محمد قره‌داغلی- بی‌تردید یکی از عوامل مهم در فعالیت‌های معدنی از اکتشافات تا استخراج ورود تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین معدنی به کشور می‌باشد از آنجا که ایران یک کشور معدنی با وجود ذخایر قطعی ۳۷ میلیارد تنی و ذخایر احتمالی ۵۷ میلیارد تنی در حوزه معدن، نشانگر پتانسیل بالقوه این بخش است به گزارش مناقصه‌مزایده، […]
محمد قره‌داغلی- بی‌تردید یکی از عوامل مهم در فعالیت‌های معدنی از اکتشافات تا استخراج ورود تکنولوژی‌ها و فناوری‌های نوین معدنی به کشور می‌باشد از آنجا که ایران یک کشور معدنی با وجود ذخایر قطعی ۳۷ میلیارد تنی و ذخایر احتمالی ۵۷ میلیارد تنی در حوزه معدن، نشانگر پتانسیل بالقوه این بخش است
به گزارش مناقصه‌مزایده، گفتنی است که توسعه معادن نقش قابل‌توجهی در صنایع داشته و در خودکفایی صنعت، ایجاد اشتغال، تولید ناخالص ملی و داخلی یک کشور بسیار مؤثر است. در واقع یکی از اساسی‌‌ترین محورهای بخش معدن، سرمایه‌گذاری و تأمین زیرساخت‌های مورد نیاز تولید است که از ضرورت‌های افزایش تولید ملی به شمار می‌آید. بنابراین توسعه فعالیت‌های اکتشافی در فعالیت‌های معدنی امری اجتناب‌ناپذیر بوده و باید برنامه‌ریزی بلندمدتی برای افزایش محدوده‌های زیرپوشش اکتشافی را در دستور کار قرارداد. این مقوله در این چند سال اخیر به علت تحریم‌ها مغفول مانده، به گفته بسیاری از کارشناسان باید شرایط ورود تکنولوژی و فناوری‌های نوین به کشور مهیا شود. این در حالی است که برخی معادن بزرگ کشور هنوز با تفکر سنتی مدیریت شده و از نظر امنیتی و حراستی خود را تجهیز می‌کنند که مبادا اعتراضات کارگری در آن زمینه‌ساز مشکلات شود، در حالی که به نظر می‌رسد بهتر است تا مدیران معادن منافع سهامداران را حفظ کرده و تولید را به سبز‌ترین شکل ممکن انجام داده و از اتلاف منابع معدنی کشور جلوگیری به عمل آورند.
افزایش حجم ارزشافزوده در معادن با بهره‌وری از تکنولوژی‌های نسل جدید
در این زمینه غلامرضا کاتب، عضو هیأت رییسه مجلس شورای اسلامی گفت: خام‌فروشی برای کشورهای غنی از بعد ذخایر زیرزمینی و روزمینی بزرگ‌‌ترین معضل و تهدید اصلی برای اقتصاد، اشتغال و معیشت جامعه است.
عضو هیأت رییسه مجلس شورای اسلامی با تأکید بر آن‌که در راستای دوری از خام‌فروشی باید فرآوری در معادن تقویت شود، گفت: معادن و زیرمجموعه‌های آن در طول چند سال گذشته از ورود تکنولوژی‌های روز در فرایندهای استخراج تا بهره‌برداری و فرآوری محروم بودند و امروز که این محرومیت‌ها علیه اقتصاد کشور برداشته شده باید از تکنولوژی‌های نسل جدید برای بهره‌وری و افزایش حجم ارزشافزوده در زنجیره تولیدی معادن بهره برد.
وی ادامه داد: کمربند معدنی موجود در ایران از تنوع بالایی برخوردار است و باید معادن ایران به سرمایه‌گذاران مختلفی که امروز برای سرمایه‌گذاری به ایران سفر می‌کنند، شناسانده شود تا اشتیاق سرمایه‌گذاران به حوزه معادن ایران جذب شود.
این نماینده مردم در خانه ملت با اشاره به این‌که منابع زیرزمینی و روزمینی در حوزه معادن، میزان اشتغال‌زایی فراوانی را ایجاد می‌کند، تأکید کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت با ایجاد حساسیت فراوان در حوزه معادن، درصدد انتقال دانش و تکنولوژی روز به حوزه معادن بود زیرا اشتغال‌زایی پایدار در گرو فراهم‌سازی شرایط ایجاد شغل پایدار در اقتصاد است.
