کاهش شدید بارش‌ها در ۹۰ درصد از استان‌های کشور

معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران، گفت: در سال آبی گذشته در هیچ یک از استان‌های کشور به جز گیلان، نه‌تنها شاهد افزایش بارش‌‌ها نبودیم، بلکه به جز دو استان، در تمام استان‌های کشور شاهد کاهش بارش‌‌ها بودیم. به گزارش مناقصه‌مزایده، بهیه جعفری؛ با اشاره به دو پدیده «تغییر اقلیم» و «تغییرات اقلیمی»، اظهار کرد: تفاوت‌های مفهومی میان این دو پدیده وجود دارد. تغییر اقلیم به معنای تغییرات ادامه‌دار و ماندگار بوده و با تغییرات اقلیمی که عبارت است از تغییر یک یا دو ساله دما، بارش یا موارد دیگر تفاوت دارد. معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران، درخصوص تأثیر افزایش دما و تبخیر بر منابع آب، گفت: تغییر اقلیم حاصل افزایش دماست. به دلیل گسترش صنعتی شدن در تمام جهان و افزایش تولید گاز‌های گلخانه‌ای مانند متان و کربن دی‌اکسید در جو زمین، دما هوا در جهان تا دو درجه افزایش یافته است. جعفری؛ با تأکید بر تأثیرپذیری ایران از این تغییر و افزایش دودرجه‌ای دمای هوای کشور در هر دهه، ادامه داد: براساس گفته‌های کارشناسان هواشناسی هر یک درجه تغییر دما می‌تواند تا شش درصد تبخیر و تعرق پتانسیل را افزایش دهد، به معنای دیگر درحالی که تغییر اقلیم موجب کاهش بارش می‌شود، سبب افزایش نیاز آبی حیوانات و گیاهان به دلیل افزایش دما نیز شده است که در نتیجه این افزایش شاهد کاهش میزان آب تجدیدپذیر در کشور هستیم. به گفته وی، باوجود اینکه متوسط بارش سالیانه در کشور ۲۴۸ میلیمتر تا ۲۵۰ میلیمتر است، در سال آبی گذشته میزان کل بارش ۱۵۲ میلیمتر بود که به معنای دیگر شاهد کاهش ۴۰ درصدی میزان بارش‌‌ها در سال آبی گذشته هستیم. معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران، افزود: متوسط حجم بارش‌‌ها در کشور ۴۰۰ میلیارد مترمکعب است که از این میزان ۷۵ درصد تبخیر و تعرق شده و ۲۵ درصد به عنوان آب تجدیدشونده باقی می‌ماند. باتوجه به میزان بارش ۱۵۲ میلیمتری، به شرطی که دمای هوای کشور را ثابت درنظر بگیریم منابع آبی تجدیدشونده کشور در سال آبی گذشته کمتر از ۷۰ تا ۸۰ میلیارد مترمکعب است که نسبت به میانگین بلند مدت دستکم سالانه ۵۰ میلیارد مترمکعب کمتر است. وی درخصوص تغییر الگوی بارش‌‌ها در پی تغییر اقلیم نیز، گفت: یکی از نتایج تغییر اقلیم افزایش پدیده‌های حدی به صورت خشکسالی‌‌ها و سیل‌های شدید است. اگرچه که تغییر اقلیم در کشور‌های استوایی مانند جزایر مالدیو، اندونزی موجب افزایش بارش می‌شود، به دلیل سوق اقلیم غالب در کشور ما به سمت خشکی، تغییر اقلیم خود را با پدیده حدی سیل نشان می‌دهد. آنچنان‌که در سال آبی گذشته شاهد سیلاب‌های شدید در استان‌های جنوبی کشور مانند خوزستان و هرمزگان و سیستان و بلوچستان بودیم. جعفری؛ ادامه داد: در سال آبی گذشته در هیچ یک از استان‌های کشور به جز گیلان، نه‌تنها شاهد افزایش بارش‌‌ها نبودیم، بلکه به جز دو استان که وضعیت طبیعی داشتند در تمام استان‌های کشور شاهد کاهش بارش‌‌ها بودیم. وی در ادامه، با اشاره به شهر‌های پرخطر و در معرض خشکسالی، گفت: زمانی که شاخص بارش استانداردشده SPI را در بازه‌های ۶، ۱۲ و یا ۴۸ ماهه بررسی می‌کنیم، می‌توانیم درصد خشکی استان‌‌ها را برآورد کنیم. طبق گزارش‌های سازمان هواشناسی در منطقه زاگرس باوجود خشکی انباشته، شاهد افزایش خشکسالی هستیم این منطقه یکی از مناطق پراهمیت در تأمین نیاز آبی کشور است. پس از آن استان‌های شرق کشور، هرمزگان و تهران به نسبت با خشکسالی‌های شدیدتری مواجه بودند. معاون دفتر برنامه‌ریزی کلان منابع آب و تلفیق بودجه شرکت مدیریت منابع آب ایران، با تأکید بر کسری تجمعی بیش از ۱۵۰ میلیارد مترمکعبی در منابع آب زیرزمینی، اظهار کرد: میانگین بارش‌‌ها در استان‌های کشور از منفی پنج درصد تا منفی ۷۰ درصد است، ادامه‌دار بودن کم‌بارشی‌‌ها فرصت تجدیدشوندگی را از منابع زیرزمینی گرفته و به دلیل ادامه برداشت از این منابع شاهد بحران در منابع آب زیرزمینی و فرونشست‌های عمیق در برخی از مناطق کشور هستیم. وی افزود: بر اثر تغییر اقلیم بارش‌های موجود در کشور نه به روان‌آب تبدیل شده و نه به زیرزمین نفوذ می‌کنند تا بتوانند منابع آب زیرزمین را تغذیه کنند، از طرف دیگر از بین رفتن یخچال‌های کشور و تغییر الگوی بارش برف به باران که می‌تواند در اثر ذوب شدن ایجاد جریان آب در رودخانه‌ها کند را نیز از دست داده‌ایم.