سیاست کلی کارخانه مبنی بر حفظ بازار در جهت پیروزی در مناقصات

  سیاست کلی کارخانه مبنی بر حفظ بازار در جهت پیروزی در مناقصات علیرضا روشن‌بین – بهمن حروفی ابراهیمی کارخانجات کشتی‌سازی به‌واسطه ساخت کشتی‌های جدید یا تعمیر کشتی‌های فرسوده، با خدمات مختلف و تجهیزات متنوعی سرو کار دارند. این تنوع زیاد به ویژه در بازار رقابتی حال حاضر، باعث خواهد شد که ارایه قیمت پیشنهادی […]

 

سیاست کلی کارخانه مبنی بر حفظ بازار در جهت پیروزی در مناقصات

علیرضا روشن‌بین – بهمن حروفی ابراهیمی

کارخانجات کشتی‌سازی به‌واسطه ساخت کشتی‌های جدید یا تعمیر کشتی‌های فرسوده، با خدمات مختلف و تجهیزات متنوعی سرو کار دارند. این تنوع زیاد به ویژه در بازار رقابتی حال حاضر، باعث خواهد شد که ارایه قیمت پیشنهادی در هنگام عقد قرارداد، سخت و حساس باشد. قیمت تمام شده کشتی برای کارخانجات کشتی‌سازی وابسته به عوامل گوناگونی بوده که برخی از این عوامل پارامترهایی هستند که به آسانی قابل تخمین و تعیین هستند اما برخی از این عوامل به سادگی قابل تخمین نبوده و وابسته به نرم استاندارد کار در کشور و یا حتی استاندارد کار در کارخانه هستند و در نهایت برخی پارامتر‌ها به صورت غیرمستقیم در فرایند کاری وارد می‌شوند که تشخیص و تحلیل این پارامتر‌ها نقش تعیین‌کننده‌ای در برآورد صحیح از قیمت تمام شده کشتی و در نهایت تخمین سود واقعی کشتی‌ساز خواهد داشت.

زمینه‌های مختلف بررسی هزینه

ارایه یک پیشنهاد مناسب براساس برآورد معقول، وابسته به تهیه و تولید اطلاعات تخمین قیمت، در زمینه‌های مختلف است.

سازه بدنه غالباً براساس وزن بدنه و نوع مواد آن (فولاد، آلومینیم)، قیمت‌گذاری می‌شود.

بعضی از روندهای برآورد قیمت، سازه بدنه را به بلوک‌‌ها و بخش‌های تعریف شده‌ای از قبیل کف دوجداره، دک‌‌ها و غیره تقسیم می‌کند. هر یک از این بلوک‌‌ها به درجات مختلفی از سختی تولید (نفر ساعت بر تن ساخت) وابسته هستند و بنابراین، هزینه متفاوتی برای ساخت آن‌‌ها باید برآورد شود.

قیمت آیتم‌های اصلی تجهیزات، از قبیل موتور دیزل سیستم رانش، معمولاً با دریافت پیشنهاد قیمت فروشنده‌ها تعیین می‌شوند و تخمین قیمت برای این موارد مربوط به برآورد نیروی انسانی مورد نیاز جهت نصب و تست آنها است. برای آیتم‌هایی با قرارداد طولانی که در اصطلاح به آنها long term می‌گویند، تورم و سایر تأثیرات اقتصادی نیز در طی این مدت لحاظ شده و مقدار آن با هزینه این اقلام جمع می‌شود.

در صورتی‌که detail material take-off برای طراحی‌های جدید موجود باشد سایر سیستم‌های تجهیزاتی براساس آن برآورد خواهند شد، در غیراین صورت به‌وسیله تخمین هزینه نیروی انسانی یا هزینه مواد، بر اساس میانگین هزینه در واحد پارامتر مورد نظر، به‌دست خواهند آمد. بنابراین می‌توان با استفاده پیشینه هزینه‌های جمع‌آوری شده در قالب WBS و محاسبه پارامترهای وابسته به مواد، فاکتورهای تعیین قیمت این دسته از تجهیزات را تعیین کرده و در محاسبه برآورد قیمت تجهیزات لحاظ کرد. این امر در صورتی که این اطلاعات گردآوری شده و به سهولت در دسترس فرد برآوردکننده قرار بگیرند، میسر است.

سرویس‌های پشتیبانی خدماتی، شامل مهندسی، مدیریت پروژه و سایر تلاش‌هایی که مربوط به پشتیبانی تولید است (جابه‌جایی مواد، سرویس‌های موقت و…) معمولاً به صورت درصدی از هزینه نفرساعت کلی تولید برآورد می‌شوند. این درصد براساس موارد عدم انطباق مورد انتظار در طی قرارداد، درجه سختی تکنیکی و سایر فاکتورهایی که قابلیت تأثیر بر هزینه‌های مربوط به این نوع سرویس‌‌ها را دارند، محاسبه می‌شود.

به منظور کامل‌سازی مبانی ارایه پیشنهاد قیمت مناقصه، براساس هزینه‌های جانبی کارخانه کشتی‌سازی، قیمت برآورد شده مقدار بیش‌تری خواهد بود. زیرا برخی هزینه‌هایی که قابل پیش‌بینی نیست، به‌واسطه انجام فرایند تولید، هزینه‌های غیرمستقیمی را بر قراردادهای جدید تحمیل خواهند کرد.

آخرین آیتمی که در برآورد قیمت شناور باید لحاظ شود سود کارخانه است. مقدار این سود وابسته به سیاست کلی کارخانه مبنی بر حفظ بازار یا ارایه پیشنهادی در جهت پیروزی در مناقصات است.

این امر بستگی به میزان آگاهی کشتی ساز از بازار عرضه و تقاضای کشتی، حمل بار و قیمت جهانی کشتی دارد.

