ناگفته‌های وزیر راه‌ و شهرسازی از خرید ایرباس

  اگر مهم‌ترین رخداد سال ۹۴ در حوزه حمل‌ونقل خرید هواپیما از فرانسه نباشد، حتماً یکی از مهم‌ترین‌هاست. خبری که در همین خبرآنلاین کاربران بسیاری را مشتاقانه هر روز پای سایت می‌کشاند که خبر‌‌ها را دنبال کنند، نظر بدهند و گاهی هم انتقاد کنند که این خرید‌‌ها انجام بشود یا نشود. روزهایی که همه را […]

 

اگر مهم‌ترین رخداد سال ۹۴ در حوزه حمل‌ونقل خرید هواپیما از فرانسه نباشد، حتماً یکی از مهم‌ترین‌هاست. خبری که در همین خبرآنلاین کاربران بسیاری را مشتاقانه هر روز پای سایت می‌کشاند که خبر‌‌ها را دنبال کنند، نظر بدهند و گاهی هم انتقاد کنند که این خرید‌‌ها انجام بشود یا نشود. روزهایی که همه را سرشوق آورده بود، از شبکه‌های اجتماعی گرفته تا محافل عمومی و حتی در تاکسی و مترو مردم درباره خرید هواپیما بحث می‌کردند.

نگاه همه معطوف به وزارت راه ‌و شهرسازی بود که حالا وزیر آن از گردنه استیضاح عبور کرده و یکبار دیگر وزارتخانه متبوعش خبرساز شده بود. عباس آخوندی البته پیش از مذاکره برای خرید هواپیما بار‌‌ها مشکلات ناوگان هوایی کشور را یادآورشده بود.

گفته بود این ناوگان در شأن کشور ما نیست و هواپیماهای فرسوده، هم هزینه مالی برای ایرلاین‌‌‌ها و اقتصاد ایران دارد و هم ریسک‌پذیری بالایی دارد. اما تا روز اعلام قرارداد هنوز معلوم نبود بالاخره کدام شرکت هواپیمایی موفق به فروش هواپیما به بازار ایزوله شده ایران می‌شود؛ بویینگ یا ایرباس.

هرچند زمزمه سفر رییس‌جمهوری به فرانسه این خبر را تأیید می‌کرد که حتماً ایرباس طرف مذاکره ایران است اما باز هم هیچ چیز شفاف و دقیق نبود. عباس آخوندی می‌گوید: وقتی برای نمایشگاه هوایی پاریس رفتم‌، به محض این‌که از هواپیما پیاده شدم، قبل از این‌که به هتل بروم به نمایشگاه هوایی پاریس رفتم و اولین ملاقاتم هم با رؤسای ایرباس بود. رییس ایرباس علاقه‌مند به ملاقات مستقیم بود. این بود که این مذاکرات به نتیجه رسید. البته احتیاط‌های قانونی هم انجام می‌دادند که این موضوع خبری نشود و در حد مذاکرات غیررسمی و تعهدآور بماند.‌‌

عباس آخوندی وزیر راه ‌و شهرسازی در گفت‌وگو با خبرآنلاین گفت: ‌بر من مسجل بود که برای مردم با درکی که از شرایط ایران و جهان دارند، حتماً انتخابشان این است که ایرلاین‌های ایران به موقعیت بین‌المللی برسند.‌ آن‌چه در ذیل می‌خوانید ماحصل این گفت‌وگو می‌باشد.

