بیمه، ابزاری مطمئن برای پوشش ریسک‌ها میان کافرما و پیمانکار-قسمت دوم مصطفی خانزادی-گرشاسب خزائنی بیمه در برابر حوادث طبیعی، با توجه به موارد زیر: هرگاه محل پروژه، براساس نقشه پهنه‌بندی زلزله، در مناطق با احتمال خطر نسبی پایین باشد. هرگاه سابقه وقوع زلزله بیش‌تر از ۵ ریشتر در مقیاس مرکالی، در حمل احداث پروژه وجود […]
بیمه، ابزاری مطمئن برای پوشش ریسک‌ها میان کافرما و پیمانکار-قسمت دوم
مصطفی خانزادی-گرشاسب خزائنی
بیمه در برابر حوادث طبیعی، با توجه به موارد زیر:
هرگاه محل پروژه، براساس نقشه پهنه‌بندی زلزله، در مناطق با احتمال خطر نسبی پایین باشد.
هرگاه سابقه وقوع زلزله بیش‌تر از ۵ ریشتر در مقیاس مرکالی، در حمل احداث پروژه وجود داشته باشد.
اگر محل پروژه برحسب گزارش سازمان هواشناسی، جزو مناطق سیلگیر طبقه‌بندی شده و یا وقوع سیل منجر به خسارت وسیع در ۲۰ سال منتهی به سال گزارش شده باشد.
وقوع طوفان مخرب (طوفان‌هایی که منجر به خسارت وسیع شده و گزارش‌های آن از سوی مراجع ذی‌ربط ثبت و منتشر گردیده)، در محل اجرای پروژه گزارش شده باشد.
– بیمه مربوط به خسارت‌های وارده، ناشی از تغییر در برنامه زمانی اجرای پروژه.
– بیمه‌های اختصاصی، مانند بیمه محیط‌زیست، شکست ماشین‌آلات و…، برحسب نظر کارفرما و پس از توافق دو طرف پیمان.
تبصره: درمورد بیمه‌های محیط‌زیست، چنانچه اجرای پروژه موکول به اخذ مجوز از سازمان محیط‌زیست باشد، اخذ پوشش بیمه‌ای توصیه می‌شود.
– بیمه‌های حمل و نقل طبق ضوابط مربوط به حمل و نقل دریایی، هوایی و پوشش‌های رایج یا تکمیلی، درمورد حمل و نقل جاده‌ای یا ریلی.
– بیمه‌های مربوط به طراحی، به صورت بیمه‌های تکمیلی
– بیمه‌های اعتباری، برحسب تقویم تأمین منابع مالی پروژه
– تمام پوشش‌هایی که در تعهد پیمانکار است مانند سرقت، آتش‌سوزی و نظایر آن.
– سایر پوششها، اختیاری بوده و بنا به نظر کارفرما یا توافق پیمانکار و کارفرما، خریداری می‌شود، مگر این‌که در اسناد مناقصه به صورت الزامی پیش‌بینی شده باشد.
همان‌طو که دیده می‌شود، طیف وسیعی از بیمه‌ها در لیست پوشش حداقلی فهرست شده‌اند، وجود گسترده وسیعی از بیمه‌ها در یک پروژه اطمینان بالایی را در عوامل اجرایی و کارفرما از کنترل ریسک‌های متنوع موجود در پروژه و دستیابی به نتیجه نهایی می‌دهد.
لیکن شرط تعیین بیمه‌های حداقلی و اجبار کارفرما/پیمانکار به خریداری آنها، در یک استناندارد ملی، محاسبات اقتصادی و ارزیابی هزینه، فایده‌ای از خریداری آنها، در یک استاندارد ملی، محاسبات اقتصادی و ارزیابی هزینه، فایده‌ای از خریداری بیمه‌های است. چرا که در یک پروژه برای مجری براساس محاسبات ریسک، پذیرش ریسک در نزد خود و تعهد برنامه‌هایی برای کاهش آنها مقرون به صرفه‌تر است. به نظر می‌رسد ذکر قسمتی از این خطرات و بیمه‌های مربوطه در بخش الحاقات و پوششها، قابلیت اجرایی بالاتری را به دستورالعمل می‌دهد.
