کارکردهای آن در پشتیبانی از ارتباطات مناطق روستایی و زمینه‌سازی برای ساخت منظومه‌های ماهواره‌ای بومی خبر داد. سید ستار هاشمی؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ پس از بر مدار قرار گرفتن موفق ماهواره ناهید۲ تأکید کرد: این ماهواره نخستین ماهواره مخابراتی ایران در باند «کی‌یو» است که با هدف توسعه خدمات مخابراتی در دستور کار قرار گرفته است. هاشمی؛ با اشاره به کارکردهای این ماهواره، افزود: «یکی از مأموریت‌های مهم ناهید۲، پشتیبانی از ارتباطات مناطق روستایی و محروم است. این ماهواره می‌تواند نقش مؤثری در گسترش عدالت ارتباطی ایفا کند.» وزیر ارتباطات، همچنین ناهید۲ را سکویی برای توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای آینده کشور دانست و تصریح کرد: «موفقیت این مأموریت زمینه‌ساز طراحی و تولید ماهواره‌های مشابه خواهد بود که در قالب یک پلتفرم، امکان شکل‌گیری منظومه‌ای از ماهواره‌ها را فراهم می‌کند.»

عمر عملیاتی ماهواره ناهید۲ برای ۲ سال برنامه‌ریزی شده است

سالاریه؛ درباره عمر فعالیت ناهید۲ اظهار داشت: پس از ارزیابی کامل زیرسیستم‌‌ها و طراحی‌‌ها ماهواره ناهید۲ به‌طور کامل صحت‌سنجی صورت گرفت تا اینکه عملکرد زیرسیستم‌‌ها مورد تأیید قرار گرفت. رئیس سازمان فضایی ایران، اظهار داشت: به‌طور معمول عمر ماهواره‌ها در ارتفاع پایین (لئو) پنج سال و در ارتفاع بالا (ژئو) ۱۰ سال است. سالاریه؛ درباره پرتاب این ماهواره به فضا نیز، گفت: پرتابگر خارجی روسی یکی از پرتابگرهای پر استفاده در دنیاست و بسیاری از کشور‌ها ماهوارهایشان را از طریق این پرتابگر در هوا قرار می‌دهند. وی خاطرنشان کرد: در اسفندماه سال گذشته قرارداد پرتاب این ماهواره با پرتابگر روسی منعقد شد.

داده‌های تله‌متری دریافت شد

نخستین داده‌های تله‌متری ماهواره ناهید۲ در ایستگاه زمینی کنترل مأموریت ماهواره سازمان فضایی ایران دریافت و خبر سلامت تزریق ماهواره تأیید شده است.