ابهام در فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه؛ تمدید یا اجرا؟

علی قره‌داغلی- شمارش معکوس برای فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه آغاز شده است؛ مکانیسمی که می‌تواند دوباره اقتصاد بیمار کشورمان را با شوکی تازه مواجه کند. در غرب نشانه‌ای از سازش با برنامه هسته‌ای کشورمان دیده نمی‌شود و در داخل نیز اوضاع به شدت سخت شده است. حمله صهیونیست‌ها به کشورمان و جنگ تحمیلی ۱۲روزه، باعث شد تا مجلس حضور کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به حالت تعلیق دربیاورد و از آن‌سو اروپا به دلیل این اتفاق با حساسیت بیشتری موضع هسته‌ای کشورمان را دنبال کند. از این‌رو جمعه هفته گذشته عباس عراقچی؛ وزیرخارجه کشورمان به صورت تلفنی با وزرای خارجه تروئیکای اروپا (متشکل از کشور فرانسه، آلمان و انگلیس) و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به گفتگو پرداخت. وی در این گفتگو‌ها اعلام کرده که چون طرف‌های مقابل به تعهدات خود عمل نکرده‌اند و حتی در حملات آمریکا و اسرائیل علیه ایران عملاً جانب آن‌ها را گرفته‌اند، مشروعیتی برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه» یا همان «اسنپ‌بک» ندارند. آمریکا هم، چنین حقی ندارد و چین و روسیه نیز اساساً دنبال این موضوع نیستند و نظراتی داده‌اند که نشان می‌دهد تردیدهای جدی در این باره وجود دارد. بعد از این صحبت‌ها قرار شد که نشستی با حضور معاونان وزارت‌خارجه و نمایندگان اروپا به انجام برسد. بر همین اساس روز دوشنبه‌ای که گذشت نشستی با حضور معاونان وزارت‌خارجه کشورمان با نمایندگان اروپا در ژنو برگزار شد تا آخرین امید‌ها برای جلوگیری از فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه به انجام رسیده باشد. برخی می‌گویند برای فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه نیاز به مصوبه شورای امنیت نیست و به‌طور اتوماتیک قابل اجراست، برخی دیگر می‌گویند باید به شورای امنیت برود. واقعیت آن است که در این‌گونه مسائل قدرت، حرف نخست را می‌زند. به هر حال سؤال مهم این است که آیا در شرایط فعلی مکانیسم‌ماشه یا همان اسنپ‌بک اجرایی می‌شود؟

احتمال کنار گذاشتن مکانیسم‌ماشه بدون تمدید، در این مقطع بسیار ناچیز است

در همین رابطه، لارنس نورمن؛ خبرنگار وال‌استریت ژورنال، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: اگر مکانیسم‌ماشه قرار باشد این هفته فعال شود، احتمال بسیار زیادی وجود دارد که این اتفاق بیفتد. به گزارش سایت انتخاب؛ لارنس نورمن؛ خبرنگار وال‌استریت ژورنال، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: اگر مکانیسم‌ماشه فعال نشود، یا اوضاع به‌طور چشمگیری تغییر می‌کند یا تمدیدی در کار خواهد بود. احتمال کنار گذاشتن مکانیسم‌ماشه بدون تمدید، در این مقطع بسیار ناچیز است. همچنان این امکان کاملاً واقعی وجود دارد که مکانیسم‌ماشه فعال شود اما در جریان فرآیند ۳۰ روزه اجرای آن، بر سر تمدید آن، توافق شود. این موضوع به ایران بستگی دارد.

هنوز هیچ نشانه‌ای برای فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه مشاهده نشده است

اما رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل، می‌گوید: هنوز هیچ نشانه رسمی وجود ندارد که اعضای برجام قصد داشته باشند مکانیسم‌ماشه علیه ایران را فعال کند. به گزارش ایرنا، الوی آلفارو د آلبا؛ سفیر و نماینده دائم پاناما در سازمان ملل که کشورش در ماه جاری میلادی (اوت) ریاست دوره‌ای شورای امنیت را برعهده دارد، درباره سطح همکاری‌های کنونی تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و احتمال فعال کردن مکانیسم‌ماشه علیه ایران از سوی اعضای برجام، گفت: هنوز هیچ نشانه رسمی وجود ندارد که اعضای برجام قصد داشته باشند مکانیسم‌ماشه را فعال کند. وی در عین حال اضافه کرد که این امر امکان دارد و همکاری ایران با آژانس نیز در جلسات شورای امنیت مطرح خواهد شد. رئیس دوره‌ای شورای امنیت، افزود: بدون شک این مسائل پیچیده شده، یک واقعه منجر به واقعه دیگری شده است همان‌طور که می‌دانیم بمبارانی که در ایران اتفاق افتاد، منجر شده است که ایران این موضع سیاسی را اتخاذ کند. بنابراین، این مسئله نیز در شورای امنیت مطرح خواهد شد.