رشد فناوری و توسعه بازار‌های صادراتی با ورود سرمایه‌گذار خارجی معدنی

رشد فناوری و توسعه بازار‌های صادراتی با ورود سرمایه‌گذار خارجی معدنی سومین همایش نقش معدن در اقتصاد ایران با محور معدن و زنجیره تولید پنجشنبه گذشته با حضور فعالان بخش خصوصی، اعضای هیأت مدیره خانه معدن ایران، مدیران کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی و برخی مدیران دولتی در هتل صفاییه یزد برگزار شد. سخنرانان به ارایه آخرین […]

رشد فناوری و توسعه بازار‌های صادراتی با ورود سرمایه‌گذار خارجی معدنی

سومین همایش نقش معدن در اقتصاد ایران با محور معدن و زنجیره تولید پنجشنبه گذشته با حضور فعالان بخش خصوصی، اعضای هیأت مدیره خانه معدن ایران، مدیران کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی و برخی مدیران دولتی در هتل صفاییه یزد برگزار شد. سخنرانان به ارایه آخرین تحلیل‌های خود در ۸ بخش، منابع طبیعی، اکتشاف، ایمنی، سیاست‌گذاری، صادرات، سرمایه‌گذاری خارجی، تأمین مالی و اقتصاد منابع معدنی پرداختند.

به گزارش معدن‌نامه، بخش معدن ایران با توجه به اهمیت سیاست‌گذاری‌های کلان اقتصادی، مدتی است با تشکیل کمیته اقتصاد کلان در خانه معدن ایران سعی در رفع این خلأ کرده و با دعوت از حقوقدانان، اقتصاددانان و جامعه‌شناسان بر آن است تا قبل از اجرای یک پروژه بزرگ معدنی و یا صنایع وابسته به آن ابعاد زیست‌محیطی، انسانی، حقوقی و اقتصادی آن مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

از آنجا که حفظ محیط‌زیست و حراست از منابع طبیعی با معدنکاری مدرن در دنیا عجین شده است یکی از مهم‌ترین گفتار‌‌ها به این موضوع اختصاص یافت و در آن مسعود منصور، معاون سازمان منابع طبیعی ۳ نگاه فعالان محیط‌زیست و منابع طبیعی را بر بخش معدن کالبدشکافی کرد.

۳ نگاه منابع طبیعی به بخش معدن

معاون سازمان منابع طبیعی کشور با اشاره به این موضوع که معدنکاری در ایران نسبت به گذشته منطقی‌تر شده است، گفت: ایران در حال توسعه است و بهتر است تا معادن با رویکرد توسعه پایدار، فعال شده و زمینه رشد اقتصادی و اشتغال پایدار را فراهم آورند.

او سپس ۳ نگاه فعالان و مدیران محیط‌زیست و منابع طبیعی به بخش معدن را مورد بررسی قرارداد و گفت: در نزد مدیران و سیاست‌گذاران منابع طبیعی و محیط‌زیست ۳ نگاه به معدنکاری وجود دارد. نگاه اول که قدری افراطی و متعصبانه است بر این باور بوده که به هیچ وجه چهره زمین و منابع طبیعی نباید دستخوش تغییرات شود از این رو بهتر است تا جلوی هرگونه فعالیت معدنی گرفته شده و معدنکاری تعطیل شود تا به منابع طبیعی آسیبی وارد نشود.

منصور سپس با تشریح نگاه دوم به فعالیت معدنکاری این نگاه را تفریطی خواند و گفت: برخی بر این باورند که برای بهره‌برداری از معادن و افزایش تولید ثروت بهتر است تا با نادیده گرفتن محیط‌زیست و بدون توجه به منابع طبیعی معدنکاری صورت گیرد که این نگاه تفریطی بوده و آسیب‌های محیطی و انسانی زیادی را به کشور وارد خواهد کرد.

معاون سازمان منابع طبیعی در پایان به تشریح نگاه سوم پرداخت و گفت: نگاه سوم بهره‌برداری مسؤولانه از معادن با حفظ منابع طبیعی است که در دولت یازدهم برای تقویت نگاه سوم دستگاه‌های زیست‌محیطی و وزارت صمت همصدا شده‌اند به‌طوری که در دو سال اخیر هیچ طرح دعوایی بین معدنکاران و منابع طبیعی شکل نگرفته است.

