بدعهدی غربی‌‌‌ها در تأمین مالی خرید ۱۱۸ فروند هواپیما

  در حالی که قرار بود ۴۰ روز کاری پس از امضای پیش‌‌قرارداد خرید ۱۱۸ فروند ایرباس بین ایران‌ایر و کمپانی سازنده و همچنین فرجه اضافه وزیر راه بر این مهلت، قرارداد اصلی به امضای طرفین برسد، گویا قرار نیست به دلیل بدعهد‌ی طرف مذاکره‌کننده این قرارداد به نتیجه بینجامد. ‌پس از توافقات برجام و […]

 

در حالی که قرار بود ۴۰ روز کاری پس از امضای پیش‌‌قرارداد خرید ۱۱۸ فروند ایرباس بین ایران‌ایر و کمپانی سازنده و همچنین فرجه اضافه وزیر راه بر این مهلت، قرارداد اصلی به امضای طرفین برسد، گویا قرار نیست به دلیل بدعهد‌ی طرف مذاکره‌کننده این قرارداد به نتیجه بینجامد.

‌پس از توافقات برجام و در اوایل زمستان سال گذشته بود که دولت اعلام کرد‌ در قراردادی با کمپانی سازنده ایرباس، ۱۱۸ فروند هواپیمای نو از این کمپانی برای شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران خریداری خواهد کرد.

در پیش‌قراردادی که آن زمان به امضاء رسید، مقرر شد ‌‌۱۱۸ فروند انواع ایرباس‌ شامل ۴۵ فروند‌ ایرباس ۳۲۱ و ۳۲۰، ۴۵ فروند‌ ایرباس ۳۳۰، ۱۶ فروند‌ ایرباس ۳۵۰ و ۱۲ فروند‌ ایرباس ۳۸۰ پهن‌پیکر‌ برای ایران‌ایر خریداری شود و در مدت زمان ۵ تا ۸ سال در اختیار هما قرار گیرد.

‌درباره رقم این پیش‌قرارداد هم پیش از این گمانه‌زنی‌هایی از سوی رسانه‌ها و با بررسی سایت کمپانی ایرباس، مطرح شد و عده‌ای رقم قرارداد را ۲۵ میلیارد دلار عنوان کردند، اما وزیر راه و شهرسازی مدعی شد که این رقم، رقم «کاتالوگ پرایس» است و رقم واقعی در تفاهم‌نامه ایران‌ایر با ایرباس برای این ۱۱۸ فروند هواپیما، ۱۰٫۵ میلیارد دلار است.‌

در پیش‌قرارداد مقرر شد تأمین مالی این هواپیما‌‌ها به صورت فاینانس و سهم ۸۵ درصدی کمپانی ایرباس در تأمین فاینانس و تأمین نقدینگی ۱۵ درصدی ایران‌ایر انجام شود و البته مقرر شد بخشی از سهم ۱۵ درصدی هما از محل تسهیلات صندوق توسعه ملی تأمین شود، دولت جمهوری اسلامی ایران هم ضمانت فاینانس را بر عهده می‌گیرد؛ البته در این تفاهم‌نامه قید شده است که اگر ایران‌ایر امکان تأمین سهم ۱۵ درصدی خود را هم نداشت، کمپانی ایرباس این رقم را از محل فاینانس برای ایران‌ایر تأمین کند.

در تفاهم‌نامه‌های خرید این هواپیماهای نو، دولت ضمانت فاینانس‌‌‌ها را انجام می‌دهد، در واقع دولت خود در خرید هواپیما برای ایران‌ایر وارد شد و ‌پس‌ از باز کردن مسیر‌های سیاسی و ‌تسهیل روند‌ خرید هواپیما، رایزنی‌‌‌‌ها با مدیرعامل ایرباس از سوی رییس‌جمهور و وزیر راه و شهرسازی آغاز شد و سپس در تفاهم‌نامه‌ها هم‌‌، دولت ضامن باز پرداخت اقساط این هواپیماهای نو شد تا ایرلاین دولتی ایران‌ایر که تا همین چند سال پیش تا پله‌های نهایی خصوصی‌سازی پیش رفت نه تنها دولتی بماند بلکه دولت هم به‌طور گسترده در عرصه تصدی‌گری وارد شده و هواپیما وارد ناوگان کند.

بماند؛ اما همان روز‌‌‌‌ها بود که اعلام شد «خرید ایرباس‌‌‌ها فعلاً در قالب پیش‌قرارداد مطرح شده است و با بررسی‌های انجام شده از سوی مدیرعامل هما و نمایندگان ایرباس، تا ۴۰ روز کاری بعد، این پیمان به قرارداد منتج می‌شود.

