کشف تونل بزرگ سلجوقی در معدن نمک چهرآباد

توسط باستان‌شناسان ایرانی و آلمانی انجام گرفت

کشف تونل بزرگ سلجوقی در معدن نمک چهرآباد

سرپرست ایرانی هیأت مشترک باستان‌شناسی معدن نمک چهرآباد از جالب‌‌‌ترین کشفیات این فصل کاوش در تنها معدن تاریخی شناخته شده از دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متأخر اسلامی در ایران را کشف تونلی بزرگ با چند فضای مرتبط با هم اعلام کرد که احتمالاً مربوط به دوران میانی اسلام (سلجوقی) است.

به گزارش مناقصه‌مزایده، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، ابوالفضل عالی با اعلام این خبر گفت: چهارمین فصل کاوش باستان‌شناسی هیأت مشترک اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان و موزه و دانشگاه بوخوم آلمان از فروردین ماه از سرگرفته شد و طبق برنامه‌ریزی به عمل آمده، این فصل از پژوهش در معدن چهرآباد تا خرداد ماه سال جاری ادامه خواهد داشت.

او افزود : هیأت باستان‌شناسی شامل باستان‌شناسان و متخصصین مختلف ایرانی و آلمانی هستند که برای چهارمین فصل پژوهش در معدن نمک حضور یافته و در زمینه مطالعات باستان‌شناسی کهن و برخی علوم میان رشته‌ای فعالیت خواهند کرد.

عالی فعالیت تیم باستان‌شناسی در این محوطه را در ادامه پژوهش‌هایی دانست که از چندین سال پیش آغاز شده و گفت: در فصل سوم پژوهش که در پاییز سال گذشته انجام شد، بخش‌هایی از محدوده تاریخی معدن نمک شامل آثار معدنی دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متأخر اسلامی مورد کاوش قرار گرفت.

در جستجوی شناسایی قدیمی‌‌‌ترین دوره‌های استخراج نمک

این باستان‌شناس افزود: در این فصل نیز مانند فصل گذشته ادامه کاوش عمقی در محدوده کاوش شده در سال‌های پیش برای بدست آوردن آگاهی بیش‌تر از قدیمی‌‌‌ترین دوره‌های استخراج نمک در چهرآباد و نیز افزایش دانسته‌ها از معدن‌کاوی نمک در دوره هخامنشی و ساسانی خواهد بود.

وی با بیان این‌که در فصول گذشته همچنان لایه‌های مربوط به معدن‌کاوی دوره هخامنشی در زیر سطحی که مردان نمکی کشف شده‌اند ادامه دارد تصریح کرد: حفاری باستان‌شناختی با هدف روشن ساختن جزییات معدن‌کاوی دوره هخامنشی و کشف آثار احتمالی پیش از این دوره مد نظر قرار خواهد گرفت.

او اظهار کرد: با توجه به این که در فصل گذشته عملیات گسترده ژئوفیزیکی در بخشی بزرگی از گنبد نمکی موسوم به دوزلاخ (معدن نمک چهرآباد) انجام یافت و اطلاعات جالب توجهی از ساختار زمین‌شناختی و محدوده فعالیت معدنکاوی کهن به دست آمد، لذا در این فصل از کاوش از نتایج پژوهش‌های ژئوالکتریک نیز بهره گرفته خواهد شد.

تنها معدن دوره هخامنشی و ساسانی

این باستان‌شناس، معدن نمک چهرآباد را تنها معدن تاریخی شناخته شده از دوره هخامنشی، ساسانی و دوران متأخر اسلامی در ایران دانست و افزود: اهمیت و شهرت آن نه تنها به دلیل دارا بودن آثار معدنکاوی از ایران پیش و پس از اسلام است، بلکه یافته‌های ارزشمند و منحصر به فرد آن از جمله بقایای ۶ مومیایی طبیعی انسانی و شمار زیادی اشیای از جنس مواد آلی از جمله پارچه، چرم، چوب و… بر اهمیت آن افزوده است.

او گفت: طی ۱۵ روز کاوش فصل جدید، بخش‌های مختلف محدوده کاوش شده در سال‌های گذشته به منظور به دست آوردن اطلاعات بیش‌تر از معدنکاوی دوران باستان و نیز آگاهی از قدیمی‌‌‌ترین دوره استخراج نمک کاوش شد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی با بیان این‌که در برنامه امسال همچنان کاوش در لایه‌های مختلف مربوط به معدنکاوی دوره هخامنشی و دوره ساسانی ادامه دارد گفت: مانند گذشته یافته‌های مختلف مرتبط با فعالیت‌های معدن‌کاوی به ویژه اشیای تهیه شده از مواد ارگانیک همچون یافته‌های گیاهی (دسته‌های چوبی ابزار، شاخه‌ها و بوته‌ها، بذرها، هسته میوه‌ها و…)، بقایای جانوری، پوست و چرم و بافته‌های مختلف پشمی و پنبه‌ای به دست آمده است.

جالب‌‌‌ترین کشف در معدن نمک چهرآباد

او از جالب‌‌‌ترین کشفیات این فصل کاوش را کشف تونلی بزرگ با چند فضای مرتبط با هم اعلام کرد که احتمالاً مربوط به دوران میانی اسلام (سلجوقی) است و افزود: فضاهای جدید مکشوفه که در دل کوه کنده شده‌اند در طی چند روز گذشته مشخص شده و هنوز کاوش و پژوهش چندانی در آن انجام نیافته است.

عالی بیان کرد: این تونل در بخش شمال غرب محدوده کاوش شده در سال‌های گذشته قرار دارد و طبق مشاهدات اولیه و بررسی اشیای مکشوفه از داخل فضاهای مختلف آن، احتمالاً تونل در دوره سلجوقی مورد استفاده معدنکاران بوده و در دوره‌ای که هنوز مشخص نیست، به دلیل ریزش بخش‌هایی از آن فرو ریخته و تخریب شده است.

 

وی. بیان کرد: در صورت قطعی شدن قدمت تونل تازه کشف شده، برای اولین بار مدارکی از استخراج نمک و حضور معدنکاران دوران میانی اسلام در معدن نمک چهرآباد (دوزلاخ) دیده می‌شود.