ارتقای بهره‌وری معادن با ورود هوش‌مصنوعی

یکی از راهکار ارتقای بهره‌وری در بخش معادن، استفاده از هوش‌مصنوعی و دیجیتال‌سازی با هدف رفع چالش‌های این بخش است که نقش بسزایی در رسیدن معدن به سهم ۱۳ درصدی در برنامه هفتم توسعه ایفا می‌کند. به گزارش ایرنا، امروزه در جهان، معدنکاران و سرمایه‌گذاران برای استفاده حداکثری از ظرفیت معادن، به سمت بهره‌برداری از انواع فناوری‌‌ها و تکنولوژی‌های روز رفته‌اند. به‌گونه‌ای که تکنولوژی و هوش‌مصنوعی جایگزین استفاده از ابزارآلات و روش‌های قدیمی و حتی دخالت انسان شده است. اکنون در جهان، استفاده از فناوری‌ها به قدری بالا رفته است که با هزینه کمتر و با بازدهی بیشتر می‌توان سهم ارزش‌افزوده معادن و صنایع‌معدنی را ارتقاء داد. هوشمند‌سازی معادن نه‌تنها امکان پردازش داده‌های زمین‌شناسی، داده‌های سنجش از دور، به شناسایی سنگ و خاک و پیش‌بینی محل‌های مناسب اکتشاف، امکان تحلیل داده‌های دورسنجی، نقشه‌های ژئوفیزیکی، نقشه‌های ژئوشیمی، نقشه‌های زمین‌شناسی، عکس‌های هوایی و عکس‌های ماهواره‌ای بدون نیاز به نیروی انسانی و امکان کنترل مصرف انرژی را فراهم می‌کند، بلکه مدیریت ناوگان حمل‌ونقل را بدون سرنشین را نیز هموار می‌کند. وزارت صنعت، معدن و تجارت، به تازگی در اطلاعیه‌ای بر ضرورت مشارکت دانش‌بنیان‌ها و شرکت‌های فناور در حوزه هوشمندسازی معادن پرداخته است و با فراخوان از شرکت‌های فعال در حوزه هوش‌مصنوعی با هدف ارتقای بهره‌وری و حل مسائل و چالش‌های اصلی بخش صنعت و معدن دعوت به همکاری کرده است. در این فراخوان آمده است: در راستای استفاده از توانمندی‌های شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان فعال در حوزه هوش‌مصنوعی، اینترنت‌اشیا، بلاکچین و کلان‌داده‌ها، با هدف ارتقای بهره‌وری و حل مسائل و چالش‌های اصلی بخش صنعت و معدن، «معاونت برنامه‌ریزی و توسعه محیط کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت» با همکاری «معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهور»، ذیل منابع تخصیصی قانون بودجه ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴ با عاملیت «صندوق حمایت از تحقیقات و توسعه صنایع پیشرفته» و همچنین سایر منابع در اختیار هر سه نهاد فوق (شامل اعتبار مالیاتی تحقیق‌وتوسعه قانون جهش تولید) مجموعاً به میزان هزار میلیارد تومان، اقدام به برگزاری یک فراخوان بزرگ ذیل RFP تحول‌آفرین بخش صنعت و معدن کرده است. سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع‌معدنی ایران، سند تحول راهبردی دیجیتال معادن را با چشم‌انداز افق ۱۴۰۹ معادن ایران تعریف کرده است؛ در این سند به موضوع رسیدن به بالا‌ترین حد ایمنی و ارتقای بهره‌وری تأکید شده است که نقش کلیدی در چابکی و انعطاف‌پذیری در دیجیتال، بهره‌وری و بهینه‌سازی فرآیندها، نوآوری و پیشگامی در فناوری، دانش‌بنیانی و توسعه سرمایه انسانی، شفافیت در داده محوری، امنیت سایبری پرداخته است. براساس این سند، در صورت هوشمندسازی کل معادن، منجر به کاهش ۲۵ درصدی در هزینه‌ها و ارتقای ۲۰ درصدی در بهره‌وری معادن می‌شود. محمدرضا بهرامن؛ رئیس خانه معدن ایران، با تأکید بر استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور در بهره‌وری از معادن، گفت: فراهم زیرساخت‌های هوشمندسازی در معادن یکی از مهم‌‌ترین مسائل است که مورد مغفول مانده است. وی تأکید می‌کند: باید زمینه ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به بخش معدن تسهیل شود تا با مشارکت این شرکت‌ها، زمینه بهره‌وری از تکنولوژی و فناوری‌های جدید به افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها در معادن کمک کند. رئیس خانه معدن ایران، عنوان می‌کند: معادن در کشورمان ارزش‌افزوده بالایی دارد و ایران از جمله کشورهای مورد مدعی در حوزه معادن است که باید از تمام ظرفیت‌های بخش معدن بهره برد چرا که با ارتقای بهره‌وری از معادن به تکمیل زنجیره صنایع‌معدنی نیز می‌توان پرداخت و در بلندمدت محصولات معدنی جایگزین صادرات نفتی شد. وی با بیان اینکه برای رسیدن به رشد ۱۳ درصدی در معادن فاصله داریم، می‌گوید: در برنامه هفتم توسعه به این موضوع پرداخته شده است که این امر با ورود شرکت‌های دانش‌بنیان، تسهیل در سرمایه‌گذاری‌های خارجی و داخلی و ایجاد شبکه مالی برای تبادلات مالی شرکت‌های خارجی در شرایط تحریمی محقق می‌شود. بهرامن؛ بر رفع موانع بخش معادن تأکید کرده و می‌گوید:دولت باید نقش تنظیم‌گری و تسهیل‌گری و زمینه رفع موانع را فراهم سازد تا معدن به جایگاه واقعی در اقتصاد برسد.