مشاور مدیرعامل سازمان بنادر:سرمایه‌گذاری خارجی در بنادر نیازمند مجوز دولت است

  دستاورد مذاکره ایران با گروه ۱+۵ و در نتیجه توافق به عمل آمده در راستای توقف تحریم‌ها و گشایش اقتصادی ایران مهم‌ترین دستاوردی بود که بنادر کشور باید از آن سهم می‌بردند. امید آن بود که از فردای طرح برجام این گشایش منجر به ورود لاینرهای خارجی شود و رونق ترافیک در بنادر استراتژیک […]

 

دستاورد مذاکره ایران با گروه ۱+۵ و در نتیجه توافق به عمل آمده در راستای توقف تحریم‌ها و گشایش اقتصادی ایران مهم‌ترین دستاوردی بود که بنادر کشور باید از آن سهم می‌بردند. امید آن بود که از فردای طرح برجام این گشایش منجر به ورود لاینرهای خارجی شود و رونق ترافیک در بنادر استراتژیک کشور بازگردانده شود.

هادی حق‌شناس، مشاور مدیرعامل سازمان بنادر در گفت‌وگو با مانا، از تلاش سازمان برای بازگرداندن لاینرهای خارجی، تعیین تکلیف تجهیز بندر شهیدرجایی، واگذاری و عملیاتی کردن حضور سرمایه‌گذار خارجی در چابهار و طرح خارج ساختن کشتی‌های مغروقه در بندر خرمشهر سخن گفت. ادامه این گفت‌وگو را می‌خوانید:

 * سازمان بنادر و دریانوردی در سال ۱۳۹۴ چقدر به اهداف تعیین شده خود دست یافت؟

به دلیل آثار تحریمی در حوزه تخلیه و بارگیری به اهدافی که داشتیم دست نیافتیم. تحریم‌ها گشایش اعتبار را برای بازرگانان دشوار و در برخی موارد غیرممکن کرده بود به همین دلیل تناژ تخلیه و بارگیری در این سال در وضعیت مطلوب نبود و رشد کاهشی داشت. اما از منظر اهداف و کارکردهای کلان سازمانی، بخشی از برنامه‌های سازمان برای سال ۱۳۹۴ محقق شد. از جمله این اهداف؛ احداث و افتتاح اسکله‌ها در بنادر شمالی و به‌طور مشخص بنادر امیر‌آباد و انزلی بود. همچنین در این سال تجهیز بنادر شمالی و جنوبی در دستور کار بود که انجام شد؛ من جمله تجهیز واحد‌های دریایی که مهم‌ترین آن‌‌‌‌ها یدک‌کش‌‌‌‌ها و واحد‌های تجسس و نجات است.

از دیگر اهداف سازمان که طی سال‌های اخیر پیگیری شده اشاعه فرهنگ دریانوردی و توسعه سفرهای دریایی است. به همین منظور امسال در بنادر شمالی و جنوبی ترمینال‌های مسافری و واحدهای دریایی جهت خدمت‌رسانی به مسافران تجهیز شدند. یکی از کارهایی که در این زمینه صورت گرفت پرداخت تسهیلات مناسب به بخش خصوصی از محل وجوه اداره شده برای خرید شناورهای استاندارد است. بر این اساس به نظر می‌رسد در نوروز ۱۳۹۵ ما با استقبال مسافران نوروزی بیش‌تری از سفرهای دریایی نسبت به سال‌جاری مواجه شویم چرا که تسهیلات بهتری نسبت به گذشته برای آن‌‌‌ها فراهم شده است.