از سوی دیگر وجود ابهام در تعریف بیمه‌ها، می‌تواند قراردادهایی را که براساس این دستورالعمل تنظیم می‌گردند را دچار مشکل سازد. منظور از بیمه طراحی مشخص نگردیده است مربوط به جبران خسارت‌های تجدید طراحی می‌باشد یا خسارت‌های ناشی از اجرای یک طراحی غلط را نیز پوشش می‌دهد. یا آن‌که در بیمه خواسته شده برای جبران خسارات ناشی از تغییر زمان‌بندی مشخص نگردیده است که منظور تدوین‌کنندگان تأخیر اجرا نسبت به زمان‌بندی است یا تغییرات برنامه به دلایل اجرایی، خسارات ناشی از آن شامل عدم‌النفع کارفرما می‌گردد یا خیر، و…
حوادث طبیعی ذکر شده در اینجا معادل حوادث قهری در شرایط عمومی پیمان بوده ولی مشخص نیست چرا به ۳ حادثه زلزله، سیل و طوفان محدود شده است. در شرح بند ۳-۴ از دستورالعمل حدودی را که خرید بیمه مربوطه را اجبار می‌نماید مشخص کرده است. این حدود یا براساس دریافت اطلاعات استاندارد از سازمان‌های ذی‌ربط است یا با ذکر روش‌های ساده برای محاسبه خطر، به غیر از قسمتی که به نقش پهنه بندی ارجاع شده است و به نظر اشکال تایپی در ذکر مناطق با احتمال خطر نسبی پایین به جای بالا آمده است، در روش‌های ارایه شده برای تعیین خطر، عموماً بی‌توجه به تکرارپذیری و در نتیجه آن دوره بازگشت حادثه اشاره‌ای گردد فقط به وقوع یک حادثه با بزرگای مشخص تأکید شده است. مثلاً وقتی بررسی وقوع یک طوفان مخرب در محل کار، یا هنگامی که وجود سابقه وقوع زلزله به بزرگی ۵ ریشتر را خواستار می‌شود:
· هرگاه محل پروژه، براساس نقشه پهنه‌بندی زلزله، در مناطق با احتمال خطر نسبی پایین باشد.
· هرگاه سابقه وقوع زلزله بیش‌تر از۵ ریشتر در مقیاس مرکالی، در محل احداث پروژه وجود داشته باشد.
· اگر محل پروژه برحسب گزارش سازمان هواشناسی، جزو مناطق سیلگیر به سال اجرا گزارش شده باشد.
· وقوع طوفان مخرب (طوفان‌هایی که منجر به خسارت وسیع شده و گزارش‌های آن از سوی مراجع ذی‌ربط ثبت و منتشر گردیده)، در محل اجرای پروژه گزارش شده باشد.
در نهایت باید یادآوری گردد که الزام طرفین قرارداد به خریداری انواع بیمه‌ها به تنهایی نمی‌تواند تضمین کافی به مجریان پروژه‌ها بدهد، بلکه می‌بایست اصولاً این نوع بیمه‌ها توسط شرکت‌های بیمه‌ای در کشور قابل ارایه باشد، در غیر این صورت دستورالعمل کارکرد اجرایی نخواهد داشت. مثلاً بیمه طراحی از جمله مواردی است که هنوز قابلیت اجرایی نیافته و مشخص نیست به چه دلیلی پیمانکار به تهیه آن ملزم شده است.
تعهد‌‌ها و وظایف کارفرما، مشاور و پیمانکار
در بخش دوم این دستورالعمل تعهدات کارفرما و پیمانکار برای بیمه پروژه‌ها بیان شده است که روابط کاری آنها تنظیم می‌نماید. در قراردادهایی که براساس دستورالعمل‌ها نوشته می‌شوند، تعهدات در نظر گرفته شده برای کارفرما یا پیمانکار تفاوت چشمگیری داشته، گستره وسیع‌تری را نسبت به شرایط عمومی پیمان‌های متعارف یا EPC برای هرکدام از طرفین دیده است، که عدم توجه به آنها می‌تواند هزینه‌های سنگینی برای پیمانکار یا کارفرما به وجود آورد.
تأیید‌‌ها و تعهدات کارفرما
براساس آن کارفرما موظف به تأمین پوشش‌های ذکر شده در بخش پوشش‌های حداقلی است. بالاتر از حداقل‌‌‌ها در بیمه‌های تکمیلی و پوششها که در بخش الحاقیات دستورالعمل ذکر شده است، قابل تأمین می‌باشد.
