کاهش ۶۰ درصدی سهم آب هر ایرانی در ۳ دهه اخیر

مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه شرکت آب و فاضلاب کشور، با اشاره به کاهش شدید منابع آب، گفت: سرانه آب در دسترس ایرانی‌‌ها، از ۲۴۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۷۰ به حدود هزار مترمکعب رسیده و این روند نزولی همچنان ادامه دارد. به گزارش مناقصه‌مزایده، مسعود باقرزاده‌کریمی؛ با اشاره به اقلیم خشک و نیمه‌خشک ایران، اظهار داشت: محدودیت منابع آب در کشور ما سابقه تاریخی دارد، اما خود را با این محدودیت تطبیق داده‌ایم. متوسط بارندگی در دو دهه قبل حدود ۲۵۰ میلی‌متر در سال بوده که اخیراً به دلیل تغییر اقلیم با کاهش ۵۰ میلی‌متری به ۲۰۰ میلی‌متر رسیده است. وی با اشاره به تبخیر هزار و ۵۰۰ میلی‌متری در برابر بارندگی ۲۰۰ میلی‌متری، افزود: به عبارت دیگر حدود هشت برابر میزان بارندگی در کشور با تبخیر مواجه هستیم. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه شرکت آب و فاضلاب کشور، همچنین با اشاره به کاهش میزان آب در دسترس کشور، افزود: به دلیل تغییرات اقلیم، رشد جمعیت و افزایش مصرف سرانه، آب در دسترس ما از دوهزار و ۴۰۰ مترمکعب در سال ۱۳۷۰ به هزار مترمکعب رسیده است که تقریباً در مرز بحران قرار دارد و کاهش ۶۰ درصدی را نشان می‌دهد. براساس پیش‌بینی کارشناسان این منحنی با همین شیب نزولی ادامه خواهد داشت و در سال‌های آینده سرانه آب ما از این مقدار نیز کمتر خواهد شد و اگر به کمتر از هزار مترمکعب کمتر برسد جزء کشور‌های بسیار کم‌آب محسوب می‌شویم. وی دو روش برای مقابله با این مسئله پیشنهاد داد و گفت: اولین روش کاهش مصارف آب و روش دوم استفاده چندباره از آب است. تا به این ترتیب بتوان ظرفیت آبی را افزایش داد چراکه نمی‌توان توسعه را به دلیل کمی منابع آبی متوقف کرد. بر همین اساس استفاده از پساب در راستای این سیاست است. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه شرکت آب و فاضلاب کشور، با اشاره به اهمیت پساب‌های شهری و خانگی در برابر پساب‌های صنعتی، گفت: به دلیل اینکه پساب‌های صنعتی بسیار کم و فرآیند تصفیه پرهزینه‌ای دارند پساب‌های خانگی و شهری برای ما بسیار پراهمیت‌تر هستند. بر همین اساس تمرکز ما بر بازچرخانی پساب‌های شهری است. البته به دلیل مسائل زیست‌محیطی پساب‌های صنعتی حتماً باید تصفیه شوند. باقرزاده‌کریمی؛ افزود: خوشبختانه در قوانین بودجه سال‌های گذشته و در قانون برنامه هفتم پیشرفت به این موضوع پرداخته شده است. به گفته وی؛ در حال‌حاضر دومیلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب تصفیه‌خانه در کشور وجود دارد که هم‌اکنون در ظرفیت اسمی خود کار نمی‌کنند. مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و بودجه شرکت آب و فاضلاب کشور، درخصوص فاضلاب‌های شهری و روستایی نیز، گفت: به دلیل تراکم جمعیت زیاد فاضلاب‌های شهری ناچار به جمع‌آوری و تصفیه آن هستیم. اما برای محیط‌های روستایی به دلیل تراکم پایین جمعیت توصیه زیادی به ایجاد شبکه جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه‌خانه نمی‌کنیم، مگر روستا‌هایی که در بالادست رودخانه‌ها و سد‌‌ها و یا مناطق حساس زیستی قرار دارند که در این مناطق به دلیل جلوگیری از آلودگی منابع آبی نیاز است تا حتماً شبکه فاضلاب وجود داشته باشد. وی درباره موارد استفاده از فاضلاب‌‌ها در محیط‌های شهری و روستایی، افزود: فاضلاب‌‌ها در مناطق روستایی به منظور تغذیه آبخوان استفاده می‌شوند و در مناطق شهری نیز به دلیل اینکه استفاده از فاضلاب خام خود موجب آلودگی آبخوان‌‌ها می‌شود این تزریق پس از تصفیه صورت می‌گیرد. به گفته باقرزاده‌کریمی؛ با توجه به حجم ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر در کشور و با توجه به اینکه ۳۰ درصد (حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون مترمکعب) از آب تصفیه شده فاضلاب‌‌ها برای تغذیه آبخوان‌‌ها در نظر گرفته می‌شود این میزان در برابر ۸۰ میلیارد مترمکعب آبی که از این حوزه برداشت می‌شود سهم بسیار ناچیز حدود یک‌درصد خواهد داشت که تأثیر آنچنانی بر منابع آبی زیرزمینی نخواهد گذاشت، اما به دلیل رسالت انسانی و وظیفه حاکمیتی این تزریق به آبخوان‌‌ها باید صورت گیرد. وی در پایان، تأکید کرد: به منظور تغذیه آبخوان و جلوگیری از افت سفره‌های زیرزمینی نیاز است تا برنامه‌های بسیار وسیع‌تری در حوزه آب کشاورزی داشته باشیم و نگاه ما به پساب باید به‌عنوان نجات‌دهنده منابع آب زیرزمینی باشد.