وی افزود: استعلامات برای بهره‌برداری از معادن منطقی شده و سازمان منابع طبیعی نسبت به فعالیت معادن تصمیم‌های بزرگی گرفته است. از سویی دیگر معدنکاران به سمت بازسازی و احیای معادن رفته‌اند و دستورالعمل احیا و بازسازی معادن بهره‌برداری شده از امسال اجرایی می‌شود.

استراتژی ارزش افزوده معادن تدوین شود

استاندار یزد گفتار خود را با موضوع ایجاد ارزش افزوده در کشور آغاز کرد. سیدمحمد میرمحمدی به موضوع ایجاد زنجیره تولید در معادن و افزایش ارزش افزوده اشاره کرد و گفت: اگر در معادن ما صنایع پایین‌دستی رونق بگیرند آنگاه شاهد افزایش ارزش افزوده در زنجیره تولید بخش معدن خواهیم بود.

وی سپس افزود: تدوین استراتژی زنجیره ارزش افزوده یکی از نیازهای بخش معدن است که تولید ثروت در بخش معدن را بالا می‌برد. از این رو بهتر است تا سیاست‌گذاران این بخش برای تدوین استراتژی ارزش افزوده بخش معدن تلاش خود را به‌کار گیرند.

میرمحمدی گفت: هنوز مناطقی در کشور وجود دارد که اکتشاف نشده و بهتر است تا اکتشافات بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد چرا که افزایش فعالیت‌های اکتشافی بر ثروت معدنی کشور می‌افزاید و باعث می‌شود تا توان واقعی کشور در بخش معدن دقیقاً مورد شناسایی قرار گیرد.

استاندار یزد با اشاره به این‌که نقش اصلی بهره‌برداری از معادن یزد را بخش خصوصی برعهده دارد، گفت: بهتر است بهره‌برداران معدنی به فرمولی دست یابند تا معادن با بیش‌ترین تعامل با افراد محلی معادن به بهره‌برداری برسند.

او همچنین لزوم بهره‌برداری از عناصر نادر خاکی را یادآوری کرد و گفت: اگر اکتشاف و سرمایه‌گذاری در عناصر نادر خاکی جدی گرفته شود می‌توان امیدوار بود که ثروت جدیدی برای کشور در کنار منابع نفتی به وجود آمده است.

لزوم کنسرسیوم‌سازی در بخش معدن

توجه به ایجاد کنسرسیوم‌های بزرگ معدنی یکی دیگر از مباحث مطرح شده در این همایش بود. در این رابطه عضو هیأت مدیره خانه معدن ایران با اشاره به این‌که تشکیل کنسرسیومی برای بهره‌برداری از معدن سرب و روی ایران توانسته این معدن را از بلاتکلیفی نجات دهد، گفت: در آینده جنگ بر سر مواد معدنی و کمبود آن خواهد بود از این رو لازم است تا چند کنسرسیوم بزرگ معدنی متشکل از بخش‌های خصوصی به وجود آید تا بتوانند پروژه‌های بزرگ معدنی را در کشور اجرایی کنند.

بهرام شکوری در سومین همایش نقش معدن در اقتصاد در یزد گفت: روند افزایشی در قیمت سرب و روی شروع شده است و به نظر می‌رسد که تا سال ۲۰۲۵ این افزایش قیمت ادامه داشته باشد. با توجه به کاهش عرضه روی، در آینده شاهد افزایش قیمت روی در دنیا خواهیم بود.

او گفت: ایران بعد از ترکیه در منطقه منا دومین تولیدکننده سرب و روی در دنیاست. ظرفیت تولید شمش روی در ایران ۴۸۰ هزار تن و شمش سرب ۴۲۰ هزار تن است که با راه‌اندازی معدن مهدی‌آباد این واحد‌‌ها با ظرفیت کامل خود به تولید مشغول خواهند شد.

مدیرعامل شرکت مبین گفت: در معدن مهدی‌آباد ۱۵۴ میلیون تن سرب و روی شناخته شده است و هفتمین دارنده ذخایر معدنی سرب و روی در دنیا هستیم.

