قیمت خودرو در کلافی سردرگم

مهدی قره‌داغلی -در روزهای اخیر بازار خودرو با شوکی تازه مواجه شده است؛ قیمت انواع خودروهای داخلی و وارداتی طی کمتر از یک هفته بین ۸ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است. در همین حال، نرخ دلار طی روزهای اخیر با عبور از مرز روانی جدید، به محدوده‌ای رسیده که بسیاری از فعالان اقتصادی آن […]

مهدی قره‌داغلی -در روزهای اخیر بازار خودرو با شوکی تازه مواجه شده است؛ قیمت انواع خودروهای داخلی و وارداتی طی کمتر از یک هفته بین ۸ تا ۲۰ درصد افزایش یافته است. در همین حال، نرخ دلار طی روزهای اخیر با عبور از مرز روانی جدید، به محدوده‌ای رسیده که بسیاری از فعالان اقتصادی آن را «غیرمنتظره و شکننده» توصیف می‌کنند. همزمان، خبرهای مربوط به فعال شدن مکانیسم‌ماشه توسط کشورهای غربی علیه ایران، فضای روانی، بازار را متشنج کرده و باعث افزایش تقاضای سرمایه‌ای در بازارهای موازی از جمله خودرو و طلا شده است. از آنجا که خودرو برای بسیاری از مردم به کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است و بازار خودرو در ایران بیش از آنکه تابع عرضه و تقاضای واقعی باشد، از متغیرهای روانی و انتظارات تورمی اثر می‌گیرد. فعال شدن مکانیسم‌ماشه باعث شده، مردم تصور کنند قیمت‌ها باز هم بالا می‌رود و همین رفتار انتظاری، محرک اصلی افزایش قیمت‌هاست. از سوی دیگر، کارشناسان هشدار می‌دهند که در صورت ادامه روند افزایشی نرخ ارز و تداوم نااطمینانی سیاسی، بازار خودرو در هفته‌های آینده نیز با رشد بیشتر قیمت‌ها روبه‌رو خواهد شد. در مقابل، مسئولان وزارت صمت اعلام کرده‌اند که برنامه‌هایی برای افزایش عرضه خودرو از طریق سامانه‌های فروش و کنترل دلالی در دستور کار قرار گرفته است. با این حال، به نظر می‌رسد بازار فعلاً به اخبار سیاسی و ارزی واکنش بیشتری نشان می‌دهد تا سیاست‌های کنترلی دولت و این موضوع سبب شده که قیمت خودرو در بازار در کلافی سردرگم باقی بماند. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین خصوص مسیح فرزانه؛ کارشناس صنعت خودرو، گفت: در هفته جاری، بازار خودرو بیش از پیش تحت‌تأثیر تحولات سیاسی و نوسانات نرخ ارز قرار گرفت. افزایش نرخ ارز که در روزهای اخیر مشاهده شد، همچنان ثبات لازم را در بازار ایجاد نکرده و فضای هیجانی آن را تا حدودی حفظ کرده است. با این حال، اثر این افزایش بر قیمت خودرو‌ها محدود بوده و به‌طور میانگین تنها در حدود سه تا چهار درصد تأثیرگذاری داشته است. فرزانه؛ افزود: برخلاف گذشته، بازار خودرو در سه سال اخیر واکنش‌های هیجانی شدیدی به نوسانات نرخ ارز نشان نداده است. علت اصلی این امر را می‌توان در رکود تورمی عمیق، کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان و کمبود نقدینگی در دست خریداران واقعی دانست. در نتیجه، نوسانات ارزی گرچه اثرگذار هستند، اما شدت اثر آن‌‌ها نسبت به سال‌های پیشین کاهش یافته است. وی تصریح کرد: بازار خودرو به نوعی رفتار هوشمندانه از خود نشان می‌دهد. به‌گونه‌ای که همچون یک ترموستات مجازی عمل کرده و قیمت‌ها را براساس سه عامل اصلی یعنی عرضه و تقاضا، نرخ ارز و سطح عمومی تورم کشف و تنظیم می‌کند. از همین‌رو، بسیاری از فعالان این حوزه معتقدند که نیازی به مداخله‌های متعدد سیاست‌گذاران در این بازار وجود ندارد، چرا که بازار خودرو به‌طور طبیعی خود را با شرایط اقتصادی واقعی همسو می‌کند. او ادامه داد: برآورد‌ها نشان می‌دهد که تا پایان فصل پاییز، وضعیت رکود شدید در بازار خودرو همچنان ادامه دارد. در این شرایط، فعالان بازار به‌ویژه نمایشگاه‌داران و فروشندگان تلاش می‌کنند قیمت‌هایی نزدیک‌تر به واقعیت ارائه دهند تا امکان انجام معاملات فراهم شود. این رفتار به دلیل فشارهای ناشی از رکود بی‌سابقه بر صنف فعالان خودرو قابل درک است، چرا که در سال‌جاری هدف اصلی آنان نه توسعه کسب‌وکار، بلکه صرفاً تداوم بقا بوده است. این فعال بازار خودرو، ادامه داد: به‌طور کلی می‌توان گفت؛ شرایط کنونی بازار خودرو بازتابی از واقعیت‌های کلان اقتصادی کشور است. این بازار بیش از هر چیز تحت‌تأثیر قدرت خرید مصرف‌کننده قرار دارد