 * در دستیابی به اهداف کلان چقدر موفق بودید؟

در بحث اهداف استراتژیک یکی از مهم‌ترین آن‌‌‌‌ها تعیین تکلیف ترمینال‌های شماره یک و دو بندر شهید رجایی بود که طی روزهای آتی و در روزهای باقی مانده سال جاری پیش فراخوان آن برای انتخاب اپراتور اعلام خواهد شد. یکی دیگر از مهم‌ترین پروژه‌هایی که سازمان بنادر در سال ۹۴ پیگیری کرد تکمیل فاز ۳ بندر شهید رجایی است که از محل ۲۵ درصد تعیین تکلیف شد. با توجه به این‌که ریاست محترم جمهور در بازدید از بندر شهید رجایی تأکید داشتند که فاز۳ تا پایان دولت یازدهم به بهره‌برداری کامل برسد من فکر می‌کنم که احتمال قریب به یقین در پایان همین دولت امکان بهره‌برداری از این فاز وجود دارد. البته این مسأله منوط به تأمین اعتبارات مناسب برای این طرح خواهد بود.

یکی دیگر از اهداف کلان سازمان بنادر در تجهیز بندر شهید رجایی به عنوان مهم‌ترین بندر کانتینری کشور برگزاری مناقصه خرید گنتری‌کرین‌‌‌‌ها بود که در سال ۹۴ این مناقصه برگزار و متعاقب آن پیمانکار تعیین شد. بر این اساس و طبق جدول زمان‌بندی در نظر گرفته شده تجهیزات مربوطه به تدریج در بندر شهید رجایی نصب خواهد شد. زمان‌بندی هم از ۱۸ تا نهایت ۲۴ ماه در نظر گرفته شده است. این تجهیزات در حوضچه شماره دو بندر شهید نصب می‌شوند که در پی آن ظرفیت کانتینری بندر شهید رجایی به دوبرابر میزان کنونی افزایش می‌یابد‌.

 * در دیگر بنادر کشور در سال ۹۴ کار چگونه پیش رفت؟

از جمله عملیات کلیدی در سال ۹۴‌، در بندر خرمشهر انجام گرفت. در این سال حداقل ۳۰ شناور مغروقه باقی مانده از دوران جنگ تحمیلی از بستر اروند رود خارج شد. این کار در جهت تسهیل تردد شناور‌‌‌ها و ایمن‌سازی مسیر بندر خرمشهر بسیار ضروری بود.

بندر چابهار هم به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های استراتژیک سازمان بنادر در سال ۹۴ پیشرفت مناسبی داشت. در واقع با مجوزی که هیأت دولت به سازمان بنادر اعطا کرد شرکت پروژه این بندر تأسیس شد. با توجه به علاقه‌مندی کشورهای مختلف مانند هند برای بهره‌مندی از موقعیت مناسب این بندر و سرمایه‌گذاری در آن؛ اعتبارات مناسبی از محل صندوق توسعه ملی برای ساخت، لایروبی، تجهیز و تکمیل این بندر در اختیار بندر چابهار قرار گرفت. ما امیدوار هستیم که در سال آتی بندر چابهار به صورت کامل عملیاتی شود.

 * به دستاورد‌‌‌ها اشاره کردید. اما مهم‌ترین ناکامی سازمان بنادر در سال ۹۴ در دستیابی به اهداف چه بود؟

به نظر می‌رسد اگر روند دستیابی به برجام مقداری سریع‌تر می‌شد و توافق نهایی زودتر صورت می‌گرفت سازمان بنادر می‌توانست خطوط لاینری را که پیش از تحریم‌ها بنادر کشور را ترک کرده بودند مجدداً به بنادر برگرداند. ما امسال موفق نشدیم همه خطوط لاینرهای خارجی را به بندر شهید رجایی برگردانیم. متأسفانه سیکل بازگشت این لاینر‌‌‌ها مقداری زمان‌بر است. با این وجود من تصور می‌کنم که در سال ۹۵ همه خطوط لاینری که پیش از تحریم‌ها در بنادر کشور حضور داشتند مجدداً به بنادر کشور برگردند.

