سی سخت شهر غارها و چشمه‌ها

    در شهر سی‌پهلوان که به سی‌مرد سخت شهره است، بهار که می‌آید دنای سپیدپوش که استوار قد برافراشته خوان نعمت می‌گسترد و چشمه‌ها جاری می‌کند، اشک سیاوش می‌رویاند و دامن گلدار بهار را بر شهر می‌گسترد. به گزاش مهر، از میان جنگل‌های هزارساله بلوط و سینه‌کش کوه‌پایه‌های سترگ زاگرس جنوبی که می‌گذری به […]

 

 

در شهر سی‌پهلوان که به سی‌مرد سخت شهره است، بهار که می‌آید دنای سپیدپوش که استوار قد برافراشته خوان نعمت می‌گسترد و چشمه‌ها جاری می‌کند، اشک سیاوش می‌رویاند و دامن گلدار بهار را بر شهر می‌گسترد.

به گزاش مهر، از میان جنگل‌های هزارساله بلوط و سینه‌کش کوه‌پایه‌های سترگ زاگرس جنوبی که می‌گذری به «سی‌سخت» می‌رسی که چون نگینی سبز، سر بر دامن سپید دنا نهاده و آرمیده است.

آنجا که کوه‌ها پشت‌درپشت هم ایستاده و بلوط‌های هزارساله زاگرس قد برافراشته‌اند، چشمه‌ها می‌جوشند ورود‌ها می‌خروشند، شهر سی‌سخت با طبیعت رازگونه خودنمایی می‌کند.

نام شهر سی‌سخت برگرفته از داستان کیخسرو پادشاه کیانی و بیژن سردار بزرگ ایران‌زمین و ۲۹ نفر از مردان جنگجوی این سردار بزرگ است.

بیژن، سردار کیانی و ۲۹ تن از یاران خود در راه عبور از کوه قدش مستان دنا براثر کولاک شدید جان خود را از دست دادند و نام این شهر را به یاد سی‌مرد بزرگ و سخت، سی‌سخت گذاشتند.

شهر سی‌سخت در ۳۵ کیلومتری شمال غربی شهر یاسوج مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و در دامنه کوه ۴ هزار و۴۰۹ متری قله حوض دال کوه دنا در انبوه جنگل‌ها و تاکستان‌ها و باغ‌های سیب جا خوش کرده است.

اختلاف ارتفاع بلند‌ترین و پست‌‌ترین نقاط منطقه بالغ‌بر ۳۰۰۰ متر است و برای سفر به این شهر کوهپایه‌ای سبز و زیبا از می‌توان از شهر یاسوج و از جاده یاسوج به سی‌سخت و یا از جاده سمیرم به سی‌سخت گذر کرد.

تپه قلات کوه گل کوه دنا، چشمه میشی، چشمه سه(چشمه سیاه)، بن رود، تنگ را، اشکفتوی، چشمه زنگویی، آبشار بریدون، لهوس، دریاچه نمک کوه‌گل، دریاچه کوه‌گل، منطقه برف کرمو، قله قلم، باغات انگور و سیب و گردو دشتک آبشار دره ناری بن رود و روستای کوخدان کریک تنگ کلنجه، کوه گل، تنگ حراء، توفال، آبشار بلیو، قله دنا، مورگل، قزل قله وگردنه بیژن، گردنه بز کش، روستای دهنو، آبشار نول، چشمه میشی، چشمه سردآب و تپه اسپیدو از زیبا‌ترین مناطق گردشگری این شهر هستند.

در این شهر کوهپایه‌ای چشمه‌های زلال و گوارا از هر گوشه‌ای سر برآورده و با خود آبادانی را به همراه آورده است.

رودخانه ماربر که در شمال دنا از شرق به غرب جاری است، با گذشتن از چند روستا و تنگ خرسان، به رودخانه «خرسان» تغییر نام می‌دهد و پس از عبور از تنگه‌های باریک به رودخانه «بشار» می‌پیوندد .

محل پیوند رودخانه‌های خرسان و بشار، ناحیه‌ای جنگلی است که زیبایی خیره‌کننده‌ای دارد و ارتفاع این محل از سطح دریا ۱۳۰۰ متر است که پایین‌‌‌ترین نقطه منطقه حفاظت‌شده دنا به شمار می‌رود.