و در حال‌حاضر، اولویت اصلی فعالان آن حفظ حیات اقتصادی و انتظار برای گشایش‌های احتمالی در آینده است. همچنین فیروز نادری؛ دیگر کارشناس بازار خودرو، درباره روند قیمت خودرو در روزهای اخیر، اظهار داشت: طی چند روز گذشته قیمت خودرو روندی کاهشی داشت و به تدریج در حال بازگشت به سطوح قبلی بود، اما ناگهان متوقف شد و حتی یک تا دو میلیون تومان افزایش یافت. این توقف در کاهش قیمت‌ها و جهش دوباره، موجب شد بازار خودرو نیز عملاً در برابر کاهش بیشتر مقاومت کند. از سوی دیگر، نرخ ارز نیز که ابتدا نشانه‌هایی از کاهش داشت، متوقف شد و همین مسئله باعث شد بازار خودرو به‌طور مستقیم از دلار تبعیت کند. نادری؛ افزود: این وابستگی کامل بازار خودرو به دلار موضوعی بسیار نگران‌کننده است. اگر نرخ ارز افزایش یابد، طبیعتاً قیمت خودرو نیز همراه با آن رشد خواهد کرد. البته دولت میخواهد از بروز بحران جلوگیری کند، اما در صورت عدم موفقیت، احتمالاً با مشکلات جدی در این بازار مواجه خواهیم شد. وی در ادامه، تصریح کرد: با وجود عرضه کافی خودرو در بازار، برخی دلالان از شرایط موجود سوءاستفاده می‌کنند. به‌محض انتشار خبرهایی نظیر فعال شدن مکانیسم‌ماشه، بدون آنکه دلیل منطقی وجود داشته باشد، قیمت‌ها را به‌طور مصنوعی بالا می‌برند. برای نمونه، خودرویی که دویست میلیون تومان ارزش دارد، ناگهان ۲۷۰ یا حتی ۳۰۰میلیون تومان اعلام می‌شود. در چنین فضایی، خریداران نیز با شتاب وارد بازار می‌شوند تا مبادا از افزایش بیشتر جا بمانند و همین رفتار موجب می‌شود قیمت‌های کاذب تثبیت شود. این در حالی است که خودرو در شرایط کنونی نه‌تنها در ایران بلکه در جهان نیز با مازاد عرضه روبه‌رو است. بسیاری از خودروسازان بزرگ دنیا، از جمله شرکت‌های آلمانی، به دلیل کاهش تقاضا ناچار به تعدیل نیرو شده‌اند. نادری؛ با تأکید بر اینکه در ایران نگاه به خودرو به‌عنوان کالای سرمایه‌ای نادرست است، گفت: بسیاری برای جلوگیری از کاهش ارزش پول خود، سرمایه‌شان را به خودرو تبدیل می‌کنند، در حالی که خودرو در شرایط عادی باید حتی به‌صورت اقساطی به فروش برسد. وی درباره پیش‌بینی قیمت خودرو در روزهای آینده، اظهار داشت: در صورتی که نرخ دلار ثابت بماند، افزایش قیمت خودرو دور از انتظار است و حتی احتمال کاهش وجود دارد، زیرا عرضه از تقاضا پیشی گرفته است. به اعتقاد من اگر نرخ ارز در محدوده کنونی باقی بماند، بازار خودرو با کاهش قیمت مواجه خواهد شد؛ اما در صورت عبور دلار از مرز ۱۲۰هزار تومان، خودرو نیز به‌طور قطع افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد. همچنین اسد کرمی؛ رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران، با اشاره به افزایش قیمت‌های اخیر در بازار معاملات خودرو، اظهار داشت: نوسان اخیر نرخ ارز به دلیل فعال‌سازی مکانیسم‌ماشه و گزارش‌های مربوط به تحولات سیاسی و اقتصادی جهان، تا حدودی در هفته‌های اخیر بر بازار خودرو موثر بوده است. وی افزود: این روز‌ها شاهد افزایش قیمت تا ۲۰ درصدی خودروهای وارداتی، ۱۰ درصدی خودروهای مونتاژی و پنج درصدی خودروهای داخلی در بازار هستیم. کرمی؛ اضافه ‌کرد: اکنون در بازار مصرف‌کننده واقعی وجود ندارد و فقط دلالان برای کسب سود اقدام به خرید خودرو می‌کنند که این امر خود مشکلاتی را در بازار ایجاد کرده است. رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران، با بیان اینکه شکایت‌ها از خرید و فروش خودرو زیاد شده است، گفت: معاملات در بازار انجام می‌شود اما در عین حال به بهانه افزایش نرخ ارز شاهد برخی سودجویی‌ها در بازار خودرو هستیم. کرمی؛ ادامه‌ داد: به‌طور مثال برخی فروشندگان از یک ماه پیش خودروی خود را برای فروش در بنگاه گذاشته بودند، می‌گویند برخی بنگاه‌داران با وجد افزایش قیمت‌ها، خودرو‌ها را به قیمتی پایین تر از بازار قولنامه می‌کنند که این امر موجب نارضایتی فروشندگان شده است. رئیس اتحادیه صنف نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودروی تهران، یادآور شد: بازار خودرو از ابتدای امسال چه در حوزه خودروهای تولید داخل و چه خودروهای وارداتی با مشکلات متعددی روبه‌رو بوده است.