پروژه دقیق‌سازی نقشه گسل های ۵ کلان‌شهر ایران و تعیین نرخ لغزش آنها

به همت کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور آغاز شد

پروژه دقیق‌سازی نقشه گسل های ۵ کلان‌شهر ایران و تعیین نرخ لغزش آنها

مطالعات ژئوفیزیک زمینی (ژئوالکتریک وGPR) گسل های تهران به هم‌‌ت کارشناسان گروه ژئوفیزیک این سازمان به عنوان بخشی از مطالعات میدانی جهت دقیق‌سازی نقشه گسله‌های ۵ کلان‌شهر تهران، کرج، مشهد، تبریز و کرمان آغاز شد.

به گزارش مناقصه‌مزایده به نقل از روابط‌عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور، معاون مدیرکل دفتر اکتشافات ناحیه‌ای معاونت اکتشاف سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور گفت: تشخیص گسل‌های لرزه‌ای در محدوده‌های شهری با دشواری خاص خود همراه است و نشانه‌های سطحی گسله‌ها به دلیل توسعه شهری پوشیده شده و این کار مطالعه آنها را دشوار می‌سازد که برای رفع این مشکل از روش‌های مطالعاتی گوناگون در کنار هم استفاده می‌شود.

علیرضا عامری، ضمن ضروری عنوان کردن شناسایی و بررسی گسل‌‌ها یادآور شد: با توجه به این‌که مطالعات ژئوتکنیک از قبیل حفاری و آزمایش‌های مربوطه، به سختی و با هزینه بالا انجام‌پذیر است، استفاده از مطالعات غیرمخرب نظیر مطالعات ژئوفیزیک به لحاظ ارزان و سریع‌تر بودن برای مناطق شهری سودمند و مفید است.

این کارشناس‌ارشد، با بیان این‌که با استفاده از روش‌های مختلف ژئوفیزیکی می‌توان پارامترهای فیزیکی ساختارهای زیر سطحی را اندازه‌گیری کرد، تصریح کرد: از این راه وضیعت محل ساختگاه سازه‌های مختلف، تشخیص محل گسل‌ها، تعیین ضخامت آبرفت، عمق سنگ کف و وضعیت آب‌های زیرزمینی حفرات و تونل‌‌ها شناسایی خواهد شد.

معاون مدیرکل دفتر اکتشافات ناحیه‌ای معاونت اکتشاف این سازمان از استقرار کارشناسان گروه اکتشافات ژئوفیزیکی سازمان متبوع خود در محدوده موردنظر در شهر تهران به منظور شناسایی و دقیق‌سازی گسل‌های تهران خبر داد و گفت: این کارشناسان با استفاده از روش‌های ژئوالکتریک و رادارنفوذی به زمین کار برداشت را آغاز کرده‌‌اند که در نهایت براساس اطلاعات به‌دست آمده از داده‌های ژئوفیزیک و تلفیق آن با دیگر داده‌های زمین‌شناسی منتج به نتایج مطلوب درمورد شناسایی گسل‌ها خواهد شد.

به گفته عامری، این اطلاعات در آینده می‌تواند در حوزه‌های کاربردی شهری و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور مورد استفاده قرار گیرد.

بر اساس این گزارش، انجام پروژه مذکور که از آن به عنوان طرح ملی یاد می‌شود، به دلیل قرار گرفتن محدوده‌های مطالعاتی در داخل کلان‌شهر‌ها و وجود سازه‌ها و ساخت‌وسازهای شهری با موانع و محدودیت‌هایی مواجه است، که برای مقابله با این مشکل کارشناسان این طرح از پارامترهای مختلف مطالعاتی به منظور شناسایی محل دقیق گسل‌‌ها و تعیین نرخ لغزش آنها بهره می‌برند.

در همین راستا، کارشناسان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به‌منظور دستیابی به محل دقیق گسل‌‌ها و تعیین نرخ لغزش آنها فازهای مطالعاتی از جمله بررسی مطالعات پیشین، مطالعه عکس‌های هوایی قدیمی و تصاویر ماهواره‌ای مناطق مورد نظر، پیش از توسعه شهری و بازدیدهای میدانی را در دستور کار قراردادند و در ادامه فازهای مطالعاتی دیگر شامل مطالعات ژئوفیزیک، سایزمیک، Insar، GPS و سن‌سنجی انجام خواهد شد.

گفتنی است که، ایران در پهنه‌ای جنبا با رویدادهای زمین‌لرزه‌های گسترده واقع شده و سالانه با زمین‌لرزه‌های بزرگ مواجه است که بر همین اساس شناسایی محل دقیق گسله‌ها و تهیه نقشه دقیق آنها به منظور ارایه راهکارهای مناسب جهت بهینه‌سازی و مقاوم‌سازی پهنه‌های خطر امری ضروری به‌نظر می‌رسد.

امید است با تهیه و تکمیل نقشه گسل های ۵ کلان‌شهر کشور و توجه به دستورالعمل‌های وزارت راه، مسکن و شهرسازی در رعایت حریم گسله‌ها در توسعه شهری در آینده از بروز خسارات گسترده در کلان‌شهر‌ها و به‌خصوص پایتخت با توجه به تمرکز نیروی انسانی و منابع مالی بسیار بالا پیشگیری شود.

 

شایان ذکر است، گسل‌های تهران شامل گسل مشا-فشم، گسل شمال تهران، گسل نیاوران، گسل تِلو پایین، گسل محمودیه، گسل شیان و کوثر، گسل شمال ری، گسل جنوب ری، گسل کهریزک، گسل گرمسار، گسل پیشوا، گسل پارچین هستند؛ البته گسل‌های فرعی زیادی در سطح شهر تهران مانند نارمک، شادآباد، داوودیه، عباس‌آباد، باغ فیض و… وجود دارد.