+برنامه‌ریزی برای مذاکره نوسازی ناوگان هوایی، ریلی و زمینی کشور از یک‌سال‌و نیم گذشته آغاز شده بود، این یعنی برنامه شما در دوران تحریم‌ها طراحی شده، از کجا مطمئن بودید که مذاکرات برجام به نتیجه می‌رسد؟

۱۰۰ درصد مطمئن بودم که زمان توافق جهانی فرار رسیده است. من هیچ وقت در هیچ لحظه‌ای نگران نبودم و همواره مطمئن بودم که به نتیجه خواهیم رسید. زمان برجام فرارسیده بود‌. کسی نمی‌توانست در داخل یا بیرون این روند را متوقف کند.۱۳ سال مذاکره صورت گرفته بود و تمام قدرت‌های جهانی به جایی رسیده بودند که این توافق صورت بگیرد. لذا می‌بینید که تمام شکلک‌هایی که نتانیاهو در آورد، تأثیری بر روند توافق نگذاشت و من همواره مطمئن بودم که این کار انجام می‌شود.حتی اخبارش را هم نمی‌خواندم!

+پس وقتی که آقای فخریه‌کاشان، قائم‌مقامتان را برای مذاکره با ایرباس می‌فرستادید، یا این‌که خودتان پاییز ۹۴ از نمایشگاه هوایی پاریس دیدن کردید، یعنی این‌قدر حجت برایتان تمام شده بود که مذاکره خرید هواپیما را به صورت جدی انجام دهید؟

 همان موقع هم که از من پرسیدند، گفتم که کار مذاکره به پایان رسیده و به توافق نزدیک هستیم. شما به شلوغ‌کاری‌هایی که برخی‌‌‌ها در غرب و یا اسراییل می‌کنند، توجه نکنید. آن موقع هم در چند سخنرانی همین بحث‌‌‌ها را مطرح کردم که زمان تصمیم‌گیری جهانی فرارسیده است.

+واکنش آن‌‌‌ها چه بود؟

 آن‌‌‌ها هم قبول داشتند که این روند به جهتی حرکت کرده که کسی نمی‌تواند جهت آن را تغییر بدهد.

+در مذاکره با ایرباس که قاعدتاً قبل از برجام بود، آن‌‌‌ها هم مثل شما این‌قدر محکم بودند؟

 بله، ارزیابی آن‌‌‌ها هم مثبت بود. یعنی ارزیابی همه از این روند مثبت بود. اما میزان اطمینان قاعدتاً متفاوت بود. این‌که در داخل بعضی‌‌‌ها نگران بودند که قیمت ارز و سهام بورس در داخل ایران مشاهده می‌کردید، در خارج به همین روال بود. این ارزیابی‌‌‌ها هم در داخل و خارج متفاوت بود. اما سرجمع حس عمومی این بود که ما به توافق می‌رسیم. اگرچه من خیلی مطمئن بودم، اما خب گروهی هم تردید داشتند .به هر حال برداشت عمومی مثبت بود.

+منظورم طرف مقابل است، یعنی با قیمت واقعی جلو آمدند؟

 بله، برداشت آن‌‌‌ها هم مثبت بود. اگر منفی بود که نمی‌آمدند. چند ماه قبل از اجرای برجام در مجمع صاحبان صنایع بزرگ فرانسه صحبت کردم. آن‌‌‌ها استقبال فوق‌العاده‌ای از سرمایه‌گذاری در ایران داشتند. اگر برداشتشان منفی بود که نمی‌آمدند. وقتی برای نمایشگاه هوایی پاریس رفتم‌، به محض این‌که از هواپیما پیدا شدم‌، قبل از این‌که به هتل بروم به نمایشگاه هوایی پاریس رفتم و اولین ملاقاتم هم با رؤسای ایرباس بود. رییس ایرباس علاقه‌مند به ملاقات مستقیم بود. این بود که این مذاکرات به نتیجه رسید. البته احتیاط‌های قانونی هم انجام می‌دادند که این موضوع خبری نشود و در حد مذاکرات غیررسمی و تعهدآور بماند. ما هم متقابلاً می‌گفتیم که این مذاکرات تعهدآور نیست و زمانی که به نتیجه برسیم تعهد‌آور می‌شود. در مجموع طرفین ارزیابی مثبتی داشتند‌. در غیر این صورت وقت خود را تلف نمی‌کردند.

