شکاف ۶۲۰ همتی در بازار خودرو طی سال‌های اخیر

گروه خودرو- دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی خودروی کشور، ضمن انتقاد از ساختار معیوب صنعت خودرو و نقش سیاست‌گذاری‌های نادرست، از شکاف عمیق میان قیمت تمام‌شده و بازار خودرو گفت و اعلام کرد: در سال‌های اخیر، ۶۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان یا همان سوبسید سیاه توزیع شده که هیچ‌کدام به جیب ملت نرفته و معلوم نیست کجا رفته است. در این مسیر، تولیدکننده، دلال و در نهایت مردم قربانی می‌شوند. به گزارش مناقصه‌مزایده، آرش محبی‌نژاد؛ در تشریح وضعیت نابسامان صنعت خودرو، اظهار کرد: منحنی قیمتی بازار نشان می‌دهد که حدود ۴۰ درصد این فضا توسط دلالان استفاده می‌شود و ۲۰ درصد آن مربوط به مالیات و عوارض دولتی است. در حالی که تأمین‌کنندگان فولاد، مس، آلومینیوم و محصولات پتروشیمی، مواد اولیه را به قیمت جهانی و دلاری عرضه می‌کنند. در نتیجه دره‌ای ایجاد شده که کف آن زیان‌انباشته خودروساز به ۲۹۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی خودروی کشور، ضمن اشاره به شکاف عمیق میان قیمت تمام‌شده و بازار خودرو، تصریح کرد: هم‌اکنون در بازار خودرو شاهد یک شکاف ۶۲۰ هزار میلیارد تومانی هستیم. این عدد واقعی است و اسناد آن موجود است. در سال‌های اخیر، ۶۲۰ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان یا همان سوبسید سیاه توزیع شده که هیچ‌کدام به جیب ملت نرفته و معلوم نیست کجا رفته است. در این مسیر، تولیدکننده، دلال و در نهایت مردم قربانی می‌شوند؛ در حالی که مردم خودرو را بر مبنای نرخ جهانی فولاد و ارز آزاد خریداری می‌کنند. وی تأکید کرد: تنها کسانی که حق دارند از وضعیت فعلی گلایه کنند مردم هستند و بس؛ نه مسئولان دولتی و نه نمایندگان مجلس؛ چراکه وضعیت کنونی نتیجه سیاست‌گذاری‌های غلط بیش از ۳۰ نهاد و ارگان دخیل در صنعت خودرو است که به جای ریل‌گذاری درست، در این بخش تصدی‌گری کرده‌اند. این فعال صنعت قطعه‌سازی کشور، با انتقاد از اظهارات برخی منتقدان در حوزه اقتصاد خودرو، اظهار کرد: اگر کسی حداقل یکی، دو کتاب اقتصاد خوانده باشد یا تجربه‌ای در بنگاه‌داری داشته باشد، بهتر درک می‌کند که چرا ما با چنین مشکلاتی مواجه هستیم. وقتی گفته می‌شود، بانک‌ها بهره‌هایشان را می‌گیرند، باید توجه داشت که نرخ بهره بانکی دستوری است. اسمی ۲۳ درصد اعلام می‌شود، اما بهره مؤثر ۳۵ درصد تمام می‌شود. بنابراین وقتی بانک‌ها خودشان تحت فشار هستند، نمی‌توانند نقدینگی در اختیار تولیدکننده قرار دهند. محبی‌نژاد؛ در گفتگویی درباره موضوع کیفیت قطعات و سرکوب تعرفه‌ای صنعت قطعه‌سازی، خاطرنشان کرد: اگر قطعه‌ساز کیفیت مورد درخواست خودروساز را تأمین نکند، خود اسناد و مدارک موجود می‌تواند صحت آن را مشخص کند. اما مشکل اصلی این است که با اعمال سیاست‌های نادرست در حوزه تعرفه و فشار به قطعه‌سازی، ۶۴ صنعت وابسته نیز آسیب می‌بیند. پرسش اینجاست که چرا کسی این موضوع را از مسئولان سؤال نمی‌کند؟ آیا این بار هم باید گردن ما بیفتد؟ دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی خودروی کشور، ضمن اشاره به آخرین وضعیت بحرانی مطالبات زنجیره تأمین خودرو، گفت: مطالبات ما از دو خودروساز بزرگ کشور بیش از ۵۰ هزار میلیارد تومان است. مجموع مطالبات معوق قطعه‌سازان به حدود ۶۰ تا ۶۷ هزار میلیارد تومان می‌رسد که هنوز تعیین‌تکلیف نشده است. به‌طور کلی، مطالبات زنجیره تأمین که اصطلاحاً «صفر روزه» از همه خودروسازان داخلی است، به رقم بی‌سابقه ۱۷۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. این عضو هیئت‌مدیره انجمن قطعه‌سازان ایران، خاطرنشان