تأملی بر علل ناپایداری برندهای ایرانی

تأملی بر علل ناپایداری برندهای ایرانی

برند، سرمایه‌ای بالقوه و حایز اهمیت برای واحدهای تولیدی، خدماتی و اقتصادی محسوب می‌شود که متأسفانه در ایران از پایداری مطلوبی برخوردار نیست، عارضه‌ای که در گزارش ذیل، دلایل و عوامل مؤثر در ناپایداری مذکور بررسی می‌شود.

به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، بِرَند در حوزه فعالیت‌های تولیدی و اقتصادی از نقش حایز اهمیتی برخوردار است، به واقع برند به نام و عنوان محصولی خاص معطوف می‌شود که می‌تواند در قالب حروف، اعداد، اشکال هندسی و یا لُگویی خاص به تصویر کشیده شود.

به تعبیری دیگر، برند به عنوانی تلقی می‌شود که به‌واسطه تبلیغات گسترده، محصولات با کیفیت، مورد توجه بخش قابل توجهی از مردم قرار می‌گیرد و همین سرمایه به ثروتی پایدار و بالقوه تبدیل می‌شود که ضامن فروش و عرضه محصولات، خدمات و یک فعالیت خاص اقتصادی خواهد شد.

عبدا…اُسوِه، دانش‌آموخته رشته اقتصاد در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به نقش حایز اهمیت برند در پایداری، انسجام و دوام و قوام یک مجموعه تولیدی، صنعتی، اظهارداشت: علی‌رغم نقش نافذ و تعیین‌کننده مؤلفه مذکور، متأسفانه برند‌ها در ایران عمر چندانی ندارند و بعد از مدتی دچار رِخوَت، انزوا و فراموشی می‌شوند.

وی افزود: قطعاً هر آنچه به این موضوع توجه بیش‌تری لحاظ شود، حصول توفیقات اقتصادی در ارتباط با آن تسهیل و تقویت خواهد شد.

دانش‌آموخته رشته اقتصاد عنوان‌کرد: به اعتقاد بنده برای ایجاد انسجام و پایداری فزایند‌تر در این خصوص (برند)، باید بستر و زمینه مشارکت فعالانه بخش خصوصی به نحو شایسته‌تری فراهم شود و هر آنچه از اقتصاد دولتی فاصله بیش‌تری گرفته شود و عرصه برای نقش‌آفرینی بنگاه‌های خصوصی فراخ‌تر شود، فضای رقابتی میان مجموعه‌های اینچنینی نیز تشدید و تقویت می‌شود و در چنین حالتی، ظهور و بروز برندها، نمود هر چه بیش‌تری پیدا خواهد کرد.

اسوه گفت: برای برند‌سازی مؤثر باید، به عناصری همچون تفاوت و تمایز، نوآوری، خلاقیت، توجه به ذائقه جامعهِ هدف و مصرف‌کننده، ارتقای کیفی محصولات و تولیدات توجه بیش‌تر شود و قطعاً در چنین شرایطی شاهد معطوف شدن اذهان عمومی و طیف مصرف‌کننده به محصول و یا خدماتی خاص خواهیم بود.

وی افزود، در کنار موارد فوق، مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح و کارآمد، از دیگر الزامات پایداری برند‌ها خواهد بود در غیراین‌صورت به تدریج برندهای مطرح و صاحب نام رو به اضمحلال، نابودی و فراموشی خواهند رفت و در خوشبینانه‌‌ترین حالت، تنها برای حیات و بقا تلاش خواهند کرد، بدون آن‌که شاهد حصولِ توسعه، شکوفایی و رشد قابل توجهی در آنها باشیم که به تبع استمرار این رویکرد نیز از دوام کافی برخوردار نخواهد بود و بالاخره شاهد پایان یافتن و خاتمه یافتن انقضا و فعالیت‌های برند‌ها خواهیم بود.

دانش‌آموخته رشته اقتصادی با اشاره به دو برند تولید کفش در ایران همچون بلا و ملی عنوان‌کرد: دو عنوان مذکور، در یک دوره‌ای، صاحب نام و شهره بوده‌اند، اما امروزه جز نام و خاطراتی قدیمی از نسل پیشین، شاهد نقش‌آفرینی برجسته‌ای از برندهای مذکور نمی‌باشیم.

وی افزود: البته هستند برندهایی که در حال حاضر فعالیت نسبتاً مطلوب و شایسته‌ای دارند که در صورت عدم اتخاذ تدابیر مؤثر و برنامه‌ریزی‌های میان‌مدت و بلندمدت سازنده، شاهد تکرار سرنوشت تلخ برندهای ارج، آزمایش و… در خصوص آنها خواهیم بود.