+به نظر شما چرا خرید این ایرباس‌‌‌‌ها این‌قدر مورد توجه مردم قرار گرفت و مردم به شدت خبر این خرید‌‌‌ها را در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های خبری دنبال می‌کردند؟

 من فکر می‌کنم خرید هواپیما به بحث غرور ملی تبدیل شده بود؛ به دلیل عقب‌ماندگی صنعت هوایی کشور در مقایسه با کشورهای همسایه یک نوع احساس سرخوردگی وجود داشت. این‌که یکی بیاید این صنعت را نوسازی کند، قطعاً از نظر مردم جذابیت داشت.

+البته همزمان بحث آزادسازی قیمت بلیت هم بود که واکنش منفی داشت اما با این خرید‌‌‌ها به سرعت به حاشیه رفت. سؤال من این است چرا ایرباس را انتخاب کردید؟ آیا دلیل سفر شما از نمایشگاه پاریس عامل مذاکره با ایرباس شد یا این‌که پالس مثبتی از بویینگ دریافت نکرده بودید؟

 قطعاً آمادگی ایرباس برای مذاکره در مقابل بویینگ بیش‌تر بود؛ ضمن این‌که مدیران بویینگ هم رفت‌و آمد می‌کردند. اما اروپایی‌‌‌ها آمادگی بیش‌تری داشتند. از این جهت تکنولوژی که این دو شرکت هم‌‌طراز هستند، لذا برای ما مهم بود که اولین جایی که حاضر باشد با ریسک و منابع مالی خود تأمین مالی این هواپیما‌‌‌ها را انجام بدهد ما هم استقبال می‌کنیم.

+یعنی قیمتی که بویینگ ارایه داده بود، کم‌تر نبود ؟ یکی از رسانه‌های خارجی در گزارشی نوشته بود که ظاهراً در مناقصه که بوده شرط ایران این بود که هر شرکتی قیمت پایین‌تری ارایه کند، باید ۵ فروند هم زیر قیمت بازار بفروشد.چنین خبری درست بود؟

 به این شکل نه، اما در هر صورت تلاش کردیم قیمت‌هایی که انتخاب می‌کنیم نسبت به قیمت‌های رسمی بسیار نازل باشد. اصلی‌‌‌ترین بحث ما این بود که دولت ایران هیچ تضمین رسمی نخواهد داد و شرکت‌هایی که عرضه می‌کنند باید ریسک سرمایه‌گذاری را بپذیرد. برای کشوری که چندین سال در تحریم بوده و هیچ‌گونه رفت‌و آمد مالی نداشته، پذیریش این ریسک از طرف ایرباس یک ریسک غیرقابل تصوری از طرف ناظران است. هنوز هم خیلی‌‌‌ها سخت باورمی‌کنند که ایرباس چنین ریسکی را پذیرفته است‌. این اتفاق بزرگی بود و فکر می‌کنم یکی از قراردادهای تاریخی جهان باشد.

+بعد از مطرح شدن قضیه خرید هواپیماهای ایرباس، واکنش مردم به این قرارداد‌‌ها شگفت‌انگیز بود. ما که در جریان اخبار هستیم، می‌دیدیم که مردم چگونه مشتاقانه کلید واژه هواپیما را دنبال می‌کنند و نظر می‌دهند. شما در برخورد با مردم چه دیدید؟

 

 من همین حس را داشتم در حدی که ارتباط دارم و رسانه‌ها را پیگیری می‌کنم برای من مسجل بود که مردم دو موضوع را در خرید هواپیما‌‌‌ها پیگیری می‌کردند؛ اول ادامه وضعیت نابهنجار موجود را نمی‌خواستند و دیگر این‌که خودشان را با دنیا مقایسه می‌کردند و حق هم داشتند. بر من مسجل بود که برای مردم با درکی که از شرایط ایران و جهان دارند، حتماً انتخابشان این است که ایرلاین‌های ایران به موقعیت بین‌المللی برسند. بنابراین از این‌که مردم از این کار استقبال کرده بودند، لحظه‌ای تردید نداشتم.