اصلاح قانون مهریه؛ یک قدم تا رهایی زندانیان مهریه

مینا زمانیان- داستان سنت مهریه در کشورمان با توجه به شرایط اقتصادی سال‌هاست که مشکل‌ساز شده است. داستانی که شاید از یک نگاه عاشقانه شروع شود، اما در نهایت به زندان ختم شود! کافی است سری به دادگاه‌ها بزنید تا با وفور پرونده‌های طلاق مواجه شوید. در واقع مهریه و تعیین میزان آن بر مبنای […]

مینا زمانیان- داستان سنت مهریه در کشورمان با توجه به شرایط اقتصادی سال‌هاست که مشکل‌ساز شده است. داستانی که شاید از یک نگاه عاشقانه شروع شود، اما در نهایت به زندان ختم شود! کافی است سری به دادگاه‌ها بزنید تا با وفور پرونده‌های طلاق مواجه شوید. در واقع مهریه و تعیین میزان آن بر مبنای سکه تمام بهار آزادی که در چند دهه اخیر به یک رسم در کشور تبدیل شده، همراه با بالا رفتن سهمگین قیمت سکه تبدیل به یکی از اساسی‌‌ترین چالش‌های پیشِ روی ازدواج جوانان شده است. از سویی پسران با وجود هزینه‌های گزاف تأمین مسکن و مراسم ازدواج، تمکن مالی قبول یا پرداخت مهریه‌های سنگین را ندارند و از سوی دیگر دختران به دلیل نداشتن پشتوانه مالی، نگران آینده ازدواج خود هستند. علاوه بر این خانواده‌ها نیز به بهانه پشتوانه مالی و بعضاً به خاطر عرف و نگاه اجتماعی از مهریه دخترشان کوتاه نمی‌آیند. در این شرایط پذیرش مهریه سنگین در عین عدم توان پرداخت از سوی خانواده پسر، موجب می‌شود که در هنگام طلاق یا درخواست پرداخت مهریه از سوی دختر برای هر دو طرف گرفتاری‌های زیادی ایجاد کند. مرد را با دادگاه، زندان و پرداخت اقساط سنگین مواجه کرده تا جایی که برخی با سوءاستفاده از حق طلاق، مهریه را نپردازند. از این‌رو برخی از زنان نیز از دریافت حقوق مالی خود محروم می‌شوند. هرچند زنانی هم هستند که همین تعهد مهریه را بهانه‌ای برای سودجویی قرار می‌دهند. مهریه به‌عنوان یکی از حقوق زنان، همواره یکی از مباحث مطرح در دادگاه‌ها بوده و این بحث، پرونده‌های حقوقی متعددی را طی سال‌های اخیر به خود اختصاص داده است. همان‌طور که ذکر شد، گرفتن مهریه در شرایط اقتصادی فعلی به معضلی بزرگ تبدیل شده و هزاران مرد در حال‌حاضر به علت عدم توانایی پرداخت مهریه در زندان هستند. بر همین اساس طرح اصلاح قانون مهریه در دستور کار مجلس قرار دارد. طرحی که البته تاکنون نتوانسته نظر مثبت دولت را جلب کند و بر همین اساس مرتب در حال تغییر است. با توجه به افزایش روزافزون قیمت سکه به‌عنوان پشتوانه اصلی مهریه در کشورمان -بیش از ۱۱۰ میلیون تومان- در صورت عدم اصلاح قانون مهریه، در سال‌های پیش‌رو تعداد مردان زندانی به شدت افزایش خواهد یافت و این امر اصلاح قانون مهریه را می‌طلبد. در سال‌های اخیر، بسیاری از مردان نسبت به فشارهای مالی ناشی از مهریه ابراز نارضایتی کرده‌اند. اعتراض‌هایی با هشتگ‌هایی مانند «نه به مهریه سنگین» و «لغو مهریه عندالمطالبه» در فضای مجازی شکل گرفته و در مواردی نیز تجمعاتی مقابل مجلس شورای اسلامی و قوه‌قضاییه برگزار شده است. خواسته اصلی معترضان، اصلاح قانون مهریه و کاهش بار مالی آن است. براساس قانون فعلی، تا سقف ۱۱۰ سکه ضمانت اجرای کیفری وجود دارد و در صورت ناتوانی در پرداخت، امکان صدور حکم حبس برای زوج وجود دارد. در شرایط اقتصادی کنونی، این میزان برای بسیاری از خانواده‌ها سنگین و غیرقابل تأمین است. از دیدگاه منتقدان، مهریه از یک ابزار حمایتی به ابزاری برای انتقام‌گیری تبدیل شده و عدالت را تحت‌الشعاع قرار داده است.

سقف پیشنهادی برای مهریه مشخص شد

در همین رابطه، نائب رئیس کمیسیون قضایی مجلس، چنین گفت: در صورت موافقت مجلس و تأیید شورای نگهبان قانون ۱۱۰ سکه و استفاده از پابند الکترونیکی برای محکومان مهریه اعمال می‌شود. عثمان سالاری؛ نائب رئیس کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، در گفتگو با ایلنا، گفت: درخصوص لایحه مهریه، موضوع ۱۴ سکه در کمیسیون قضایی حذف شد. بنا به تصمیم کمیسیون، در صحن علنی تا سقف ۱۱۰ سکه بحث خواهد شد. وی افزود: همچنین در جایگزین مجازات‌های حبس از سامانه‌های الکترونیک و پابند الکترونیکی استفاده می‌شود. نائب رئیس کمیسیون قضایی مجلس، گفت: پیش از این بنابر این بود که حداکثر ۱۴ سکه مطرح شود و مازاد بر آن حبس الکترونیکی نداشته باشد. اما این موضوع حذف شد و اکنون تا ۱۱۰ سکه مطرح شده است. سالاری؛ تأکید کرد: در صورت موافقت مجلس و تأیید شورای‌نگهبان قانون ۱۱۰ سکه و استفاده از پایبند الکترونیکی اعمال می‌شود. گفتنی است؛ در صورت تصویب و نهایی شدن قانون مهریه مردان یک قدم تا رهایی از زندان فاصله دارند.