مبارزه با فساد از شعار تا عمل

مبارزه با فساد از شعار تا عمل رامین شاهی – بدون شک مهم‌ترین خطر پیش روی کشور، فساد است که چالش بزرگی را برای مردم و مسؤولین نظام به وجود آورده است. هرچند این مسأله، معضلی جهانی است و گریبان همه کشور‌ها را در سطوح مختلف گرفته است.  امروزه دولت‌ها آگاهند که فساد باعث آسیب‌های […]

مبارزه با فساد از شعار تا عمل

رامین شاهی – بدون شک مهم‌ترین خطر پیش روی کشور، فساد است که چالش بزرگی را برای مردم و مسؤولین نظام به وجود آورده است. هرچند این مسأله، معضلی جهانی است و گریبان همه کشور‌ها را در سطوح مختلف گرفته است.

 امروزه دولت‌ها آگاهند که فساد باعث آسیب‌های بسیاری می‌شود و هیچ حدومرزی هم نمی‌شناسد، همان طور که نتایج و پیامدهای آن نیز بنابر نوع سازمان سیاسی و اقتصادی و سطح توسعه‌یافتگی، گوناگون است.

این پیامد‌ها به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل بر سر راه پیشرفت جامعه مطرح شده و صدمات جبران ناپذیری را بروی سرعت حرکت چرخه توسعه جامعه ایجاد می‌کنند. لذا باید توجه داشته باشیم مبارزه با مظاهر و ریشه‌های فساد در بخش‌ها و سطوح مختلف، حتی از چالش‌های زیست‌محیطی این کره خاکی با اهمیت‌تر است.

در واقع کلمه فساد از ریشه فرانسوی (corrmption) و ریشه لاتین (rumpere) به معنای «شکستن» یا «نقض کردن»گرفته شده است. آنچه که می‌شکند یا نقض می‌شود، می‌تواند یک (شیوه رفتار اخلاقی یا اجتماعی و یا مقررات اداری) باشد اما تعریف کلاسیک فساد، سوءاستفاده از قدرت برای کسب منفعت شخصی یا منافع گروهی است.

در این میان، براساس رتبه‌بندی سازمان شفافیت بین‌الملل در سال ۲۰۱۲ در میان ۱۷۶ کشور رتبه ایران در شاخص ادراک فساد، ۱۳۲ بوده است. لذا باید توجه داشته باشیم کشور ما شرایط نابسامانی از نظر فساد اقتصادی در سطح جهان دارد که لازم است برای حل آن، فکری عاجل کرد. به‌خصوص که هم اکنون در آستانه انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری هستیم و همه نامزد‌ها متفق‌القول ،شعار مبارزه با فساد را در برنامه‌های خود قرارداده‌اند. اما باید توجه داشت حل مشکل فساد باید در اولویت برنامه‌های کاندیدا‌ها و حتی مهم‌تر از ایجاد اشتغال قرار گیرد. از سوی دیگر، راه‌حل مشکل فساد صرفاً شعار و سخنرانی نخواهد بود و برای آن باید برنامه‌هایی جدی داشت. چرا که مسایل اقتصادی و فساد در عرصه‌های مختلف به عنوان دو پاشنه آشیل کشور، نیازمند توجه و ارایه برنامه‌های عملی نامزدهای ریاست جمهوری برای رفع این مشکلات است و هر دولتی که برای رفع مشکلات در بخش‌های اقتصادی و فساد در عرصه‌های مختلف از جمله اجتماعی، اقتصادی، برنامه‌ای نداشته باشد، موفق نخواهد بود. به‌خصوص آن‌که رفع مشکلات اقتصادی، رسیدن به اقتصاد پویا و رفع مشکلات فساد در هر جامعه‌ای به عنوان رابطه‌ای دو سویه و مسایل کلیدی مطرح است که باید در اولویت برنامه‌های هر دولت باشد.

برای مبارزه جدی با فساد توجه به فرمان ۸ ماده‌ای رهبر معظم انقلاب که در ۱۰/۲/۱۳۸۲ ابلاغ شده است، باید سر فصل همه تلاش‌ها قرار گیرد تا بتوان به‌طور کاملاً جدی با مفاسد مالی و اقتصادی که در اعماق وجود اکثر سازمان‌ها، نهاد‌ها، بنیادها، ادارات، وزارتخانه‌ها، شرکت‌ها بانک‌ها، مؤسسات خیریه و امور عام المنفعه و تعاونی‌ها ریشه دوانده است، مبارزه کرد.

متأسفانه رشوه‌خواری، پارتی‌بازی، سلطه قاچاق سازمان یافته بر سرنوشت اقتصاد کشور، انبوه خریدهای خارجی توسط سازمان‌ها و نهادهای با انگیزه گرفتن پورسانت‌های کلان واگذاری‌های مشکوک، ایجاد شرکت‌های خصوصی توسط مدیران دولتی و سرازیر کردن امکانات به این شرکت‌ها، سفرهای خارجی بی‌مورد و بی‌ثمر و پر هزینه و دادن مجوزهای به آشنایان و زندگی تجملی و افسانه‌ای برخی مدیران و مسؤولان به بحث جدی تبدیل شده است و علی‌رغم همه سخنرانی‌ها در حل این مظاهر فساد، موفقیت لازم به دست نیامده است تا جایی که احمدتوکلی، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی و رییس اسبق مرکز پژوهش‌های مجلس، مهم‌ترین خطر پیش روی جمهوری اسلامی را فساد اقتصادی دانسته است.

باید توجه داشت برای کشوری که ۴ دهه دفاع جانانه در برابر همه تهدیدهای نظامی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی داشته است، با پدیده ای خطرناک از درون مواجه شده است که برای ریشه‌کن کردن آن باید فکری عاجل کرد. با برخی راهکار‌ها این مشکل قابل حل است که عبارتست از: عزم ملی و اراده سیاسی، کوچک کردن دولت، تقویت اعتماد مردم، اصلاح قوانین (زیر نظر سازمان‌های بین‌المللی از جمله کنوانسیون مبارزه با فساد ملل متحد انجام می‌شود)، طرح جامعه مبارزه با فساد، اصلاح ساختار اداری، رشد اقتصادی و معیشتی، تعبیه مکانیزم‌های اطمینان بخش، آموزش نظارت عمومی، آموزش ضد ایجاد مکانیزم‌های شفاف در کارهای اداری و نیز افزایش آگاهی عمومی در کنار اجرای قوانین ضد فسادی چون قانون ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد و نیز اجرای قانون مناقصات می‌تواند بسیاری از گره‌های کشور را باز کند.

 

امید است مشاوران و برنامه‌ریزان کاندیدهای انتخابات توجه جدی به امر مبارزه با فساد داشته باشند تا گستره شفافیت بتواند کشور ما را در برابر همه خطرات داخلی و خارجی مصون نگه دارد.