آیا ایران می‌تواند سامانه موقعیت‌یاب ماهواره‌ای ایجاد کند؟!

با توجه به توسعه خدمات فضایی ایران در منظومه‌های ماهواره‌ای، انتظار می‌رود وزارت ارتباطات با برنامه‌ای مدون نسبت به توسعه خدمات ناوبری اقدام کند و اگرچه راه‌اندازی سامانه موقعیب‌یاب ایرانی برای جایگزینی جی‌پی‌اس فعلی یا بیدو چینیِ در حال مذاکره، حداقل دو سال زمان نیاز دارد اما جایگزین مطمئن برای سایر سامانه‌های موقعیت‌یاب است. به […]

با توجه به توسعه خدمات فضایی ایران در منظومه‌های ماهواره‌ای، انتظار می‌رود وزارت ارتباطات با برنامه‌ای مدون نسبت به توسعه خدمات ناوبری اقدام کند و اگرچه راه‌اندازی سامانه موقعیب‌یاب ایرانی برای جایگزینی جی‌پی‌اس فعلی یا بیدو چینیِ در حال مذاکره، حداقل دو سال زمان نیاز دارد اما جایگزین مطمئن برای سایر سامانه‌های موقعیت‌یاب است. به گزارش سیتنا، با گذشت نزدیک به دو ماه از درگیری نظامی ایران و رژیم‌صهیونیستی، شبکه جی‌پی‌اس در کشور همچنان با اختلال جدی روبه‌رو است. همزمان به ‌گفته ستار هاشمی؛ وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، قطع‌ پیاپی برق باعث اختلال جدی در شبکه موبایل نیز شده است. سایت خبرآنلاین در گزارشی، ادامه این اختلال را «عمدی و هدفمند» و با اهداف امنیتی یا نظامی توصیف کرده و نوشته این اقدام «شمشیر دولبه» است که لبه دیگرش زیرساخت حیاتی ارتباطات ایران را هدف می‌گیرد. براساس این گزارش، ضعف آنتن‌دهی موبایل نیز به‌دلیل ناتوانی شبکه در تعیین موقعیت کاربر و اتصال دقیق به دکل‌های مسیر تشدید شده است. طی دو ماه گذشته کاربران ایرانی از افت کیفیت شبکه موبایل خبر داده‌اند. تداوم اختلال در جی‌پی‌اس به اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهایی مثل تاکسی‌های اینترنتی و خدمات تحویل، و نیز به خدمات اضطراری آسیب می‌زند؛ جایی که جان افراد در خطر است و تأخیر در مکان‌یابی می‌تواند پیامد جدی داشته باشد. در این گزارش خبرانلاین، همچنین از «سلب اعتماد عمومی» به‌عنوان یکی از تبعات تداوم وضعیت موجود نام برده شده است. جی‌پی‌اس سامانه‌ای جهانی برای موقعیت‌یابی و ناوبری است که در بخش‌های نظامی، تجاری و خدماتی به‌کار می‌رود. این سامانه در بسیاری از کشور‌ها، زیرساخت حیاتی ارتباطات و حمل‌ونقل محسوب می‌شود. طبق گزارش‌ها، ایران به دنبال استفاده از سیستم ناوبری بیدو چین برای پُر کردن شکاف‌های امنیتی است. از سوی دیگر، کارشناسان می‌گویند؛ این اقدام ممکن است نفوذ چین را در غرب آسیا در درازمدت افزایش دهد و از سوی دیگر تضمینی برای امنیت استفاده از این سیستم جایگزین وجود ندارد و ممکن است این سیستم ناوبری نیز تحت نفوذ رژیم‌صهیونیستی قرار گیرد. به اذعان چت‌بات گراک، ربات هوش‌مصنوعی شبکه اجتماعی ایکس، سامانه BeiDou مانند GPS به جمینگ و اسپوفینگ آسیب‌پذیر است، اما ویژگی دوطرفه آن (مانند ارسال پیام) ریسک‌های اضافی مانند ردیابی دولتی یا نفوذ بدافزار ایجاد می‌کند. GPS یک‌طرفه است و کمتر این ریسک‌‌ها را دارد، ولی هر دو نیاز به اقدامات امنیتی دارند. برای امنیت کامل، ترکیبی از سیستم‌‌ها توصیه می‌شود. با توجه به توسعه خدمات فضایی ایران در منظومه ارتباطات ماهواره‌ای، انتظار می‌رود وزارت ارتباطات با برنامه‌ای مدون نسبت به توسعه خدمات ناوبری اقدام کند و اگرچه به نتیجه رسیدن این سیستم برای جایگزینی جی‌پی‌اس فعلی یا بیدو چینی در حال مذاکره اندکی زمان‌بر است، اما هیچ جایگزینی مطمئن‌تر از این منظومه ماهواره‌ای ایرانی وجود ندارد.