روز ۱۱ بهمن‌ماه سال ۹۴ بود‌ که وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد: قرارداد خرید ایرباس‌‌‌‌ها تا ۲۰ روز کاری آینده به امضا می‌رسد.

عباس آخوندی با بیان این‌که مبلغ قرارداد خرید ۱۱۸ فروند ایرباس از کمپانی ایرباس ۱۰٫۵ میلیارد دلار است، سهم ایران را در این قرار ۱۵درصد عنوان کرد و گفت: کمپانی سازنده ۸۵ درصد اعتبار را در قالب تسهیلات تأمین می‌کند.

وی همان روز (‌۱۱ بهمن‌ماه ۱۳۹۴)، درباره امضای قرارداد ایرباس‌‌‌ها توضیح داد: فعلاً در این باره پیش‌قرارداد به امضا رسیده است و پس‌ از آن باید مراحل قانونی طی شود؛ دو طرف ۲۰ روز کاری مهلت دارند تا به قرارداد نهایی دست یابند.

آخوندی حتی درباره رقم قرارداد ایرباس‌‌‌ها هم توضیح داد که مبلغ قرارداد ۱۰٫۵ میلیارد دلار است و تحویل این ایرباس‌‌‌ها از اسفندماه آغاز می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که پروسه تحویل ایرباس‌‌‌ها ۸ ساله است درباره سیستم بازپرداخت و نحوه تأمین مالی، اظهار داشت: خرید این ایرباس‌‌‌ها براساس سیستم اجاره به‌شرط تملیک است، برای توسعه ناوگان هوایی کشور، ۵۰۰ فروند هواپیما لازم داریم که ۵۰ میلیارد دلار اعتبار می‌خواهد، اما ایرلاین‌‌‌ها چنین نقدینگی ندارند، ‌بنابراین پس از بررسی لازم به مدل اجاره به‌شرط تملیک رسیدیم؛ ۸۵ درصد مبلغ کل ایرباس‌‌‌ها را فروشنده تأمین می‌کند و ۱۵ درصد سهم ما است، بازپرداخت به‌صورت اقساط و به‌تدریج از محل درآمد هواپیما و فروش بلیت حاصل می‌شود.

وزیر راه و شهرسازی سهم ایران را در این قرارداد ۱٫۵ میلیارد دلار عنوان کرد و گفت: این مبلغ یک‌جا پرداخت نمی‌شود بلکه به‌صورت ۲۰درصد ۲۰ درصد در مدت زمان ۸ سال پرداخت خواهد شد‌، در واقع آخرین هواپیما از این خرید ظرف ۱۵ سال تسویه حساب می‌شود.

آخوندی درباره قیمت ایرباس‌‌‌ها گفت که قیمت اسمی یا کاتالوگی این ایرباس‌‌‌ها ۲۵ میلیارد دلار است، اما طبق روند کمپانی سازنده، هنگام فروش ارقام کم‌تر می‌شود و به ۱۰٫۵ میلیارد دلار می‌رسد. زیرا نرخ مبنای تأخیرات تحویل بر اساس نرخ اسمی خواهد بود.

بنا به گفته وی ۲۰ درصد اولیه قرارداد را شرکت ایرباس از محل منابع داخلی خود تأمین می‌کند و ۸۰ درصد بقیه را اعتبارات صادراتی می‌گیرد که در این باره شرکت‌های تضامین اروپایی نظیر کوهاس این تضمین را انجام می‌دهد.

به هر حال سال ۹۴ هم به پایان رسید اما قرارداد ایرباس‌‌‌ها به نتیجه نرسید، البته آخوندی در ۲۶ اسفند سال گذشته وعده‌‌ای دیگر داد و گفت: برنامه‌ریزی شده است قرارداد ایرباس‌‌‌ها در ۳ ماهه اول سال ۹۵ نهایی شود.‌

بنابراین گزارش این ادعا‌‌ها و جنجال‌‌های رسانه‌ای مدیران دولت‌ در قرارداد خرید ایرباس‌‌‌ها در حالی مطرح شد که ‌‌درباره به نتیجه رسیدن قرارداد خرید این هواپیما‌‌ها و زمان قطعی آن، هیچ مقام مسؤولی‌ اظهارنظر مشخص و روشن نداشته است و به نظر می‌رسد دولت در این پیش‌قرارداد رو دست خورده است، زیرا از سویی موضوع تأمین فاینانس این هواپیما‌‌ها در ابهام است و شاید همین موضوع تأمین مالی، موجب شده است که مدیران کمپانی ایرباس در امضای قرارداد تعلل به خرج دهند.

به هر حال هیچ خبری از ‌تأمین فاینانس‌های خارجی نیست همان طور که از بقیه قرارداد‌‌های تأمین فاینانس خارجی دولت نظیر قطار‌های پرسرعت نیز خبری نرسیده است.