مفهوم شرکت‌های دانش‌بنیان، اگرچه در سال‌های اخیر به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گرفته است، اما ریشه‌های آن در ایران به تلاش‌‌ها و دیدگاه‌هایی برمی‌گردد که از دهه‌ها پیش برای تجاری‌سازی علم و فناوری شکل گرفته بود. در واقع، می‌توان گفت که بذر این شرکت‌ها در فضاهای پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کاشته شد، جایی که […]
مفهوم شرکت‌های دانش‌بنیان، اگرچه در سال‌های اخیر به‌طور جدی‌تری مورد توجه قرار گرفته است، اما ریشه‌های آن در ایران به تلاش‌‌ها و دیدگاه‌هایی برمی‌گردد که از دهه‌ها پیش برای تجاری‌سازی علم و فناوری شکل گرفته بود. در واقع، می‌توان گفت که بذر این شرکت‌ها در فضاهای پژوهشی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کاشته شد، جایی که ایده‌های نوآورانه متولد می‌شدند اما غالباً در چرخه معیوبی از عدم ارتباط با صنعت و بازار گرفتار می‌شدند.
دهه‌های ابتدایی: تولد ایده‌های پراکنده
در دهه ۱۳۶۰ شمسی، با وجود چالش‌های ناشی از جنگ و تحریم‌ها، تلاش‌هایی برای ایجاد ارتباط بین دانشگاه و صنعت صورت گرفت. مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها شروع به جذب پروژه‌های صنعتی کردند و هسته‌های اولیه شرکت‌های خدماتی و تحقیقاتی در کنار دانشگاه‌ها شکل گرفت. این شرکت‌ها بیشتر به صورت پراکنده و غیررسمی فعالیت می‌کردند و کمتر چارچوب قانونی مشخصی برای حمایت از آنها وجود داشت.
دهه ۱۳۷۰: شکل‌گیری کانون‌‌ها و قوانین اولیه
در دهه ۱۳۷۰، با توجه به نیاز به توسعه اقتصادی و فناورانه پس از جنگ، توجه بیشتری به موضوع تجاری‌سازی علم معطوف شد. در این دوره، پارک‌های علم و فناوری شروع به شکل‌گیری کردند. پارک‌های علم و فناوری به عنوان محیط‌هایی برای استقرار شرکت‌های نوپا و دانش‌محور طراحی شدند تا بتوانند با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، فضای کار اشتراکی، و تسهیل دسترسی به منابع مالی و مشاوره‌ای، به رشد این شرکت‌ها کمک کنند. اولین پارک‌های علم و فناوری در این دهه راه‌اندازی شدند و به تدریج به عنوان بستری برای ظهور شرکت‌های دانش‌بنیان عمل کردند.
دهه ۱۳۸۰: قانون‌گذاری و حمایت‌های هدفمند
نقطه عطف مهم در تاریخچه شرکت‌های دانش‌بنیان ایران، تصویب «قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌‌ها و توسعه فعالیت‌های تحقیق و توسعه» در سال ۱۳۸۹ بود. این قانون، چارچوب حقوقی و حمایتی مشخصی را برای شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان فراهم کرد. براساس این قانون، شرکت‌هایی که فعالیت‌های «علمی و فناورانه» انجام می‌دادند و «کسب‌وکار» آنها بر پایه «نوآوری« و «تجاری‌سازی» دانش و فناوری بود، می‌توانستند به عنوان شرکت دانش‌بنیان شناخته شوند و از مزایای قانونی و حمایتی مانند معافیت‌های مالیاتی، گمرکی، و تسهیلات بانکی بهره‌مند شوند.
این قانون، زمینه را برای تأسیس «معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری» و «کارگروه ارزیابی شرکت‌ها» فراهم کرد تا فرآیند شناسایی و تأیید شرکت‌های دانش‌بنیان به صورت رسمی و ساختارمند انجام شود.
دهه ۱۳۹۰ تاکنون: رشد و توسعه اکوسیستم دانش‌بنیان
پس از تصویب قانون حمایت، شاهد رشد چشمگیری در تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین تنوع حوزه‌های فعالیت آنها بودیم. از حوزه‌هایی مانند فناوری اطلاعات و ارتباطات، بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی، داروسازی، پزشکی، انرژی‌های نو، مکانیک و مواد، تا صنایع خلاق و فرهنگی، شرکت‌های دانش‌بنیان در اقصی‌نقاط کشور شروع به فعالیت و ارائه محصولات و خدمات نوآورانه کردند.
توسعه شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد، صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، و برگزاری رویدادهایی مانند نمایشگاه‌های فناوری (مانند ایران کانکت و الکامپ) نیز به تقویت اکوسیستم نوآوری و دانش‌بنیان کمک شایانی کرده است. با این حال، چالش‌هایی مانند تأمین مالی پایدار، دسترسی به بازارهای بین‌المللی، و موانع اداری همچنان پیش‌روی این شرکت‌ها قرار دارد که نیازمند توجه و رفع مستمر است.
در مجموع، تاریخچه شرکت‌های دانش‌بنیان در ایران، داستانی از تلاش برای پیوند علم با صنعت، تبدیل ایده‌های خلاقانه به محصولات و خدمات کاربردی، و نقش‌آفرینی در مسیر توسعه اقتصادی و فناورانه کشور است.
شرکت‌های فناور برای اخذ تأییدیه دانش‌بنیانی باید فرآیندی را طی و مدارکی برای ثبت آماده کنند. به گزارش فارس، شرکت‌های متقاضی برای دانش‌بنیان‌شدن باید مراحلی را بگذرانند و مدارک خاصی را ارائه دهند تا در نهایت شرکت دانش‌بنیان شناخته شوند و از تسهیلات مربوط به دانش‌بنیان‌‌ها بهره ببرند. ستاد توسعه فناوری‌های اتصال‌پذیری و ارتباطات معاونت […]
معاون علمی رئیس‌جمهور، گفت: با توجه به اهمیت سازوکارهای تأمین مالی شرکت‌های دانش‌بنیان به دنبال تشکیل یک کارگروه تخصصی در این موضوع هستیم تا فرآیند تأمین مالی این شرکت‌ها تسهیل شود. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، نشست انجمن ملی شرکت‌های صنایع پیشرفته صنعت و معدن با […]
معاون علمی، فناوری واقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهوری، گفت: یکی از مراحل بلوغ برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان عرضه شدن آنها در بورس و بازارسرمایه است و مرحله رشد نهایی این شرکت‌ها را زمانی مشاهده می‌کنیم که آنها آمادگی ورود و حضور به بورس را دارند، لذا نهایت کمک مردم به شرکت‌های دانش‌بنیان این است که از طریق […]
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور از راه‌اندازی «سامانه جامع شرکت‌های دانش‌بنیان» تا ابتدای سال آینده با هدف تسهیل دسترسی به اطلاعات، شبکه‌سازی و توسعه بازار این شرکت‌ها خبر داد. به گزارش ایرنا، روح‌ا… دهقانی‌فیروزآبادی؛ در نخستین همایش تجارت فناوری به نقش ارتباطی و راهبردی کارگزاران تجارت فناوری در توسعه بازار شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره […]
دیدگاه بسته شده است.