فرایندهای فنی تهیه اسناد مناقصه‌های بین‌المللی مانعی برای جذب سرمایه‌های خارجی است

یک کارشناس نفت ‌و انرژی فرایندهای فنی تهیه اسناد مناقصه‌های بین‌المللی مانعی برای جذب سرمایه‌های خارجی است ما یاد نگرفتیم صنعت و اقتصاد کشور را فدای رقابت‌های سیاسی نکنیم. گروه‌های سیاسی باید یاد بگیرند دولت‌های مستقر را نقد کنند اما با تمام توان برای ناکارآمد کردن یا کاهش بهره‌وری این دولت‌‌ها تلاش نکنند. به گزارش […]

یک کارشناس نفت ‌و انرژی

فرایندهای فنی تهیه اسناد مناقصه‌های بین‌المللی مانعی برای جذب سرمایه‌های خارجی است

ما یاد نگرفتیم صنعت و اقتصاد کشور را فدای رقابت‌های سیاسی نکنیم. گروه‌های سیاسی باید یاد بگیرند دولت‌های مستقر را نقد کنند اما با تمام توان برای ناکارآمد کردن یا کاهش بهره‌وری این دولت‌‌ها تلاش نکنند.

به گزارش ایلنا، علی شهرویی کارشناس نفت‌ و انرژی در گفت‌و‌گویی پیرامون لزوم اجرایی شدن قراردادهای جدید نفتی به سؤالات ایلنا پاسخ داد. در ادامه مشروح این گفت‌و‌گو را می‌خوانید:

+موضوع قراردادهای جدید نفتی آقای زنگنه یک دوره ۴ ساله وزارت را در دولت یازدهم تجربه کرد. مردم از آقای زنگنه انتظار جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انعقاد قراردادهای جدید را داشتند. به نظر شما چرا در این دوره قرارداد جدیدی منعقد نشد؟

به نظر من سؤال شما باید کمی تغییر کند. من برای این سؤال مبنای لغو تحریم‌ها و اجرایی شدن برجام را لحاظ می‌کنم یعنی روز قرائت بیانیه اجرایی شدن برجام‌، ۲۷ دی‌ماه ۱۳۹۴٫ بر این اساس آقای زنگنه روی کاغذ حدود یک سال‌و نیم وقت داشتند. گرچه بعد از بیانیه کماکان پروسه عملیاتی کردن لغو تحریم‌ها و سازوکارهای قانونی و بین‌المللی آن نیز ماه‌ها طول کشید. سال‌های ۹۲ تا ۹۵ برای وزارت نفت سال‌های بسیار سختی بود. بنده یادم هست اسفند ۹۳ جلسه‌ای را با یکی از مشاوران وزیر داشتم، دیدم که برای تهیه حقوق و عیدی کارمندان هم مشکل داشتند. تحریم‌ها بیش‌ترین اثرات خود را در سال‌های ۹۲ تا ۹۴ به نفت وارد کرد. کمبود نقدینگی به همراه بدهی‌های پیشین و کاهش شدید فروش نفت و عدم امکان انتقال پول نفت و فرآورده‌ها به داخل کشور. لذا زنگنه بیش از نیمی از وزارتش را با تحریم‌های شدید دست‌و پنجه نرم کرد.

+از زمان لغو تحریم‌ها تا‌کنون چطور؟

لغو تحریم‌ها به معنی حل یک شبه مشکلات نبوده است. اتصال فرایندهای بانکی و تطبیق با قوانین جدید بین‌المللی از یک‌سو و نگرانی از تبادل مالی با ایران با توجه به جریمه‌های سنگین آمریکا برای کسانی که در سنوات گذشته به دورزدن تحریم‌ها در ایران کمک کرده بودند نیز از سوی دیگر نزدیک شدن شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران به ایران را به دلیل این نگرانی‌‌ها محتاط‌تر کرد.

ضمن این‌که سیاست‌های داخلی و خارجی دولت پیشین و رشد فساد اداری در کشور، ریسک سرمایه‌گذاری در ایران را برای سرمایه‌گذاران بالا برد و در اوج تلاش‌های دولت جدید همگام با اجرایی شدن برجام، اتفاق حمله به سفارت عربستان فضای همکاری‌های بین‌المللی با ایران را مکدر کرد.