«چشمه میشی» بزرگ‌‌ترین و پرآب‌‌ترین چشمه‌ این شهر است که به چشمه «بشو» معروف است و نامش برگرفته از داستان کیخسرو و تن به آب سپردن او در این چشمه است.

این چشمه در پایین گردنه بیژن قرارگرفته و آب‌گوارای این چشمه آب آشامیدنی شهر و زمین‌های زراعی ده بزرگ سی‌سخت را تأمین می‌کند.

چشمه سرد یکی دیگر از چشمه‌های زیبای این شهر است که در منطقه کوه‌گل می‌جوشد و به طبیعت حیات می‌بخشد. چشمه توف‌شاه در تمام فصول سال دارای آبی گوارا و خنک است و در مسیر صعود به قله قرار دارد و چشمه تاگی برای آبیاری باغات انگور و سیب و گردوی منطقه کلنجه استفاده می‌شود.

چشمه سیاه، چشمه ریز، چشمه بی‌آیی و چشمه توف نیز از دیگر چشمه‌های این شهر دیدنی است.

دریاچه کوه‌گل که در شمال شهرستان بویراحمد و در شمال شرقی شهر توریستی سی‌سخت در «دهانه انبری» گردنه مشهور «بیژن» و تپه‌های «کوه‌گل» واقع‌شده است از زیبایی‌های شگفت‌انگیزی است که گوشه‌ای از بهشت را در قاب تماشا می‌نگارد.

این دریاچه یکی از زیبا‌ترین نواحی استان است و در فصل بهار که اطراف دریاچه از گل‌های زرد و قرمز پوشیده می‌شود و آب دریاچه چون آیینه می‌درخشد، می‌توانی خارهای را به تاریخ زندگی‌ات اضافه کنی که هیچ‌گاه از یاد نخواهد رفت.

در فصل تابستان نیز این دریاچه از انواع گل‌های شقایق و گیاهان وحشی و آیین خوش عطر کوهستان مملو می‌شود.

این دریاچه در حدود ۳۲ کیلومتر با شهر یاسوج مرکز استان فاصله دارد و در فصل تابستان، تجمع پرندگان مهاجر همراه با پرندگان بومی در سواحل و کنار دریاچه، زیبایی حیرت‌انگیزی پدید می‌آورد.

انواع مرغابی و اردک کله‌سبز، لک‌لک، حواصیل، درنا، خروس کولی و چنگر ازجمله پرندگان مهاجری هستند که بر زیبایی این دریاچه می‌افزایند.

دریاچه زیبای کوه گل، دشت‌های لاله‌های واژگون و آبشار زیبای تنگ نمک با نمای بسیار طبیعی و آب‌وهوای مطبوع در این شهر چون نگینی می‌درخشند.

منطقه حفاظت‌شده دنا در فاصله ۱۰ کیلومتری ارتفاعات جنوبی منطقه یکی از مهم‌ترین مراکز توریستی در سطح کشور است که در محدوده‌ای به وسعت نیم هکتار و در فصل بهار و تابستان از زیبایی خاصی برخوردار است.

حفاظت‌شده دنا بافاصله ۵ کیلومتری از آبشار دره ناری با موقعیت بارز و منحصربه‌فرد در ارتفاعات صعب‌العبور و با ارتفاعی قریب ۱۰۰ متر در موقعیت جنوب غربی قله مورد کل دنا واقع‌شده است.

منطقه حفاظت‌شده دنا ازنظر تنوع گونه‌های گیاهی بسیار باارزش بوده و با توجه به مجموعه درختان و گیاهان جنگلی، مرتعی، دارویی، خوراکی و تزئینی، سرمایه ژنتیکی باارزشی محسوب می‌شود.

حیات‌وحش این منطقه معرف تنوع زیستی جانوران کوهستان زاگرس است و گونه‌هایی همچون خرس قهوه‌ای بزرگ، انواع عقاب، پلنگ و گرگ و انواع گربه‌های وحشی، شاهین، کبک، هما و سنگ چشم نمونه‌ای از تنوع زیستی در این منطقه هستند.

آبشار بهرام‌بیگی در روستای دلی بهرام‌بیگی از توابع بخش مرکزی شهرستان دنا در ۵۰کیلومتری شمال غرب سی سخت و ۷۰کیلومتری یاسوج، مرکز استان قرار دارد.