کرد: تنها بدهی جاری دو خوردوساز بزرگ به بیش از ۶۰۰ هزار میلیارد تومان بالغ می‌شود که از این رقم، ۱۳۰ هزار میلیارد تومان مختص زنجیره تأمین است. همچنین این دو خودروساز در حال‌حاضر ۲۹۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارند و زنجیره تأمین با این شرایط توان ادامه فعالیت ندارد. محبی‌نژاد؛ با اشاره به حمایت‌های اعتباری زنجیره تأمین در گذشته، توضیح داد: قطعه‌سازان تاکنون ۱۱۰ هزار میلیارد تومان از توان اعتباری خود را در قالب قراردادهای خرید دِی، تنزیل ال‌سی داخلی و ابزارهای تأمین مالی زنجیره‌ای در اختیار خودروسازان قرار داده‌اند. یعنی علاوه بر آن ۱۷۰ هزار میلیارد تومان مطالبات، عملاً آینده‌فروشی هم انجام داده‌ایم تا تولید متوقف نشود. به گفته او، این شرایط به کاهش تولید منجر شده است؛ طبق آمار تا پایان تیرماه سال‌جاری، تولید خودرو در کشور به صورت تجمیعی ۲۲ درصد نسبت به سال گذشته کاهش داشته و این روند نزولی ادامه دارد. شاه‌بیت حل این سقوط آزاد تیراژ تولید، نقدینگی است و بس. اگر بخواهیم روی علت‌العلل متمرکز شویم، باید بگوییم زنجیره تأمین مثل خون در رگ‌های این صنعت به نقدینگی نیاز دارد. دبیر انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازی کشور، در ادامه پیشنهاد مشخصی برای دولت عنوان و تأکید کرد: از میان مطالبات ۵۰ تا ۶۰ هزار میلیارد تومانی معوق، ما در زمان جنگ اقتصادی پیشنهادی دادیم که ۱۰ هزار میلیارد تومان به هر کدام از دو خودروساز بزرگ اختصاص پیدا کند تا مستقیم به زنجیره تأمین تزریق شود. اما این پیشنهاد اجرایی نشد و حتی مبالغ اندکی که اختصاص یافت نیز، به دلیل مشکلات بانکی جذب نشد. امروز دوباره از همین تریبون اعلام می‌کنم، اگر ۲۰ هزار میلیارد تومان به ایران‌خودرو و ۲۰ هزار میلیارد تومان به سایپا و ۱۰ هزار میلیارد تومان به سایر خودروسازان تخصیص داده شود – بدون بند و تبصره و کاغذبازی‌های اداری – زنجیره تأمین قادر است تیراژ تولید را به سطح برنامه‌ای بازگرداند. توان بالقوه زنجیره تأمین برای تولید دومیلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو وجود دارد و خودروسازان نیز ظرفیت تولید یک میلیون و ۷۰۰ هزار دستگاه را دارند. تنها مانع اصلی، کمبود نقدینگی است. محبی‌نژاد؛ همچنین به ادعاهای مربوط به آثار تورمی این تزریق پاسخ داد و تصریح کرد: در کشوری که حجم نقدینگی به ۱۰ هزارهزار میلیارد تومان رسیده، تخصیص ۵۰ هزار میلیارد تومان به صنعت مادر خودرو هیچ اثر تورمی قابل‌توجهی ندارد. برعکس، این اقدام با افزایش عرضه، موجب کاهش صف‌های طولانی مشتریان در انتظار خودرو و افزایش تیراژ تولید خواهد شد. هم قطعه‌ساز و هم خودروساز تنها در صورتی می‌توانند به نقطه سربه‌سر و سوددهی برسند که تیراژ تولید افزایش یابد. بنابراین انگیزه تولید وجود دارد، اما گام نخست برای جلوگیری از توقف زنجیره و سقوط تولید، حل بحران نقدینگی است. وی در پاسخ به این سؤال که‌ آیا قطعه‌رسانی به خودروسازان و به‌تبع آن تولید خودرو، به‌سبب بدهی‌هایی که وجود دارد متوقف شده یا خیر؟ تصریح کرد: متوقف که نشده اما به شدت کاهشی شده است، ما در برخی قطعات خاصی شاهد هستیم خودرو‌ها اصطلاحا ناقص بسته می‌شود و «کف می‌ماند». البته تعداد هنوز به نسبت وخامت اوضاع، بسیار کم است. تا حدی قابل قبول است؛ اما متأسفانه مجدد در پارکینگ‌های هر دو خودروساز، خودروی کف داریم (در یکی بیشتر و در دیگری کمتر) اگر این حجم نقدینگی حداقلی که اشاره شد، به زنجیره تأمین مستقیم وارد شود و خودروساز صرف امور دیگر نکند، شک نکنید ظرف مدت کوتاهی خودروهای کف جمع خواهد شد و شاهد رونق و افزایش تیراژ تولید چشمگیر هم خواهیم بود.