تعطیلی پنجشنبه کارمندان دولت غیرقانونی است

هانیه قنادزاده- بحث افزایش تعطیلات رسمی کشور از هفته‌ای یک‌روز به دو روز، سال‌هاست که نُقل محافل شده است. در حالی که بسیاری از کشورهای جهان دو روز در هفته را برای استراحت بیشتر خانواده‌ها تعطیل اعلام کرده‌اند اما در ایران همچنان تنها روز جمعه به‌عنوان روز تعطیل رسمی اعلام شده است. در این بین مجلس و دولت در سال‌های گذشته تلاش کردند تا از بین روز پنجشنبه یا شنبه یک روز دیگر را هم در کنار جمعه تعطیل کنند تا کشورمان نیز دارای دو روز تعطیل در هفته شود. در این بین بسیاری از نمایندگان اعتقاد داشتند که با توجه به اینکه در اکثر کشورهای جهان دو روز شنبه و یکشنبه تعطیل رسمی می‌شود، کشورمان نیز روز شنبه را در کنار جمعه تعطیل رسمی اعلام کند تا بدین‌ترتیب روزهای کاری ایران با کشورهای جهان به چهار روز برسد. از سوی دیگر برخی نمایندگان مجلس با اعلام اینکه روز شنبه روز مقدس یهودیان است، مخالفت خود را با این طرح اعلام کردند! در نهایت این طرح همچنان بی‌فرجام مانده است. گفتنی است؛ یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های دولت برای افزایش تعطیلات رسمی هفتگی، وضعیت اقتصادی خصوصاً در بخش‌خصوصی بود؛ جایی که با اضافه شدن یک روز به تعطیلات کارفرمایان نیز قاعدتاً یک روز از حقوق کارگران کم می‌کردند و این با وضعیت معیشتی حال‌حاضر اصلاً همخوانی نداشت.

ناترازی‌ها و اختیارات استانداران

از سوی دیگر، دولت به دلیل ناترازی‌های گسترده مخصوصاً در بخش آب و برق، بار‌ها روز پنجشنبه را در سالی که در آن قرار داریم، تعطیل کرد. در واقع در پی مصوبات دولت برای مدیریت مصرف انرژی در تابستان، طرحی مطرح شد که براساس آن، اختیار تصمیم‌گیری نهایی درباره نحوه فعالیت ادارات دولتی در روزهای پنجشنبه به استانداران واگذار شد و استانداران مجاز شدند تا براساس شرایط منحصربه‌فرد خود -شامل شدت گرما، میزان دسترسی به منابع انرژی و ملاحظات اجرایی منطقه‌ای- نسبت به تعطیلی روز پنجشنبه اقدام نمایند. این امر به میزان قابل‌توجهی از گسترش ناترازی‌ها کاست و مصرف آب و برق در بسیاری از استان‌ها به طرز محسوسی کاهش پیدا کرد. در حالی که اجرای طرح در استان‌‌ها با استقبال مواجه شد و به نظر می‌رسید این اختیارات به رسمیت شناخته شده‌اند، موضع رسمی دولت مرکزی و نهاد ناظر بر امور اداری، یعنی سازمان اداری و استخدامی کشور، شفاف‌سازی‌های مهمی را به دنبال داشت که چارچوب قانونی این تصمیمات را به چالش کشید. اخیراً، علاءالدین رفیع‌زاده؛ معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، موضع رسمی دولت مرکزی در این خصوص را روشن ساخت. این موضع‌گیری، براساس موازین قانونی موجود در کشور تنظیم شده و تفسیری متفاوت از اختیارات استانی ارائه می‌دهد. رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور، با قاطعیت اعلام کردند که براساس قوانین کنونی کشور، امکان برقراری تعطیلی رسمی سراسری یا حتی استانی در روزهای پنجشنبه وجود ندارد. دلیل اصلی این محدودیت، استناد مستقیم به ماده ۸۷ قانون کار جمهوری اسلامی ایران است. ماده ۸۷ قانون کار به صراحت هفته کاری و تعطیلات رسمی را مشخص می‌کند. این ماده بیان می‌دارد که: «تعطیل هفتگی کارگران یک روز در هفته خواهد بود و ترجیحاً روز جمعه است.» اگرچه ماده ۸۷ به‌طور خاص روز پنجشنبه را به‌عنوان روز کاری تعریف نمی‌کند، اما ساختار سنتی و قوانین استخدامی ایران که بر مبنای شش روز کاری (شنبه تا پنجشنبه) استوار بوده‌اند، تلویحاً پنجشنبه را روز کاری محسوب می‌کردند، مگر اینکه در موارد خاص به دلیل تعطیلات رسمی، یا به دلیل اعمال شرایط خاص دیگر، از کار معاف شوند. رئیس سازمان اداری و استخدامی، تصریح کردند که هفته کاری استاندارد اداری، با لحاظ کردن روز جمعه به‌عنوان تنها تعطیلی هفتگی، شامل شش روز کاری است و پنجشنبه‌ها‌ جزء تعطیلات رسمی یا قانونی مستثنی‌شده، محسوب نمی‌شوند.