او گفت: با بهره‌برداری از این معدن ۸۰۰ هزار تن کنسانتره روی با عیار ۳۵ درصد و ۸۰ هزار تن کنسانتره سرب و نقره تولید می‌شود که فاز اول معدن سرب و روی مهدی‌آباد با ظرفیت ۲۰۰ هزار تن اواخر سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

لزوم جذب سرمایه‌گذاری خارجی در عناصر جدید و توریسم معدنی

مدیرعامل شرکت تهیه و تولید موادمعدنی ایران در این همایش به اهمیت ورود سرمایه‌گذاران خارجی در عناصر نادر خاکی و مناطقی چون دریاچه قم پرداخت و گفت: شرکت‌های آلمانی و کانادایی مطالعات برای شناسایی ذخایر معدن دریاچه قم مطالعات خود را آغاز کرده‌اند.

وجیه‌اله‌جعفری با اشاره به این‌که دریاچه قم مقصد جدید سرمایه‌گذاران خارجی است، گفت: موادمعدنی نظیر پتاس، لیتیوم، منیزیم و بور در این مدت شناسایی شده است.

جعفری افزود: استخراج و فرآوری موادمعدنی در شورابه‌های کشور رونق گرفته و مطالعات ما نشان می‌دهد آینده خوبی در انتظار اقتصاد این بخش است.

جعفری همچنین گردشگری معدنی را یکی از موارد مهم برای اشتغالزایی و جذب گردشگران داخلی و خارجی دانست و گفت: بازدید از مناطق بکر زمین‌شناسی، معادن قدیمی و معادن فعال کشور جذابیت‌هایی برای گردشگران دارد که می‌توان با یک برنامه‌ریزی مناسب نسبت به جذب گردشگر داخلی و خارجی در بخش معدن ایران اقدام کرد.

اکتشافات جدید معدنی و امنیت مرزها

مدیر اکتشافات معدنی ایمیدرو این همایش را به سمت نقش اکتشافات معدنی در تأمین امنیت مرز‌‌ها و ایجاد اشتغال برای مرزنشینان برد.

علی اصغرزاده با اشاره با انجام عملیات وسیع اکتشافی در مرزهای شرقی کشور گفت: با توجه به وجود ذخایر غنی معدنی در شرق کشور می‌توان امیدوار بود که با سرمایه‌گذاری در نوار مرزی شرق کشور امنیت سرمایه‌گذاری تضمین شده و اشتغال به وجود ‌آید.

او با اشاره به کشف ۴۰۰ آنومالی جدید در سطح کشور، گفت: اکتشافات جدید در منطقه زرشوران از افزایش ذخایر ۲۰ میلیون تنی طلا و حدود یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تن سنگ‌آهن در سنگان حکایت دارد.

اصغرزاده با اشاره به اکتشافات جدید در استان یزد گفت: ۱۸۰ محدوده مستعد در پهنه ایران مرکزی کشف شده است که نوید وجود معادن جدیدی از مس، سرب و روی و سنگ‌آهن را نشان می‌دهد.

او افزود: خروجی اکتشافات صورت گرفته نشان می‌دهد که ذخایر جدید فلزی قابل توجهی در کشور وجود دارد که خبرهای خوش آن تا دو ماه آینده به اطلاع مردم می‌رسد.

صادرات، بازارسازی و ارزآوری مواد معدنی

ادامه این همایش به موضوع اقتصاد مقاومتی و نقش موادمعدنی در بالا بردن توان صادراتی اختصاص یافت. ابوالقاسم شفیعی، عضو هیأت مدیره خانه معدن ایران در این گفتار با اشاره به نگاه سنتی به صادرات و ضعف نیرو‌‌ها در این رابطه از تربیت هزار نیرو برای تولید و صادرات سنگ‌های تزیینی خبر داد.

او گفت: ضعف زیادی در صادرات سنگ داریم و بر اساس تفاهمنامه‌های صورت گرفته با ایتالیایی‌‌ها هزار نیروی متخصص را تربیت کنیم چرا که در معادن درک صادراتی وجود ندارد و مهندسان معدن به دلیل کم‌تجربگی نسبت به این موضوع غافلند.

او افزود: ۱۸۰۰ معدن و ۶ هزار واحد سنگبری در کشور وجود دارد که به رغم آن در صادرات توفیقی نداشته‌ایم. این در حالیست که هزینه ایجاد شغل در معادن بسیار پایین است و با سرمایه‌گذاری در این بخش می‌توان اشتغال پایدار و کم هزینه‌ای را به وجود آورد.