این عضو هیأت رییسه مجلس شورای اسلامی با تأکید بر آن‌که خام‌فروشی معادن، صنعت و اشتغال را نابود می‌کند، تصریح کرد: خام‌فروشی برای کشورهای غنی از بعد ذخایر زیرزمینی و روزمینی بزرگ‌‌ترین معضل و تهدید اصلی برای اقتصاد، اشتغال و معیشت جامعه است، به همین دلیل تکنولوژی‌های قدیمی و سنتی به‌کار رفته در معادن دیگر نمی‌تواند چرخه فرآوری معدنی را تأمین کند و باید به‌روزرسانی در دستور کار قرار بگیرد.
نماینده مردم گرمسار در مجلس شورای اسلامی، افزود: از سوی دیگر، فارغ‌التحصیلان بی‌شماری در بخش اکتشاف و بهره‌برداری معادن جزو بیکاران هستند و باید وزارت مربوطه راهکاری برای ارتباط دانشگاه با صنعت و معدن را فراهم‌سازی تا ضمن به‌کارگیری نیروهای تحصیلکرده در محیط کاری، چرخ معادن با استفاده از نیروی کار تحصیلکرده بچرخد.
پیشرفت تکنولوژی، نیاز معادن ایران
همچنین محمدطاهری، مشاور بین‌الملل ایمیدرو، گفت ایران از ذخایر معدنی متعددی برخوردار است و انتظار می‌رود با توسعه فعالیت‌های اکتشافی، این منابع افزایش یابند. بر همین اساس، در سال‌های اخیر حدود ۲۵۰ هزار کیلومتر مربع از مناطق شرقی کشور مورد فعالیت‌های اکتشافی قرار گرفتند. حال بهره‌برداری از این ذخایر معدنی به الزاماتی همچون تکنولوژی، سرمایه‌گذاری و ماشین‌آلات نیاز دارد.
طاهری افزود، معادن کشور قدیمی هستند و برای افزایش نرخ بهره‌وری، توسعه تکنولوژی در آنها ضروری به‌نظر می‌رسد. فاصله ایران با سایر کشورهای پیشرفته در خصوص HSE نیز طی سال‌های اخیر شدت یافته و لزوم همکاری با شرکت‌های خارجی در این زمینه ضروری به‌نظر می‌رسد. وی ذخایر عظیم نفلین سنیت را در ایران پتانسیلی برای تولید پودر آلومینا دانست، هرچند که به دلیل نبود دانش و تکنولوژی مورد نیاز، تاکنون مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند. مشاور بین‌الملل ایمیدرو، به حضور شرکت توتال و امضای قرارداد ۵ میلیارد تومانی با ایران اشاره کرد و آن را نقطه آغازی برای حضور سرمایه‌گذاران خارجی دانست و افزود ایمیدرو حمایت‌های لازم را از ورود تکنولوژی معدنکاری به کشور انجام می‌دهد.
برداشت کیفی از معادن مستلزم ماشین‌آلات نوین
در این رابطه عباس قنبری عضو کمیسیون فرآوری و ارتقای تکنولوژی انجمن سنگ ایران گفت: برداشت کیفی از معادن مستلزم ماشین‌آلات و تکنولوژی روز است.
قنبری ضمن اشاره به این‌که اغلب معدنکاران کشور از نعمت ماشین‌آلات استاندارد بی‌بهره هستند، افزود: استفاده از ماشین‌آلات بروز و فناوری جدید اکتشافات معدنی و استخراج را آسان‌تر و به صرفه‌تر خواهد کرد.
وی اظهار داشت: استفاده از ماشین‌آلات مدرن ضمن کاهش ضایعات می‌تواند هزینه‌های تولید را به شدت کاهش و سرعت زنجیره تولید در بخش معدن و همین‌طور قدرت رقابتی را افزایش دهد.
عضو کمیسیون فرآوری و ارتقای تکنولوژی انجمن سنگ ایران در ادامه با بیان این‌که دانش فرآوری سنگ در جهان «های‌تکنولوژی» نیست، گفت: اساس تجهیزات و ماشین‌آلات مورد استفاده در حوزه سنگهای معدنی به لحاظ سخت‌افزاری تفاوت چندانی نداشته ولی به لحاظ نرم افزاری، هوش مصنوعی و… قدری دچار تغییر و تحول شده است.
وی از وجود ماشین سازان توانمند ایرانی به ویژه در حوزه سنگ خبر داد و بر لزوم حمایت جدی و همه جانبه از این صنعتگران در مملکت تأکید کرد.
قنبری ضمن اشاره به این جمله که ایران براساس رتبه‌‌بندی جهانی از نظر ذخایر سنگهای تزیینی در رتبه چهارم دنیا قرار دارد، گفت: این صنعت از حیث گردش مالی، فرصت‌های شغلی، ارزآوری، پویایی تولید، رشد اقتصادی و مواردی از این دست بسیار حایز اهمیت است.
وی بر لزوم بهره‌مندی از فناوری‌های برتر و رقابتی در این حوزه تأکید کرد و افزود: ذخایر بالای سنگ تزیینی موجود در ایران از تنوع قابل ملاحظه‌ای برخوردار است.