ماده ۱- کارفرما باید برحسب نوع و محل اجرای پروژه و براساس مفاد این دستورالعمل نسبت به انجام وظایف خود برای تأمین پوشش‌های بیمه‌ای مناسب، در چارچوب اختیار‌‌ها و وظایف قانونی و مقررات بیمه‌ای، عمل نماید. تأمین پوشش‌های حداقل، برحسب مورد، با توجه به شرایط پروژه مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
کارفرما می‌بایست با پیش‌بینی‌های لازم از لحاظ زمانی و هزینه‌ها، بررسی‌های شناسایی و تحلیل ریسک‌ها (خطرات) را از مشاور بخواهد. در گزارش ارایه شده مشخص می‌گردد که علاوه بر بیمه‌های حداقلی چه پوشش‌های بیمه‌ای دیگری برای پروژه تأمین گردد.
ماده ۳- کارفرما باید نسبت به تهیه مدارک و اسناد مربوطه، به شناسایی، تجزیه و تحلیل و طبقه‌بندی خطر، از طریق پیش‌بینی در شرح خدمات مهندسان مشاور یا هر صورت دیگر، اقدام لازم را عمل آورد.
یکی از اسناد اجباری که در مناقصات می‌بایست ارایه گردد و پیشنهاد قیمت‌ها براساس آن ارایه می‌شود، همین مطالعات ارزیابی خطر است. یا آن‌که کارفرما خود تهیه را انجام داده و پوشش‌های مورد نیاز را در هنگام مناقصه ارایه نماید.
ماده۴- کارفرما برگزاری مناقصه فاقد مطالعات ارزیابی خطر یا بدون تعیین پوشش‌های بیمه‌ای مورد نیاز و همچنین امضا و ابلاغ قراردادهایی که در آنها وظایف و تعهدهای کارفرما و پیمانکار درمورد بیمه قرارداد طبق این دستورالعمل مشخص نشده باشد و فاقد پیوست‌‌‌ها و فرم‌های تکمیل شده برحسب مورد باشد، در پروژه‌های بزرگ و متوسط تا حد امکان خودداری می‌کند.
دعاوی پیمانکاران حجم بالایی از علل افزایش هزینه‌ها و زمان کار می‌باشد که عموماً سهم بالایی از مذاکرات قراردادی را شامل می‌شود، بیمه مسؤولیت کارفرما می‌تواند پوشش دهنده مسؤولیت‌های او در مقابل پیمانکار بوده و دعاوی قراردادی را کاهش دهد. این بیمه و نیز بیمه مسؤولیت کارفرما در برابر کارکنان خود تأمین نماید.
ماده۷- علاوه بر پوشش‌های بیمه‌ای توسط پیمانکار خریداری و حفظ می‌شود، کارفرما نیز اختیار دارد به هزینه خود بیمه مسؤولیت کارفرما را در مقابل پیمانکار یا کارکنان، خریداری و حفظ کند. به موجب مفاد این بیمه‌نامه‌ها کارفرما در قبال دعاوی ناشی از عملیات موضوع قرارداد مورد حمایت قرار خواهد گرفت.
در این دستورالعمل نیز کارفرما ذی‌نفع قرارداد بیمه بوده و پرداخت غرامت بیمه به او انجام می‌گیرد. لذا می‌بایست در بیمه‌نامه به عنوان بیمه‌گذار نام کارفرما درج گردد. ولی در اینجا برای صرف وجوه دریافتی از بیمه‌گر شرایط دیگری در نظر گرفته شده است. در حالی که در شرایط عمومی پروژه‌های متعارف یا EPC وجوه دریافتی می‌بایست صرف جبران خسارت گردد و کارفرما اختیار هزینه کرد آن را با توجه به پیشرفت کار داشت. در این دستورالعمل غرامت پرداختی بیمه‌گر در حسابی مجزا واریز می‌گردد که می‌بایست صرف تعمیر یا تعویض کار گردد. به همین دلیل است که در این حالت از کارفرما به عنوان امین بیمه‌گذار یاد می‌شود و نه مانند شرایط عمومی ذی‌نفع بیمه.
کارفرما در جایگاه امین بیمه گذاران (امین کارفرما و پیمانکار) دارای اختیارات آزاد در صرف وجوه نیست بلکه می‌بایست تقسیم غرامت به صورتی عادلانه انجام دهد. سهم هر یک از طرفین براساس حوزه‌های مسؤولیت آنها در قسمت خسارت دیده خواهد بود.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.