اما عوامل دیگری هم در ممانعت از سرمایه‌گذاری‌ها مؤثر بودند که اتفاقاً در حالی که برجام تحقق یافته و موانع خارجی برای این سرمایه‌گذاری‌ها کاهش یافته است ولی این موانع کماکان وجود دارند و بعضاً تشدید می‌شوند. این عوامل غالباً به رقابت‌های سیاسی در کشور برمی‌گردد. این‌که ما یاد نگرفتیم صنعت و اقتصاد کشور را فدای رقابت‌های سیاسی نکنیم. گروه‌های سیاسی باید یاد بگیرند دولت‌های مستقر را نقد کنند اما با تمام توان برای ناکارآمد کردن یا کاهش بهره‌وری این دولت‌‌ها تلاش نکنند. ما دچار یک هدررفت توان دولت‌‌ها برای غلبه بر اصطکاک‌های سیاسی داخلی در عرصه‌های مختلف از جمله صنعت و اقتصاد کشور هستیم.

+یعنی شما معتقدید مخالفان دولت برای این‌که اقبال عمومی را به دولت کم کنند درصدد هستند جلوی موفقیت دولت در عرصه‌های اقتصاد و صنعت را بگیرند؟

لااقل بخش منسجمی از مخالفان دولت که اتفاقاً از توان سازماندهی خوبی به ویژه در رسانه‌ها برخوردارند بعضاً چنین هدفی را تعقیب می‌کنند. شما بحث‌های همین روزهای اخیر را ملاحظه کنید. یک بحث ساده و کاملاً طبیعی تعدیل قیمت گاز صادراتی به ترکیه و ارایه گاز در مقابل بدهی ایران را با کمپین‌های طراحی شده به یک مسأله تبدیل می‌کنند و با گره زدن آن به قضایایی که اصلاً وجود خارجی ندارد، بخشی از توان وزارت نفت را برای پاسخ‌گویی به این مباحث هدر می‌دهند. شما با یک جستجوی ساده متوجه خواهید شد که چگونه این کمپین‌‌ها طرح، بازنشر و مدام تکرار می‌شود. چنین رویکرد و سازوکاری در قراردادهای جدید سرمایه‌گذاری در صنایع بالادستی نفت هم وجود داشت. یعنی یک کمپین منسجم اعم از تولید و بازنشر محتوا و تکرار آن در بخش‌ها و فضاهای مختلف. از کانال‌ها و گروه‌های کوچک در شبکه‌های اجتماعی تا مراکز دانشگاهی و رسانه‌های جمعی عمومی با تولید پیام‌های مختلف. به هر ترتیب یک عزم جدی برای ممانعت در کار دولت وجود دارد. این بخشی از موانع داخلی است که اتفاقاً مدام تشدید می‌شود.

البته در خصوص تطویل جذب سرمایه‌گذاری خارجی در دولت یازدهم در صنعت نفت، علاوه بر صرف زمان برای حصول توافق برجام، فرایندهای فنی در تهیه اسناد مناقصه‌ها و پروسه برگزاری آن نیز دخیل بوده است.

+لطفاً این فرایندهای فنی را بیش‌تر توضیح دهید.

ما برای برگزاری یک مناقصه بین‌المللی، می‌بایست اسناد مناقصه تهیه کنیم. این اسناد باید در اختیار تمام شرکت‌ها قرار گیرد. بخشی از این اسناد مناقصه، نمونه قراردادی است که شرکت برنده مناقصه باید امضا کند. دولت برای مناقصات جدید و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی، قراردادهای جدید نفتی را تدوین کرده بود. این قرارداد‌ها پس از بحث و بررسی مخالفان و موافقان تهیه و اصلاح شد اما به همان ترتیبی که گفتم، یک کمپین منسجم و هماهنگ برای جلوگیری از اجرایی شدن آن شکل گرفت تا مانع نهایی شدن آن گردد. خب شما وقتی اسناد مناقصه‌تان نهایی نشود، امکان برگزاری مناقصه را ندارید و سرمایه‌گذاری در این بخش اتفاق نمی‌افتد. مضافاً این‌که شرکت‌ها نیازمند زمان کافی برای بررسی و ارایه پیشنهاد فنی و مالی خود هستند که برای مناقصات بزرگ ممکن است چیزی حدود یک سال طول بکشد.

 

گرچه نهایی‌سازی این قرارداد‌ها توان، هزینه و زمان مضاعفی را از ناحیه مخالفان دولت بر وزارت نفت و شخص وزیر تحمیل کرد، اما به نظر می‌رسد این مناقصات پس از طی تشریفات آن، برای میدان‌های مختلف نفت ‌و گاز در غرب و جنوب کشور به زودی برگزار گردد و توقع مردم از ایشان تحقق یابد.