این شیشه شکستنی است

این شیشه شکستنی است هر پرخاشی به رییس‌جمهوری و دولتمردان و همچنین به سران سایر کشور‌ها به مانند سنگی است که به سمت شیشه سرمایه‌گذاری و اشتغال کشور پرتاب می‌شود. به زعم قریب به اتفاق صاحبنظران اقتصادی و رجال سیاسی، بزرگ‌ترین چالش اقتصاد ایران در حال و آینده بیکاری است. در کارزار انتخابات ریاست جمهوری […]

این شیشه شکستنی است

هر پرخاشی به رییس‌جمهوری و دولتمردان و همچنین به سران سایر کشور‌ها به مانند سنگی است که به سمت شیشه سرمایه‌گذاری و اشتغال کشور پرتاب می‌شود.

به زعم قریب به اتفاق صاحبنظران اقتصادی و رجال سیاسی، بزرگ‌ترین چالش اقتصاد ایران در حال و آینده بیکاری است. در کارزار انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ شاهد بودیم که همه نامزدهای محترم بر اهمیت این مسأله اجماع داشتند و برای ایجاد شغل‌های میلیونی در ۴ سال آینده وعده و طرح می‌دادند. نرخ نسبتاً بالای بیکاری عامل و عارضه بسیاری از مشکلات اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی و اعتراضات مردمی و کارگری است.

تحلیل‌های اقتصادی مراجع داخلی و خارجی حاکی از آنند که اقتصاد ایران در ۲۰ سال آینده به‌طور متوسط حداکثر ظرفیت ایجاد ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار شغل در سال را دارد، یعنی کم‌تر از دو میلیون شغل در ۴ سال و این در حالی است که در ۴ سال آینده نیازمند ایجاد ۵ میلیون شغل هستیم تا بتوانیم نرخ بیکاری را در وضع موجود حفظ کنیم.

لازم است به این ارقام اضافه کنم که ترکیب اقتصاد ما و روندهای حاکم بر آن به‌گونه‌ای است که در سال‌های آینده باید انتظار ریزش شدیدی را در شغل‌های موجود بکشیم. بسیاری از صنایع بزرگ ما نیروی انسانی تا ۳ برابر مازاد دارند که در دولت‌های گذشته به آنها تحمیل شد. بخشی از صنایع کوچک و متوسط ما نیازهای امروز ایران و جهان نیستند و در سال‌های آینده محکوم به تعطیلی هستند. ورود فناوری به سایر صنایع باعث کاهش نیاز آنها به نیروی کار موجودشان می‌شود. روند کم آبی از یکسو و صنعتی شدن از سوی دیگر اشتغال کشاورزی و روستایی ما را کاهش خواهد داد.

از سوی دیگر، ما آگاهانه از برخی حوزه‌های اشتغالزا در جهان امروز صرفنظر کرده یا ظرفیت آنها را محدود کرده‌ایم. به‌طور مثال ما از میلیون‌ها شغل در حوزه گردشگری، اقتصاد تفریحات، اقتصاد فرهنگ و هنر، اقتصاد ورزش، صنایع غذایی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و چند حوزه و صنعت دیگر چشم پوشیده‌ایم، زیرا یا راهبردهای سیاسی و امنیتی یا ملاحظات قانونی و شرعی یا تحفظ در جهانی شدن اقتصاد ایران هریک به نوعی با برخی از حوزه‌های مذکور در ناسازگاری هستند. اضافه بر اینها کمی بر زیرساخت‌ها، وضعیت آمادگی نیروی انسانی، وضع آموزش و سطح توسعه استان‌های مرزی و استان‌های با نرخ بیکاری بالای خود اندیشه کنیم. آیا وضعیت موجود آنها امکان ایجاد اشتغال مولد و پایدار به میزان لازم را فراهم می‌سازد؟ نبود صنایع بزرگ، قرار نداشتن در شبکه راه‌های اصلی کشور، عدم دسترسی به شبکه ریلی، نرخ بالای بی‌سوادی و مواردی از این دست، شرایط را برای ایجاد اشتغال در این مناطق نامناسب ساخته است.

پس نقشه اشتغال در ایران دارای فرصت‌های ایجاد شغل کم‌تر و تهدیدات از دست دادن شغل بیش‌تری از سایر کشورهاست. همه اینها حاکی از آن است که اگر در سال‌های آینده در ایجاد شغل جدید جدی، متمرکز و با برنامه نباشیم، یا اتفاقاتی نامساعد رخ دهد، وضعیت اشتغال از آنچه که بیان شد هم بدتر خواهد شد. به‌طور خلاصه می‌خواهم این موضوع را خاطرنشان کنم که شرایط خطیرتر از آنی است که گمان می‌رود.

با اطمینان بالا می‌گویم که بزرگ‌ترین تهدیدات امنیتی و بزرگ‌ترین دشمنان ثبات و آرامش کشور دو چیزند: نخست بیکاری و دوم فساد. بحث در خصوص دومی را به زمان دیگر وامی گذارم اما در خصوص اولی با ابراز تأسف و نگرانی باید هشدار دهم که فضای پرهیاهوی سیاسی کشور بیش‌ترین اثرش در گریز دادن سرمایه‌گذاری، چه داخلی و چه خارجی است و تردید یا تأخیر در سرمایه‌گذاری مساوی است با افزایش خیل بیکاران.

فکر می‌کنم که رییس‌جمهور محترم و مشاوران و مدیران ارشد دولت ایشان به اهمیت این موضوع به خوبی واقفند اما از این نگرانم و بلکه تردید ندارم که با ادامه خشونت سیاسی در کشور آنها نخواهند توانست فضای مساعد سرمایه‌گذاری را فراهم کنند و به برنامه‌های خود برای ایجاد اشتغال جامه عمل بپوشانند.

امروز باید محک وطن‌دوستی و دوراندیشی لیدرهای سیاسی و پیروان آنها را متانت کلام و آرامش بخشی به فضای عمومی کشور دانست. هر پرخاشی به رییس‌جمهوری و دولتمردان و همچنین به سران سایر کشور‌ها به مانند سنگی خواهد بود که به سمت شیشه سرمایه‌گذاری و اشتغال کشور پرتاب می‌شود و این شیشه در زمان کنونی سخت نازک و شکستنی شده است و اگر بشکند ریزه‌های آن در همه کشور پراکنده شده و همه را زخمی می‌کند.

شیشه شکسته اشتغال چپ و راست و کوچک و بزرگ نمی‌شناسد. سنگ‌ها را زمین بگذاریم و فکر‌ها را به‌کار اندازیم و متمرکز به حل معضل بیکاری کنیم.

 

(پدرام سلطانی -نایب رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران- ایرنا)