لزوم جراحی هر چه سریعتر بخش کشاورزی

آب هست؛ مدیریت نیست!

معصومه براتی- آب مایه حیاتی است که این روز‌ها کم شده است. شاید بتوان بدون برق زندگی را سر کرد اما بدون آب قطعاً زندگی میسر نیست. کشورمان نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی که در آن قرار دارد، کشوری خشک محسوب می‌شود. سال‌ها استفاده نابجا از منابع آبی کشور علاوه بر اینکه باعث خشک شدن […]

معصومه براتی- آب مایه حیاتی است که این روز‌ها کم شده است. شاید بتوان بدون برق زندگی را سر کرد اما بدون آب قطعاً زندگی میسر نیست. کشورمان نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی که در آن قرار دارد، کشوری خشک محسوب می‌شود. سال‌ها استفاده نابجا از منابع آبی کشور علاوه بر اینکه باعث خشک شدن دریاچه‌ای همچون ارومیه شده، بلکه در گرم‌‌ترین روزهای تابستان باعث ایجاد نگرانی در بطن جامعه گردیده است. طبق آمار‌ها به‌رغم خشکسالی همچنان می‌توان بدون نگرانی به زندگی ادامه داد و حداقل آب آشامیدنی موجود باشد، شرط این امر مدیریت منابع آبی کشور است. کشورمان طبق آمار‌ها و به‌رغم خشکسالی سالیانه بیش از ۷۰ میلیارد لیتر آب دارد. در این بین ۹۰درصد این حجم از آب در اختیار بخش کشاورزی است؛ بخشی که طی دهه‌ها هنوز از امکانات روز جهانی بهره‌ای نبرده و همچنان کشاورزی سنتی بخش اعظم آن را تشکیل می‌دهد. حال آن دولت‌ها در کنار اینکه از مردم می‌خواهند در مصرف آب صرفه‌جویی کنند، باید از تمامی امکانات برای به‌روزرسانی بخش کشاورزی استفاده کنند. دولت فعلی اگر بتواند تنها ۱۰ درصد منابع آبی بخش کشاورزی را به بخش خانگی بیاورد، نه‌تنها می‌توان مشکل تنش آبی استان‌ها را برطرف کرد، بلکه می‌توان در هر خانه یک استخر مجزا ساخت!

لزوم جراحی هر چه سریعتر بخش کشاورزی

دولت باید هر چه سریعتر فکری به حال بخش کشاورزی کند؛ به‌طور مثال کاشت میوه‌ای همچون هندوانه که نیازمند صد‌ها لیتر آب است برای کشور ما همچون سم می‌ماند اما همچنان به صورت سنتی ادامه دارد! در مورد باقی محصولات نیز، کشاورزان اکثراً به صورت دیمی آبیاری می‌کنند و خبری از آبیاری قطره‌ای نیست. هنوز بسیاری از کشاورزان موفق به دریافت وام آبیاری قطره‌ای برای زمین‌های کشاورزی خود نشده‌اند. از سوی دیگر طبق آمار‌ها وسعت زمین‌های کشاورزی در کشورمان سه برابر شده است به‌طوری که طی سال‌های اخیر مساحت زمین‌های کشاورزی از ۱۵۰ هزار هکتار به نزدیک ۵۰۰ هزار هکتار رسیده است! این موارد باعث شده تا امروز و در گرم‌‌ترین روزهای سال، تنش آبی موجی از نگرانی را در پی داشته باشد و دولت باید از حالا برای سال بعد برنامه‌ریزی کرده تا تابستان سال بعد مشکل بیش از این نشود و در این بین کاهش و بهینه‌سازی و بروزرسانی فناوری بخش کشاورزی ضروری است. در همین رابطه، عیسی بزرگ‌زاده؛ سخنگوی صنعت آب کشور، در نشست خبری همایش «آب و بقا»، چنین گفت: میزان ضایعات بخش کشاورزی از مزرعه تا سفره حدود ۳۰ درصد تخمین زده شده است. در این میان، آب مصرفی مربوط به این ضایعات به میلیارد‌‌‌ها مترمکعب می‌رسد که نشان‌دهنده اشکالات مهمی در مدیریت منابع آب است. یک میلیارد و ۷۹۹ میلیون مترمکعب مصرف سالانه آب کشاورزی تهران است، بدون شک کاهش مصرف آب در کشاورزی و استفاده از این ظرفیت برای تأمین آب شرب می‌تواند مؤثر باشد.

واردات آب

حال تا زمانی که مدیریت بخش آب به انسجام برسد و تابستان سخت را رد کنیم، یکی از مباحث مطرح شده واردات آب است. حال سؤال این است که آیا اصلاً نیازی به واردات آب داریم؟ در این رابطه، رضا حاج‌کریم؛ رئیس هیئت مدیره فدراسیون آب کشور، گفت: نیازی به واردات آب نداریم و منابع موجود کفایت می‌کند. اکنون میزان آب تجدیدپذیر کشور بیش از نیاز آبی است و بنابراین واردات آب معنا ندارد، بحران آب نداریم بلکه بحران مدیریت مصرف داریم و باید در این زمینه کار کرد. براساس آمار موجود، میزان هدررفت آب در تهران بین ۱۵ تا ۲۲ درصد است. این عدد را می‌توان با برخی از طرح‌های انتقال آب مقایسه کرد که برای تأمین آب در حدود همین میزان یا حتی کمتر، هزینه‌های گزافی صرف می‌شود.