عضو کمیسیون فرآوری و ارتقای تکنولوژی انجمن سنگ ایران تأکید کرد: بدون شک با فرآوری سنگهای تزیینی براساس استانداردهای روز دنیا می‌‌توان ارزشافزوده حاصل از این کالا را تا چندین برابر افزایش داد.
ایجاد ارزشافزوده بدون ورود فناوری‌های جدید به معادن ممکن نیست
همچنین شمس‌الدین سیاسی‌راد، مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو معتقد است که: سهم بخش معدن و صنایع معدنی با جذب فناوری‌های جدید در اقتصاد باید افزایش یابد.
سیاسی‌راد با اشاره به سهم مهم فناوری در معادن گفت: سهم بخش معدن و صنایع معدنی از طریق افزایش ظرفیت استخراج و تولید معادن و فرآوری استحصال و ایجاد ارزشافزوده افزایش می‌یابد که این امر، مستلزم تحولات فناوری است.
وی افزود: مسأله ارتقای سطح ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست در بخش معدن، اکتشاف، بهره‌برداری از معادن کم‌عیار و مصارف بهینه‌سازی نیز نیازمند توجه به بهبود شاخص‌های بهره‌وری است و نوآوری‌های تکنولوژی می‌تواند به بهبود شاخص‌های بهره‌وری و افزایش سهم معدن در تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص ملی کمک کند.
سیاسی‌راد با بیان این‌که آینده صنعت معدنکاری دنیا بر ۳ حوزه اصلی تمرکز کرده است، خاطرنشان کرد: این حوزه‌ها شامل همکاری، تعامل و سازماندهی، عملیات و تکنولوژی و کارکنان و سازماندهی نحوه کار است.
وی ادامه داد: در تعامل این ۳ حوزه با هم، امکان بهینه‌سازی عملیات معدنی و حصول حداکثر ارزشافزوده ذخایر و منابع معدنی تحقق پیدا خواهد کرد. آنچه مهم است مسأله عملیات و فناوری است که در این حوزه، موضوع اصلی مدیریت بهتر دارایی‌ها است. بهره‌وری به معنای افزایش کارایی و کاهش هزینه و کاهش قیمت تمام شده تولید معدنی است. موضوع دیگر فناوری اطلاعات و ارتباطات است که نقش آن در معدنکاری دنیا بسیار حایز اهمیت است که در آموزش‌های رسمی و غیررسمی و توسعه زیرساخت‌های معدنی مطرح است.
به سمت معدنکاری اتوماسیون پیش رویم
مدیر آموزش، پژوهش و فناوری ایمیدرو در ادامه به موضوع حرکت به سمت معدن کاری از دور و مدرن اشاره کرد و گفت: در این زمینه که از سال ۱۹۵۰ آغاز شده، باید در معادن ایران به سمت استفاده از اتوماسیون خودکار و نیمه‌خودکار در استخراج مواد معدنی پیش رویم.
وی ادامه داد: در این سیر تحول (اتوماسیون معادن)، ۳ مرحله شامل استفاده از تجهیزات معدنی، استفاده از روش‌های خودکار براساس نرم‌افزارهای فناوری اطلاعات و مرحله سوم، جایگزینی ماشین به جای انسان و استفاده از دستگاه‌های کاملاً خودکار در محیط‌های پرمخاطره در معادن زیر زمینی و روباز است.
سیاسی‌راد با اشاره به این‌که در حوزه فناوری ایمیدرو، مطالعاتی درباره توسعه سیستم‌های مکانیزه در کشور شروع کردیم، گفت: در اینجا از متخصصان کشور که در این زمینه در معادن ایران می‌توانند کمک کنند برای توسعه همکاری‌های متقابل اعلام آمادگی می‌کنیم.
وی ادامه داد: برای توسعه اتوماسیون در معدن در دو حوزه «اتوماسیون و خودکار کردن فرایندهای نرم افزاری» و «توسعه فناوری‌های رباتیک و خودکار در تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی» باید متمرکز شویم
لزوم بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین در معادن
همچنین اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل هلدینگ توسعه معادن روی ایران، به لزوم سرمایه‌گذاری و استفاده از تکنولوژی‌های جدید در معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور اشاره کرد. وی افزود: فاصله تکنیکی میان صنایع معدنی ایران و کشورهای پیشرفته، چشمگیر به‌نظر می‌رسد؛ همین موضوع نیز از بهره‌وری فعالیت‌ها معدنی در کشور کاسته است. برای نمونه استخراج در معادن مس سرچشمه، که از عیار ۶۵ درصدی برخوردار هستند، بهره‌وری دارد اما برداشت از معادن با عیار ۳۵ درصد به‌صورت اقتصادی انجام نمی‌شود؛ در حالی که ذخایر مس با عیارهای مشابه و حتی بسیار پایین تر و با صرفه اقتصادی در دنیا استخراج می‌شوند. همین موضوع لزوم استفاده از تجهیزات نوین را روشن می‌کند.
