ساماندهی بازار خودرو شعاری بی‌نتیجه

گروه خودرو- با توجه به اینکه بازار خودرو در کشور هر روز با مشکلات و معضلات گوناگونی روبه‌رو می‌شود، اما مشخص نیست که تا کی و کجا این ماجرا ادامه خواهد داشت و اصلاً با توجه به شعار ساماندهی بازار خودرو، تا به الان توجه‌ای شده است یا خیر. اما چیزی که مشخص است این است که این بازار با توجه به برنامه‌ها و تصمیمات اجرایی که قرار بود صورت گیرد، به حال خود ر‌ها شده و عملاً شاهد موضوعی به اسم ساماندهی در آن نیستیم و رقابت در بین خودروسازان داخلی به یاد‌ها و خاطرات سپرده شده است. به گزارش مناقصه‌مزایده، در همین زمینه مهدی دادفر؛ دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، درباره سیاست‌های دولت در بازار خودرو و عملکرد سامانه یکپارچه فروش، اظهار داشت: در این کشور شورای‌رقابت نهادی فراقوه‌ای و ضدانحصار است که از جریان رقابت در بازار حمایت می‌کند. وقتی شورای‌رقابت در جلسه ۷۳۰ خود تصویب کرده که خودروهای سواری وارداتی مشمول بند قیمت‌گذاری نمی‌شوند، مشخص نیست چرا دولت همچنان اصرار به قیمت‌گذاری و محدود کردن فروش از طریق سامانه یکپارچه دارد. وی ادامه داد: دولت نباید خود را فروشنده خودرو بداند. وظیفه دولت خرید و فروش خودرو نیست. سامانه یکپارچه‌ای که در دولت قبل برای کاهش تقلب و افزایش نظارت طراحی شد، امروز به‌جای نظارت، به عامل دخالت و اختلال در عرضه تبدیل شده است. دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، خاطرنشان کرد: سال‌هاست شعار ساماندهی بازار خودرو داده می‌شود، اما حضور دولت نه‌تنها به ساماندهی منجر نشده، بلکه با دخالت‌های مکرر، نظم عرضه را مختل کرده است. سامانه‌ای که مدام دچار قطعی است و بر پایه قرعه‌کشی عمل می‌کند، نه منطق خرید دارد و نه با اصول بازار همخوانی دارد. حتی رئیس‌جمهور وعده حذف قرعه‌کشی را داده بود، اما در عمل این سامانه تبدیل شده به ابزاری برای جهش قیمت و ایجاد فرصت‌های رانتی. وی افزود: امسال خودرو‌ها آماده تحویل بودند، اما به‌دلیل اختلال در سامانه، عرضه انجام نشد. سامانه‌ای که باید موجب شفافیت و منفعت مشتری واقعی شود، به سکویی برای افزایش قیمت تبدیل شده است. برنده شدن در قرعه‌کشی عملاً به معنی دسترسی به سود کلان از اختلاف قیمت کارخانه و بازار است و این موضوع با فلسفه نظارت دولت در تضاد کامل قرار دارد. دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، همچنین با انتقاد از نبود شفافیت در فرآیند واردات، گفت: وقتی آمار رسمی واردات خودروها، میزان ارز تخصیصی و نوع خودرو‌ها منتشر نمی‌شود، یعنی شفافیتی وجود ندارد. اگر شفافیت وجود دارد، چرا دولت آمار واردات را اعلام نمی‌کند این سامانه نه عدالت ایجاد کرده، نه بازار را سامان داده، بلکه موجب سردرگمی مردم و افزایش قیمت‌ها شده است. در واقع، سامانه چیزی جز یک قرعه‌کشی مهندسی‌شده نیست. او با اشاره به محدودیت‌های ایجادشده برای نمایندگی‌‌ها، افزود: نمایندگی‌‌ها حتی اجازه نمایش نمونه خودرو را ندارند. هر خودرویی که وارد می‌شود، باید منتظر بمانند تا دولت سامانه را باز کند. این رویکرد اشتباه است و تنها به رکود بیشتر منجر می‌شود. سامانه‌ای که قرار بود واسطه‌گری را حذف کند، اکنون خود به حلقه‌ای از واسطه‌گری تبدیل شده است. دادفر؛ تأکید کرد: راهکار روشن است؛ دولت باید قانون را اجرا کند و از مداخله در بازار دست ‌بردارد. ما نمی‌گوییم دولت کنار برود، اما باید از بی‌قانونی پرهیز کند و به مصوبات شورای‌رقابت نهادی ضدانحصار و قانونی احترام بگذارد. وی یادآور شد: شورای‌رقابت مرجع قانونی تصمیم‌گیری در این حوزه است و حتی رئیس قوه‌قضاییه نیز بر ضرورت رعایت مصوبات آن تأکید کرده است. دولت نمی‌تواند هر جا که خواست قانون را نادیده بگیرد. بسیاری از تصمیمات دولتی سلیقه‌ای است، در حالی ‌که قانون باید ملاک عمل باشد، نه سلایق شخصی. دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، با اشاره به موضوع عرضه خودرو در بورس کالا، گفت: واقعیت این است که شاید عرضه خودرو در بورس کالا نقطه مطلوب نباشد، اما قطعاً اگر بخواهیم میان دو گزینه یکی را انتخاب کنیم، بدون تردید عرضه خودرو در بورس کالا از سامانه جامع فروش گزینه بهتری است. چرا که در بورس کالا، حداقل منطق بازار و رقابت برقرار است، اما در سامانه جامع فروش، تولیدکننده یا واردکننده هیچ اختیاری برای تعیین قیمت یا نحوه عرضه ندارد و همه امور با دخالت صددرصدی دولت و سلیقه شخصی مدیران تصمیم‌گیر انجام می‌شود. او با انتقاد از فرآیندهای پیچیده اداری و تصمیم‌گیری‌های غیرکارشناسی در سامانه جامع فروش، افزود: این سامانه بیش از ۲۴ تا ۲۵ ایراد اساسی دارد و عملاً ساختار تجارت و کسب‌وکار فعالان حوزه خودرو را مختل کرده است. علاوه بر این، موجب زیان‌های جدی برای شرکت‌های تولیدکننده نیز شده و فضای بازار را غیرشفاف کرده است. دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، با بیان اینکه فلسفه بورس کالا، عرضه گسترده و رقابت واقعی به نفع مصرف‌کننده است، گفت: اگر قرار باشد عرضه خودرو در بورس انجام شود، باید با عرضه زیاد و دسترسی آسان مصرف‌کنندگان، زمینه کشف واقعی قیمت را فراهم آورد و این روش از شرایط فعلی فروش در سامانه جامع بهتر است.