به گفته شفیعی، هنوز برخی فکر می‌کنند بازار در محدوده جغرافیای ایران است و به هیچ وجه به ذهنشان خطور نمی‌کند که صادرات را به خارج از مرزهای ایران و آسیا ببرند از این رو نه کارگر و نه مهندس هیچ‌کدام درکی از تولید صادرات محور ندارند بنابراین لازم است که بنگاه‌های معدنی برای صادراتی کردن محصولات خود به سرمایه‌گذاری برای تربیت نیرو‌‌ها اقدام کنند.

لزوم بالا بردن ایمنی و امنیت شغلی در بخش معدن

انفجار در معدن زغال گلستان سبب شد تا موضوع ایمنی در معادن به یکی از گفتارهای اصلی این همایش بدل شود. از این رو نادعلی اسماعیلی‌دهج، رییس سازمان نظام مهندسی معدن ایران ابعاد ایمنی در معادن کشور و چگونگی بالا بردن ضریب آن را مورد بحث قرارداد.

او با شاره به حادثه زغال‌سنگ زمستان یورت گلستان گفت: در چند سال گذشته حادثه‌ای به این وسعت در کشور نداشتیم و امیدواریم دیگر تکرار نشود. اسماعیلی حادثه معدن زمستان یورت را بسیار اسفناک دانست و گفت: در گام نخست، وزارت صنعت، معدن و تجارت دستور فرستادن اکیپ‌های مجهز و امدادگر را از استان‌های مختلف به این معدن داد که باید از آنها قدردانی کرد. بعد از این اقدام، تشکیل کارگروه حقیقت‌یاب برای بررسی دلایل این حادثه از سوی وزیر صنعت، معدن و تجارت مطرح شد که نخستین جلسه آن برگزار شده و رسیدگی به مسایل مختلف این حادثه از سوی وزارتخانه‌های دیگر نیز در حال پیگیری است.

به گفته اسماعیلی‌دهج، از این پس تمامی معادن زیرزمینی ازجمله زغال‌سنگ باید مسؤول فنی دائمی داشته باشند زیرا در غیراین صورت مسؤولیت هرگونه اتفاق برعهده بهره‌بردار خواهد بود.

او به موضوع ارزش افزوده و اشتغال در بخش معدن اشاره کرده و گفت: اگر به دنبال ایجاد کنسرسیوم‌های بزرگ میان معادن و صنایع وابسته به آن باشیم، می‌بینیم که نیروی کار و انرژی را در اختیار داریم اما باید برای تأمین نیاز در بخش فناوری به سراغ دیگر کشور‌‌ها برویم. به عنوان نمونه از دریاچه قم تا چندی پیش تنها نمک برداشت می‌شد اما امروز امکان برداشت دیگر موادمعدنی با حضور سرمایه‌گذاران خارجی از این دریاچه وجود دارد.

تأمین منابع مالی پروژه‌های معدنی

آخرین گفتار که در واقع جمع‌بندی همایش نقش معدن در اقتصاد ملی بود را محمدرضا بهرامن انجام داد. او موضوع نحوه تأمین مالی پروژه‌های معدنی را مورد بحث و بررسی قرارداد.

رییس خانه معدن ایران با اشاره به دستاوردهای برجام گفت: اگر ما می‌گوییم سرمایه‌گذار خارجی برای توسعه بخش معدن کشور وارد ایران شود به این معنا نیست که فقط محتاج سرمایه او باشیم بلکه معتقدیم که سرمایه‌گذار خارجی علاوه بر سرمایه تکنولوژی و بازار را برای ما به ارمغان می‌آورد.

او افزود: مشکل امروز بخش معدن و صنایع پایین‌دستی آن بازار است و متأسفانه در سال‌های اخیر به دلیل توجه به بازار داخلی از بازارسازی غافل بوده‌ایم.

او افزود: به نظر می‌رسد که بهتر است تا در زمینه جلب نظر سرمایه‌گذاران خارجی و گرفتن شرکای تجاری قوی بهتر عمل کنیم چرا که سرمایه‌گذاران خارجی هم تکنولوژی ما را ارتقا می‌دهند و هم بازارهای جدید صادراتی را برای ما به وجود خواهند آورد.

 

رییس خانه معدن ایران همچنین به موضوع تأمین مالی معادن کوچک و متوسط نیز اشاره کرد و گفت: در صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی طرحی داریم تا ۳ ضلع تأمین مالی معادن کوچک و متوسط را با هم هماهنگ کنیم و با کمک صندوق توسعه ملی، بانک صنعت و معدن و صندوق بیمه فعالیت‌های معدنی به تأمین مالی معادن کوچک و متوسط اقدام کنیم.