توسعه صنعت نفت نیازمند ۱۸۰ میلیارد دلار سرمایه

مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت «متن»، با تأکید بر چالش بزرگ تأمین سرمایه در صنعت نفت، گفت: برای تحقق اهداف توسعه‌ای صنعت نفت به ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیارد دلار سرمایه نیاز داریم، در حالی‌که ظرفیت موجود تأمین منابع بسیار محدود است. به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از شرکت مهندسی و توسعه نفت، نصراله زارعی؛ با تبیین وضعیت اجرای احکام برنامه هفتم توسعه در حوزه انرژی، به ضرورت بازنگری در اهداف و روش‌های تأمین مالی صنعت نفت اشاره کرد و افزود: دولت چهاردهم بر اجرای قانون برنامه هفتم تأکید دارد، اما پس از گذشت یک سال، روشن شده است که بخش‌هایی از احکام این برنامه نیاز به بازنگری کارشناسی دارد. اجرای مؤثر برنامه بدون آسیب‌شناسی و اصلاح و استفاده از تجربه‌های برنامه‌های پیشین ممکن نیست. وی با اشاره به اهداف کمی مصوب مجلس در حوزه نفت، یادآورشد: براساس مصوبه مجلس، هدف، تولید چهارمیلیون و ۴۵۰ هزار بشکه نفت در روز بود، اما در مسیر تصویب نهایی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، این عدد به چهارمیلیون و ۸۰۰ هزار بشکه افزایش یافت؛ در حالی که مشخص نشد این افزایش ۳۰۰ هزار بشکه‌ای بر چه مبنای فنی و اجرایی انجام شده است. زارعی؛ ادامه داد: برنامه هفتم پیشرفت پیش‌بینی کرده است که در پایان برنامه، حدود یک‌میلیون بشکه به ظرفیت تولید نفت کشور افزوده شود، در حالی که برای تحقق این هدف و دیگر اهداف، صنعت نفت نیازمند ۱۷۰ تا ۱۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری است.

کاهش ۵ درصدی سهم توسعه نفت

وی خاطرنشان کرد: براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، سهم توسعه‌ در صنعت نفت از عواید نفت و گاز کشور در پنج سال منتهی به ۱۴۰۲ به پنج‌درصد کاهش یافته و میانگین سالانه سرمایه تخصیص‌یافته از منابع دولتی و صندوق توسعه ملی به دومیلیارد دلار محدود شده است. بنابراین در پنج سال آینده در خوشبینانه‌‌ترین حالت، حدود ۱۰ میلیارد دلار از این محل قابل تأمین است که با نیاز واقعی فاصله زیادی دارد. جذب سرمایه از بخش‌های خصوصی و نهاد‌های عمومی در چند سال اخیر هم اعداد مشخص ولی پایینی دارد. مدیرعامل شرکت متن، با تأکید بر اهمیت جذب سرمایه از بخش‌خصوصی و نهادهای عمومی، گفت: در حدود پنج سال گذشته میزان سرمایه‌گذاری خارجی جذب‌شده در پروژه‌های بالادستی صنعت نفت از یک‌میلیارد دلار فراتر نرفته، با وجود طراحی قراردادهای جدید و سازوکارهایی مانند قراردادهای IPC، همچنان چالش اصلی صنعت، کمبود سرمایه است. وی با اشاره به سخنان رئیس مجلس شورای اسلامی درباره «غربالگری قوانین مزاحم و موازی» در مسیر اجرای برنامه‌ها، اظهار کرد: بخش قابل‌توجهی از قوانین موجود نه‌تنها تسهیل‌گر توسعه نیستند، بلکه به مانعی برای تحقق اهداف صنعت نفت تبدیل شده‌اند. در حالی‌که باید سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری به سمت حل مسئله و تسریع توسعه حرکت کند. زارعی؛ به ضرورت بازنگری در نظام بودجه‌ریزی کشور اشاره کرد و افزود: سؤال اساسی این است که چرا شرکت ملی نفت باید درآمد خود را به صندوق توسعه ملی واریز کند و سپس برای دریافت همان منابع با نرخ بهره ۲۰ تا ۲۱ درصدی درخواست وام بدهد؟ این سازوکار نیازمند اصلاح بنیادین در چارچوب بودجه‌ریزی عملکردی است. وی همچنین به انتقاد از روند بنگاه‌داری بانک‌ها پرداخت و اضافه کرد: بانک‌ها باید منابع خود را در قالب تسهیلات به شرکت‌های اکتشاف و تولید E&P اختصاص دهند، نه اینکه خودشان شرکت تأسیس کنند. این موضوع از تأکیدات رهبر معظم انقلاب بوده و این اقدام بانک‌ها برخلاف منویات معظم‌له مبنی بر منع بنگاه داری است. مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت، با اشاره به نقش قراردادهای IPC در توسعه صنعت نفت، گفت: قراردادهای IPC نسل چهارم قراردادهای بیع متقابل هستند و با توجه به نرخ بازگشت سرمایه ۲۰ تا ۲۱ درصدی، اکنون جذاب‌‌ترین نوع قرارداد در حوزه بالادستی محسوب می‌شوند. با اجرای این مدل، پیمانکاران داخلی و خارجی می‌توانند براساس عملکرد و افزایش تولید تجمیعی، از منافع بیشتری برخوردار شوند. وی افزود: اکنون ۱۱ میلیارد دلار قرارداد IPC در دست اجراست که بخش قابل‌توجهی از آن مربوط به حفظ و نگهداشت تولید است. شرکت مهندسی و توسعه نفت نیز به‌عنوان مجری مگاپروژه‌های پس از انقلاب، در یک سال اخیر توانسته است با همین نوع قراردادها، حدود ۱۱۰ هزار بشکه به ظرفیت تولید کشور بیفزاید. زارعی؛ با طرح پرسشی از فعالان اقتصادی، اذعان داشت: چرا با وجود جذابیت قراردادهای بالادستی و بازدهی مناسب، منابع به بخش تولید و صنعت نفت هدایت نمی‌شوند؟ آیا بازارهایی مانند خودرو، طلا و املاک برای سرمایه‌گذاران جذاب‌ترند؟ در حالی که سرمایه‌گذاری در صنعت نفت می‌تواند ناترازی بودجه را کاهش دهد و به خلق ثروت ملی منجر شود. وی تأکید کرد: امروز باید از گفتمان نفت به‌عنوان ثروت بین نسلی عبور کنیم چون رقیب قدرتمندی به نام انرژی‌های نو وجود دارد. مهم‌تر اینکه کشور اکنون برای توسعه به سرمایه و پول نیاز دارد، نیاز کشور به سرمایه‌گذاری در صنعت نفت فوری و حیاتی است. هرچه سریع‌تر باید نفت زیر زمین را به ثروت روی زمین و جریان نقدینگی پایدار برای اقتصاد کشور تبدیل کنیم. زارعی؛ افزود: شرکت ملی نفت ایران جهت کاهش بروکراسی داخلی، اقدام به اصلاحات گردش کار کرده است و در کنار افزایش جذابیت اقتصادی پروژه‌ها، برای اجرایی کردن پیشنهادهای فنی قابل قبول در حداقل زمان ممکن آمادگی دارد و با سازمان برنامه و بودجه و دولت، هماهنگی کاملی برای اخذ مجوزهای خارج از وزارت نفت به‌عمل آمده است.