اختصاص تنها ۱٫۴ درصد از منابع بانکی به وام‌های مسکن

در حالی که این بازار با کمبود شدید عرضه و افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کند، روند اعطای وام‌های جعاله، خرید مسکن نوساز و مسکن غیرنوساز با کاهش قابل‌توجهی رو‌به‌رو شده است. براساس جدید‌ترین گزارش بانک‌مرکزی، روند اعطای وام جعاله در سه بخش خرید مسکن نوساز، تعمیر مسکن و خرید مسکن چند سال ساخت با تغییرات کاهشی همراه شده است. در همین راستا طی پنج ماه گذشته در مجموع ۴۵٫۵ همت از تسهیلات شبکه بانکی را به خود اختصاص داده است که این رقم تنها ۱٫۴ درصد کل تسهیلات بانکی کشور است که زنگ خطری جدی برای بازار مسکن ایران است. کارشناسان، کمبود منابع مالی در بانک‌ها و ضعف نظارت بر نظام بانکی را مهم‌ترین دلایل این کاهش عنوان می‌کنند. به گزارش مناقصه‌مزایده، محمدحسین رحمانی‌خلیلی؛ معاون برنامه‌ریزی و امور استان‌های بنیاد مسکن، با اشاره به گزارش رسمی بانک‌مرکزی که نشان‌دهنده کاهش چشمگیر سهم وام‌های مسکن در نظام بانکی است، اظهار داشت: اصلی‌‌ترین دلیل این کاهش، کمبود منابع مالی در بانک‌هاست. بانک‌ها به دلیل شرایط اقتصادی کشور و مشکلات اعتباری، دیگر توان تخصیص وام‌های مسکن را به اندازه گذشته ندارند و حتی برخی از آن‌ها بیش از توان خود تسهیلات داده‌اند که خود باعث مشکلات جدی برای آن‌ها شده است. رحمانی‌خلیلی؛ افزود: این کاهش در آمار اعطای تسهیلات، شاخص مؤثری است که به وضوح نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید و توان مالی مردم برای مشارکت در پروژه‌های ساخت‌وساز است. کاهش آورده مردم به ویژه در پروژه‌ها، از دیگر عوامل کندی روند ساخت مسکن محسوب می‌شود. معاون بنیاد مسکن، به تلاش‌های این نهاد برای پیشبرد پروژه‌های مسکن اشاره کرد و گفت: ما در بنیاد مسکن با استفاده از ظرفیت‌‌ها و ارتباطات خود، به ویژه در شورای بانک‌ها در استان‌ها، سعی می‌کنیم هرطور شده منابع مورد نیاز را برای اجرای پروژه‌ها تأمین کنیم. رحمانی‌خلیلی؛ تأکید کرد: بنیاد مسکن بیشتر تمرکز خود را بر ارائه خدمات به محرومین و اقشار کم‌درآمد گذاشته است و در همین راستا بخش عمده‌ای از پیشرفت‌های نهضت ملی مسکن و افتتاح پروژه‌های جدید در کشور، در قالب پروژه‌های بنیاد مسکن انجام می‌شود. منصور غیبی؛ کارشناس حوزه مسکن نیز، در همین رابطه، کاهش چشمگیر وام‌های مسکنی را مورد بررسی قرار داد و اظهار داشت: وضعیت فعلی نشان می‌دهد یا مردم تمایلی به دریافت این وام‌‌ها ندارند یا بانک‌ها توان پرداخت آن را ندارند. در واقع بانک‌ها به‌صورت عمدی یا غیرعمدی، نقش خود را در حمایت مالی از بخش مسکن به خوبی ایفا نمی‌کنند. غیبی؛ تصریح کرد: بار مالی برنامه‌های مسکن مهر و مسکن ملی بر دوش نظام بانکی سنگینی می‌کند، اما در عمل شاهد همکاری و مشارکت مؤثر بانک‌ها نیستیم. به عبارت دیگر می‌توان گفت که بانک‌ها به دلیل سود پایین و ریسک بالا از پرداخت این وام‌‌ها استقبال نمی‌کنند. این کارشناس مسکن، با اشاره به ضرورت شفاف‌سازی عملکرد بانک‌ها، تأکید کرد: برای تحقق هدف ساخت چهارمیلیون واحد مسکونی، لازم است حمایت مالی از پروژه‌ها هدفمند و تحت نظارت دقیق باشد. بهتر است دولت به جای پراکنده کردن منابع، بخشی از پروژه‌ها را از ابتدا تا انتها حمایت کند و بانک‌ها را موظف نماید که در این زمینه مسئولانه عمل کنند. غیبی؛ همچنین به مشکلات ساختاری نظام بانکی اشاره کرد و گفت: بانک‌ها در این کشور مانند یک نهاد مستقل عمل می‌کنند که نه دولت و نه قوای دیگر توان نظارت و کنترل کامل بر آن‌ها را دارند. بانک‌ها به دلخواه خود تصمیم می‌گیرند که به چه کسانی وام بدهند و کدام بخشنامه‌ها را اجرا کنند. حتی قوانین مصوب مجلس در این حوزه اغلب لازم‌الاجرا نیست. وی درباره توان بازپرداخت مردم نیز، گفت: علاوه بر کمبود وام، توان مالی مردم برای بازپرداخت آن‌ها به ویژه وام‌های جعالۀ مسکن پایین است. بازپرداخت‌های کوتاه‌مدت و مبلغ بالای اقساط، دریافت وام را برای بسیاری از خانوار‌‌ها دشوار کرده است. غیبی؛ در پایان، تأکید کرد که برای رفع مشکلات بازار مسکن، اصلاحات جدی در نظام بانکی و سیاست‌های حمایتی دولت ضروری است تا بازار مسکن به سمت رونق واقعی حرکت کند.