این آبشار از ارتفاعات با ارتفاعی حدود ۳۵ متر با آب بسیار خنک و گوارا به سمت دره‌های پرپیچ‌وخم که پوشیده از درختان چنار و گردو با قدمت چند صدساله و پوشش گیاهی متنوع در دامنه آن آبشار زیبا به سمت دشت‌های پایین‌دست سرازیر می‌شود.

از مهم‌ترین صنایع‌دستی این روستا که به دست هنرمندانه زنان و دختران تولید می‌شود می‌توان به قالی، قالیچه، گبه، گلیم و خورجین اشاره کرد.

همچنین عسل، گردو، خشکبار، صنایع‌دستی و انواع فرآورده‌های لبنی مانند کشک، کره و روغن حیوانی، سوغات روستای دلی بهرام‌بیگی به شمار می‌روند.

کوه گل نام قسمتی از طبیعت دنا واقع در نزدیکی شهر سی سخت است که دارای چشمه‌های آب‌معدنی، دریاچه‌های فصلی و دامنه‌های پوشیده از گل است.

این منطقه زیبا در فاصله ۸ کیلومتری شرق سی سخت قرار دارد و وجود طبیعت بکر و مناطق حفاظت‌شده و رودخانه کوه گل از جاذبه‌های دیگر در این مکان هست که در سال‌های اخیر توسط میراث فرهنگی برای رعایت حال مسافران و گردشگران کار سکو سازی، زیر ساخته‌ها و مراکز بهداشتی انجام‌شده است.

ده شیخ یکی از غارهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که در دو کیلومتری روستای ده شیخ در ۵۱ کیلومتری شهر یاسوج و ۳۵ کیلومتری شهر سی سخت قرار دارد و بر اساس بررسی‌های زمین‌شناسی، شکل‌گیری این غار مربوط به دوره دوم زمین‌شناسی است که در طی سالیان طولانی، براثر ریزش نزولات جوی، حفره‌هایی در غار ایجادشده و آب درون حفره‌ها به بیرون راه‌یافته و موجب تشکیل قندیل‌های اعجاب‌انگیز و دالان‌های زیبا شده است.

غار ده شیخ یکی از شگفت‌انگیز‌ترین غارهای شناخته‌شده در کشور است به‌طوری‌که به آن لقب «علی‌صدر ۲» داده‌اند.

از دیگر غارهای زیبای کوه دنا در سی سخت، غار نول است که با طول ۸۰ متر دارای چند تالار پلکانی و انشعاب‌های مختلف بوده و ارتفاع دهانه غار از ۳ تا ۲۰ متر تغییر است.

سقف و بدنه غار از سنگ‌های آهکی و قندیل‌های زیبایی پوشیده شده و در عمق غار چند چشمه وجود دارد که از آن‌‌ها آب زلال و خنکی جاری می‌شود و دخالت‌های انسان پیرامون چشمه‌ها و قنات‌های اطراف این غار بیانگر استفاده از این مکان در دوره‌های گذشته بوده است.

به نظر می‌رسد این غار درگذشته به عنوان پناهگاه موقتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

گردنه بیژن بزرگ با ۳۲۰۰ متر ارتفاع در شش کیلومتری شمال شرقی سی‌سخت، مرتفع‌‌ترین گردنه ی ماشین رو در کشور است.

زنگویی یکی از مناطق زیبای گردشگری در فاصله دو کیلومتری غرب سی‌سخت واقع‌شده است و بهترین فصل برای گردش در این منطقه فروردین تا اواخر اردیبهشت ماه است.

بوته‌های خوشبوی جاشیر، قارچ‌های کوهی، بوته‌های گینه، گل‌های شقایق و سنبل و آلاله و لاله‌های واژگون و همچنین درختان بلوط ازجمله جاذبه‌های دیدنی این منطقه است.

شهر زیبای سی‌سخت که طبیعت روحی بهشتی بر آن دمیده است، از شمال به شهرستان لردگان، از شرق به سمیرم، از جنوب به شهرستان بویراحمد و از غرب به شهرستان کهگیلویه محدود می‌شود.

 

این شهر زیبا و کوهپایه‌ای که روستاهای سبز و شیبدارش در دامنه کوه روستاهای آلپ را تداعی می‌کند، مقصد مناسبی است برای آنان که، طبیعت و رودخانه و جنگل و کوه دغدغه‌هایشان را می‌زداید و روحشان در ترنم بهاری یک چشمه تازه می‌شود و دیگر گونه دوست می‌دارند.