نخست‌وزیر هند در اسرائیل به‌دنبال چیست؟

اولین سفر در ۷۰ ساله گذشته نخست‌وزیر هند در اسرائیل به‌دنبال چیست؟ «نارندرا مودی» به عنوان اولین نخست وزیر در تاریخ هند به سرزمین‌های اشغالی سفر کرده و این در حالی است که هند از تشکیل کشور فلسطین حمایت می‌کند. بنیامین نتانیاهو در استقبال از همتای هندی خود در فرودگاه بن‌گوریون، هند را «بزرگ‌‌‌‌ترین دموکراسی […]

اولین سفر در ۷۰ ساله گذشته

نخست‌وزیر هند در اسرائیل به‌دنبال چیست؟

«نارندرا مودی» به عنوان اولین نخست وزیر در تاریخ هند به سرزمین‌های اشغالی سفر کرده و این در حالی است که هند از تشکیل کشور فلسطین حمایت می‌کند.

بنیامین نتانیاهو در استقبال از همتای هندی خود در فرودگاه بن‌گوریون، هند را «بزرگ‌‌‌‌ترین دموکراسی جهان»، مودی را «دوست نزدیک» و سفر او را «تاریخی» نامید.

نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی گفت آمدن مودی توان نظامی، اقتصادی و دیپلماتیک اسرائیل را نشان می‌دهد.

البته در گذشته برخی از مقامات هندی به اسرائیل سفر کرده بودند از جمله پرناب موکرجی، رییس‌جمهور هند، که در اواخر سال ۲۰۱۵ میلادی به منطقه رفت. اما با توجه به سیاست هند در قبال فلسطینی‌‌‌‌ها و حمایت هند از تلاش‌های فلسطینیان و در نظر گرفتن جمعیت حدود ۲۰۰ میلیونی مسلمانان هند، مقامات این کشور همواره تلاش کرده‌اند تا در این دیدار‌‌‌ها هم از اسرائیل و هم از سرزمین‌های فلسطینی دیدار کنند.

نخست‌ وزیر هند گفته است، گسترش تعاملات انسانی و تقویت روابط تجاری در صدر اهداف‌ او از این دیدار است.

پیشتر گفته شده بود، «امنیت سایبری» یکی از مهم‌ترین موضوعات در دستور کار مذاکرات نخست‌وزیران اسرائیل و هند در جریان سفر نارندرا مودی است. اسرائیل و هند دو قدرت مهم در زمینه فناوری‌های کامیپوتری محسوب می‌شوند. همکاری‌های راهبردی از جمله در زمینه جنگ‌افزار نیز مطرح می‌شود.

اسرائیل یکی از بزرگ‌‌‌ترین فروشندگان جنگ‌افزار به هند در سال‌های گذشته بوده است؛ کاهش خریدهای تسلیحاتی هند در سال‌های اخیر از روسیه، هند را به اسرائیل نزدیک‌تر کرده است.

در تراز درآمدهای صنایع نظامی و به‌ویژه صنایع هوایی اسرائیل در سال‌های گذشته دستکم هر سال یک میلیارد دلار فروش تجهیزات نظامی، از بالگرد و سیستم‌های راداری گرفته تا پهپاد‌‌‌ها به ارتش هند، ثبت شده است.

هند، فلسطین را در سال ۱۹۸۸ به رسمیت شناخت. هند و اسرائیل در اواخر سال ۱۹۹۲ روابط رسمی دیپلماتیک خود را آغاز کردند؛ ولی همکاری‌های دو کشور از زمان روی کار آمدن دولت به رهبری حزب بهاراتیا جاناتا (بی‌جی‌پی) در سال ۲۰۱۴، بسیار نزدیکتر شده است.

از آنجا که نخست وزیر در ساختار سیاسی هند عالیرتبهترین مقام اجرایی کشور است، سفر مودی به منطقه بر وزن این دیدار می‌افزاید. مقامات هندی تلاش کرده‌اند هرگونه تغییر در سیاست خارجی خود در قبال فلسطینیان را در چارچوب تلاش هند برای ایجاد رابطه بهتر با دولت‌های مختلف تعبیر کنند.

در حالی که هند در طول دهه‌ها از حامیان فلسطینیان بوده و از سال ۱۹۸۸ نیز فلسطین را به رسمیت شناخته است، اما مودی در این سفر، به کرانه باختری نمی‌رود و با بلندپایگان فلسطینی دیدار نمی‌کند.

در همین رابطه رسانه‌های هندی به نقل از «بالا باسکار» از مقامات ارشد وزارت خارجه هند، نقل کرده‌اند که روابط دهلی با هر کشوری مستقل است و جدای از رابطه آن با دیگر کشور‌‌‌ها است. اما شاید نکته مهم این سفر و آنچه که در سخنان باسکار نیز تلویحا گفته شده این باشد که این دیدار فقط در چارچوب رابطه هند با اسرائیل و نه فلسطینیان است و مودی در طول دیدار خود از منطقه قرار نیست با مقامات ارشد فلسطینی در رام‌ا… دیدار کند؛ نکته‌ای که می‌توان آن را تغییری در سیاست رسمی و دیدار از هر دو منطقه از سوی مقامات هندی نامید. اگرچه نباید فراموش کرد که مودی کمی بیش از یک ماه پیش میزبان محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطینی بود.

هند دومین کشور پرجمعیت جهان بعد از همسایه شرقی خود چین است اما انتظار می‌رود که تا سال ۲۰۲۰ جمعیت این کشور از چین بیش‌تر شود و به پرجمعیت‌‌‌‌ترین کشور دنیا تبدیل شود.

تأثیر بر روابط هند-ایران

هند رابطه تجاری قابل توجهی با ایران دارد از جمله سرمایه‌گذاری در بندر چابهار و گسترش کریدور موسوم به «شمال-جنوب» و میدان نفتی «فرزاد بی». از نظر سیاسی نیز هند در بسیاری از موارد از تهران حمایت کرده است اما گسترش روز افزون روابط هند با آمریکا از یک سو و رابطه نزدیکتر هند با اسرائیل، به ویژه در زمینه‌های نظامی و اطلاعاتی می‌تواند بر رابطه ایران و هند نیز تأثیرگذار باشد.

ایران با آمریکا و اسرائیل مخالفت دارد. اگرچه با توجه به نفوذ ایران در منطقه، رابطه تهران با مسلمانان هند به ویژه شیعیان آن کشور، رابطه تهران با پاکستان و از سوی دیگر همخوانی سیاست‌های هند و ایران در قبال افغانستان، دست کم در کوتاه یا میان مدت به نظر نمی‌رسد که تأثیر رابطه دهلی نو با تل آویو نتیجه‌ای ضرورتاً منفی بر رابطه هند و ایران داشته باشد.