قاچاق کالا، موروثی شدن مدیریت بنگاه‌های خصوصی، مانع جدی استمرار برندها

محمدرضا صدری، محقق و پژوهشگر اقتصادی در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به لزوم حمایت از تولید داخلی و تلاش برای اِعمالِ مدیریت صحیح، علمی و کارآمد از سوی متولیان بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی عنوان کرد: بدون تردید، بدون حمایت و پشتیبانی جدیِ درون‌سازمانی و برون‌سازمانی از یک مجموعه تولیدی، صنعتی یا خدماتی، انتظار برند شدن و پایداری بقا و حیات آن مُیَسَر نخواهد شد.

وی افزود: این یک اصل و قاعده است و نه تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورهای مطرح و صاحب نام صنعتی نیز مصداق دارد.

صدری عنوان‌کرد: به تبع در شرایطی که یک مجموعه صنعتی و تولیدی از درآمدزایی مطلوبی برخوردار باشد، قادر خواهد بود روند کمی و کیفی تولید و یا خدمات خود را ارتقا دهد و به تناسب و به فراخور شرایط نسبت به بهینه‌سازی و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌ها و همچنین به روز شدن خود اقدامات لازم را عملیاتی نماید در غیراین‌صورت در عرصه‌ای که شرکت‌های متعدد تولیدی و صنعتی یا خدماتی در رقابتی تنگاتنگ درصدد بهبود شرایط و جذب هر چه بیش‌تر جامعه هدف می‌باشند، قادر به تحرک و رشد نخواهد بود و به تدریج به انزوا و حاشیه کشیده خواهند شد.

وی افزود: در عرصه برون‌سازمانی (منظور نظر خارج از چارچوب بنگاه‌های صنعتی، تولیدی و خدماتی) مقابله با قاچاق کالا از ضروریاتی است که باید به آن توجهی ویژه و جدی را مبذول داشت در غیراین‌صورت در سایه سنگین واردات بی‌رویه و غیرمجاز، واحدهای صنعتی، تولیدی و مجموعه‌های اقتصادی که به تبع باید مُعَرِفِ توانمندی‌های بومی و داخلی باشند، قادر به ادامه فعالیت و بقا نخواهند بود.

صدری عنوان‌کرد: ممکن است یک کمپانی خارجی با اتکای به برخی از مؤلفه‌ها، بازار داخلی را تسخیر کند و در این خصوص موفق نیز ظاهر شود، اما نظر بنده در ارتباط به برند‌سازی و استمرار حیات و بقای آن، ناظر به عرصه داخلی و ظرفیت‌های بومی کشور می‌باشد و به تبع از این زاویه، قاچاق کالا عنصری تهدید کننده برای تولید داخلی محسوب می‌شود که امکان تبدیل شدن آن به برند را سلب خواهد کرد و حداقل این‌که حصول آن بسیار سخت و دشوار و نزدیک به غیرممکن خواهد بود.

محقق و پژوهشگر اقتصادی گفت: در شرایطی که برخی از برندهای ایرانی به دلیل واردات بی‌رویه و قاچاق با شکست، کاهش ظرفیت و تعدیل نیرو و خسارات جدی مواجه شده‌اند، تبدیل شدن یک واحد تولیدی در چنین بستر و فضایی به برندی صاحب نام بسیار خوشبینانه به نظر می‌رسد.

وی افزود: البته در حال حاضر برندهای صاحب نامی در کشور مشغول به فعالیت هستند که به تبع زمانی می‌توان از آنها به عنوان الگویی موفق یاد نمود که این شهرت و آوازه در درازمدت استمرار یابد در غیراین‌صورت حیات مقطعی فلان برند، مارک یا عنوان از حیث مفهوم وکارآمدی مستمر برندها، قابل فهم و بررسی نخواهد بود.

صدری گفت: یکی دیگر از نارسایی‌های شرکت‌ها، کارخانه‌ها و بنگاه‌های به اصطلاح صاحب نام و برند به این عارضه معطوف می‌شود که متأسفانه بعد از مدتی، مدیریت چنین مجموعه‌هایی از پدر به پسر و فرزندان تفویض می‌شود، در شرایطی که جانشینان مدیریت قبلی صرفاً از حیث نَسَبی و ارتباط خونی بر کرسی مدیریت مجموعه‌های اینچنینی می‌نشیند و شایسته سالاری و انتخاب هوشمندانه و آگاهانه در آن نقش چندانی ندارد.

 

وی در خاتمه یادآور شد: در صورت تدوین و طراحی نقشه راه و افق و چشم‌انداز مشخص، تغییرات اینچنینی تأثیر چندانی در تنزل واحد‌ها و مجموعه‌های اینچنینی نخواهد داشت و به عبارتی با لحاظ کردن سیستم هوشمندانه و قاعده‌مند ساختن آن، شاهد بروز و ظهور پس رفت نخواهیم بود، در غیراین‌صورت با قائم به فرد بودن مجموعه، بنگاه یا یک واحد تولیدی و صنعتی، به تدریج و در خلأ و فقدان فرد یا گروه‌های خاص، ناکارآمدی و تحمیل خساراتی جدی نمود پیدا خواهد کرد.