دو دیدگاه دسته‌بندی هزینه‌ها

دیدگاه اول

در این دیدگاه هزینه‌های تولید به ۳ بخش تقسیم می‌شود.

-هزینه مواد

-هزینه ساخت

-هزینه طراحی

هزینه تولید به معنی کل هزینه‌های صرف شده برای ساخت کشتی است. این هزینه بخش بزرگی از هزینه‌های مربوط به دوره زندگی شناور است. در شناورهای VLCC هزینه تولید یک‌چهارم هزینه دوره زندگی پروژه بوده و هزینه به‌کارگیری و تعمیر و نگهداری در حدود سه‌چهارم این مقدار است.

 هزینه مواد

هزینه مواد یک کشتی مقدار بزرگی از هزینه کلی تولید را در بر می‌گیرد. در شناورهای VLCC این مقدار به ۵۰ تا ۶۰ درصد هزینه کلی تولید شناور می‌رسد. در میان هزینه مواد هزینه ورق‌‌ها یکی از بزرگ‌‌ترین مقادیر هزینه را تشکیل می‌دهد.

 هزینه ساخت

هزینه ساخت به‌طور مثال در شناورهای VLCC در حدود ۳۰ درصد هزینه تولید است که ۵۰ درصد از این هزینه مربوط به بخش سازه‌ای بدنه است.

 هزینه طراحی

نرخ هزینه طراحی در حدود ۵ درصد هزینه تولید است. معمولاً بحث طراحی به دو بخش detail design و basic design تقسیم می‌شود که بخش اول دو تا ۳ ماه و بخش دوم در حدود ۶ تا ۸ ماه به طول می‌انجامد اما نهایی شدن نقشه‌های کارگاهی معمولاً تا آخرین مراحل تولید ادامه می‌یابد.

دیدگاه دوم

در فرایند تخمین قیمت شناورها، هزینه‌های معمولی کارخانجات کشتی‌سازی به دو بخش اصلی هزینه‌های نیروی انسانی و هزینه‌های مواد تقسیم می‌شود.

هزینه نیروی انسانی

این هزینه از جمع زمان‌های صرف شده برای تولید محصول مورد نظر به‌دست می‌آید. هزینه نیروی انسانی معمولاً تابعی از ساعت کار نیروی کار خواهد بود و وابسته به نرخ کار نیروی انسانی کارخانه است.

هزینه‌های مواد

هزینه‌ها با جمع‌آوری اطلاعات لازم از طریق کنترل سفارش خرید یا مقدار ورودی و خروجی مواد از انبار در هنگام استفاده از آن‌‌ها محاسبه خواهد شد.

کشتی سازی‌‌ها معمولاً کار طراحی کشتی را در واحد مهندسی و کار تخمین قیمت را در واحد برآورد قیمت خود انجام می‌دهند. سیستم برآورد قیمت جهت پشتیبانی این بخش‌ها است و با کمک اطلاعاتی که از طریق سیستم مهندسی، مهندسی هزینه (اقتصاد) و برآوردکننده هزینه‌ها دریافت می‌شود، اصلاح خواهد شد.

در این روش تمرکز بر دو بخش مرتبط مهندسی و هزینه است. هر یک از این بخش‌ها شامل زیرمجموعه‌هایی هستند.

– قسمت مهندسی شامل ۵ بخش است:

-استفاده از مقادیر کمی کشتی‌های مشابه

-استفاده از ویژگی‌های اصلی کشتی‌های مشابه

-تعیین پارامتریک کمیت‌های مهندسی

-محاسبه کمیت‌های مهندسی

– تعیین پارامترهای مهندسی از خروجی‌های فوق جهت تخمین قیمت

– بخش هزینه‌ها نیز شامل ۴ بخش می‌شود:

-مقایسه هزینه‌های به دست آمده از کشتی‌های مشابه و هزینه‌های به دست آمده از پارامترهای اصلی با یکدیگر

-هزینه‌های تخصیص داده شده

-انتخاب منابع هزینه

در این بخش برآورد کننده هزینه یکی از مقادیر هزینه (هزینه تخصیص داده شده یا مقادیر حاصل از مطالعات پارامتریک) را به عنوان مبنا انتخاب می‌کند.

-گزارش برآورد هزینه

نتیجه‌گیری

– برای تعیین قیمت شناور باید ابتدا نوع دیدگاه برآوردکننده در فرایند تولید کشتی مشخص شده باشد.

– در روش‌های سنتی با توجه به۳ فاز طراحی شناور (مفهومی، مقدماتی، قراردادی) برآورد قیمت معمولاً در۳ سطح از دقت مورد محاسبه قرار می‌گیرد.

– در صورتی‌که detail material take-off برای طراحی‌های جدید موجود باشد سایر تجهیزات براساس آن برآورد خواهند شد، در غیراین صورت به‌وسیله تخمین هزینه نیروی انسانی یا هزینه مواد، براساس میانگین هزینه در واحد پارامتر مورد نظر، به‌دست خواهند آمد.

– هزینه تولید یک کشتی یک‌چهارم هزینه دوره زندگی آن بوده و هزینه به‌کارگیری و تعمیر و نگهداری، در حدود سه‌چهارم این مقدار است.

– ایجاد بانک پیشینه هزینه مواد و خدمات براساس SWBS از ملزومات برآورد هزینه است.

– در فرایند تخمین قیمت یک شناور، هزینه‌های کارخانجات کشتی‌سازی یا به دو بخش اصلی هزینه‌های نیروی انسانی و هزینه‌های مواد تقسیم می‌شود و یا به ۳ بخش هزینه مواد، هزینه ساخت و هزینه طراحی.

 نهمین همایش ملی صنایع دریایی ایران