 * مهم‌ترین دستاورد سازمان بنادر در سال ۹۴ چه بود؟ آیا اساسا دستاوردی بوده که بخواهید آن را از دیگر دستاور‌‌‌ها منفک و مهم‌تر بدانید؟

تعیین تکلیف شرکت پیمانکار تجهیز بندر شهید رجایی به گنتری‌کرین‌‌‌‌ها یکی از مهم‌ترین موفقیت‌های سال ۹۴ برای سازمان بنادر به شمار می‌رود.

* از زمان جدی شدن بحث برجام و در پسابرجام اخبار متعددی از ابراز تمایل سرمایه‌گذاران خارجی برای سرمایه‌گذاری در بنادر کشور به گوش می‌رسد. آیا می‌توان امیدوار بود که در سال آتی این ابراز تمایل‌‌‌ها به تفاهم‌نامه یا قراردادهای عملیاتی بدل شود؟

سرمایه‌گذاری خارجی در بنادر کشور چه در بخش ساخت زیر ساخت‌ها و چه در حوزه اپراتوری نیازمند مجوزهای ویژه دولت و مجلس دارد. بنابراین تا زمانی که فرایند مجوز‌‌‌ها طی نشود طبیعی است که نمی‌توان وارد بحث سرمایه‌گذاری خارجی در بنادر شد. به عنوان مثال بندر شهید رجایی مهم‌ترین بندر کشور و شاهراه تجاری کشور محسوب می‌شود بر این اساس، نمی‌توان در رابطه با واگذاری این بندر به سرمایه‌گذار خارجی به راحتی صحبت کرد. این نوع مسایل باید در سطوح بالاتری تصمیم‌گیری شود. با این حال سازمان بنادر و دریانوردی به دنبال تعیین تکلیف این مسأله نیز هست. سازمان بنادر متولی طرح جامع بنادر ایران است بر این اساس دولت محترم باید تعیین تکلیف کند که منابع این طرح از کجا تأمین شود. آیا مستقیماً از سوی دولت تأمین شود یا با هدایت خود دولت منابع از محل‌های دیگر به دست ‌آید. مطمئناً یکی از این منابع می‌تواند سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی باشد که نیازمند مجوز‌های ویژه است.

 * پیش از این به بندر چابهار پرداختید. همان‌طور که می‌دانید یکی از نقاط ضعف بندر چابهار که به گفته کارشناسان می‌تواند ظرفیت‌های ایجاد شده در خود بندر را معطل کند عدم توسعه‌یافتگی پس‌کرانه آن به خصوص در حوزه خطوط ریلی است. سازمان بنادر برای رفع این مشکل چه اقداماتی را صورت داده و در سال ۹۵ پیگیری خواهد کرد؟ راه‌آهن در ایران به دلایل مختلف از ظرفیت‌های موجود برای اتصال به بنادر استفاده نکرده است. برآورد‌‌‌ها می‌گوید که مجموع باری که با راه‌آهن از تمامی بنادر و شمالی و جنوبی متصل به خط آهن جابه‌جا می‌شود کم‌تر از ۱۰ درصد از کل بار است. بنابراین این‌طور نیست که ما فکر کنیم صرف اتصال بندر چابهار به خط آهن از کل ظرفیت‌های این بندر استفاده خواهد شد.

* چشم‌انداز پیش روی سازمان بنادر در سال ۱۳۹۵ را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

 

با توجه به هدف‌گذاری رییس‌جمهور از رشد ۵ تا ۶ درصد اقتصادی که کم و بیش در پیش‌بینی‌های سال آتی نهادهای اقتصادی بین‌المللی هم محتمل دانسته شده؛ ما امیدوار هستیم که با افزایش میزان صادرات، واردات و ترانزیت، سال ۹۵ از سال‌های پیش برای بنادر کشور سال بسیار بهتری باشد. در واقع همواره رشد تخلیه و بارگیری در بنادر از میزان رشد اقتصادی بیش‌تر بوده است. بر این اساس به نظر می‌رسد که در سال پیش رو شرایط بسیار بهتر از وضعیت کنونی باشد.