سعدمحمدی در ادامه به لزوم بهره‌گیری از تکنولوژی‌های نوین در معادن زغال سنگ اشاره کرد. وی افزود در حال حاضر، نزدیک به ۳٫۵ میلیون تن ظرفیت تولید کک در کشور وجود دارد. برای تحقق این ظرفیت باید بیش از ۵٫۵ میلیون تن زغال‌سنگ، استخراج شود. اما این استخراج به دانش فنی نیاز دارد تا بهره‌وری کافی داشته باشد. مدیرعامل هلدینگ توسعه معادن روی ایران بهره‌برداری از باطله‌های مس، سرب و روی را نیز از اولویت‌های صنایع فلزی و معدنی خواند. در منطقه شاهرود (البرز غربی)، حدود ٢٠ میلیون تن باطله وجود دارد، اگر برداشت از این باطله‌ها حتی با کم‌ترین میزان ممکن انجام گیرد، بدون شک با صرفه اقتصادی همراه خواهد بود. وی افزود، تحقق موارد یاد شده به سرمایه‌گذاری خارجی نیاز دارد.
تکنولوژی‌های ما در بخش اکتشاف و استخراج در سطح استانداردهای جهانی نیست
فرید دهقانی، مدیر گروه معدن و صنایع معدنی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گفت: درآمد حاصل از معادن باید برای ایجاد زیرساخت‌های نرم و سخت معدن و صنایع معدنی صرف شود تا در آینده هزینه سرمایه گذاری بخش خصوصی در بخش معدن کاهش یابد.
دهقانی افزود: اگر قرار است معدن عوایدی در کوتاه مدت داشته باشد، نباید درآمد این بخش برای حوزه‌های دیگر یا بودجه عمومی کشور هزینه شود؛ بلکه باید برای ایجاد و تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز بخش معدن اختصاص یابد.
وی اولین نقطه جهش‌بخش معدن را توجه به امر اکتشاف دانست و تصریح کرد: حاکمیت باید ریسک سرمایه گذاری در بخش معدن به ویژه اکتشاف و استخراج را کاهش دهد.
دهقانی اظهار کرد: باید اطلاعات و اکتشافات پایه را در بخش معدن را تکمیل کنیم که این امر کمک به‌سزایی برای افزایش سرمایه گذاری در این بخش خواهد کرد. ابتدای این حلقه را حاکمیت به عنوان زیرساخت نرم بخش معدن مورد توجه قرار دهد.
وی افزود: حاکمیت باید منابع لازم و کافی برای تهیه نقشه‌های پایه، به‌روزرسانی نقشه‌های موجود و کلاً تکمیل اطلاعات پایه و ژئوفیزیک‌های هوایی که در سطح کشور باید انجام شود را تأمین کند تا پوشش کلی صورت بگیرد. این مهم فقط با نگاه حاکمیت بر بخش معدن میسر می‌شود.
وی همچنین تعامل با مجموعه‌های جهانی در بخش معدن را مورد توجه قرارداد و افزود: تکنولوژی‌های ما در بخش اکتشاف و استخراج در سطح استانداردهای جهانی نیست، به اضافه این‌که معدن حوزه سرمایه بری است و از طرفی ما سرمایه کافی در داخل کشور نداریم. همچنین اکثر مواد معدنی و فراوری شده دارای بازارهای جهانی است؛ لذا ما باید دعوت همکاری از شرکت‌های دارای تکنولوژی‌های برتر در این حوزه را تسریع و قوت ببخشیم. این رویه هم به واردات تکنولوژی روز دنیا در حلقه‌های مختلف کمک خواهد کرد و هم جذب منابع لازم و ارزان برای بخش معدن را در پی خواهد داشت.
مدیر گروه معدن و صنایع معدنی مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح کرد: باید برای کل زنجیره بخش معدن از ابتدا تا انتها یعنی از اکتشاف تا انتها یعنی فرآوری و ساخت یک مجموعه سیاست‌گذاری اتخاذ کنیم به‌طوری که این سیاست‌گذاری‌ها با یکدیگر سازگاری منطقی و عقلایی داشته باشد. تعدد سیاست‌گذاری‌ها در کل زنجیره و در حلقه‌های مختلف این زنجیره، به سرمایه گذاری در زنجیره ارزش ضربه خواهد زد.
وی ادامه داد: همچنین اگر می‌خواهیم از خام‌فروشی فاصله بگیریم، طبیعی است که سازگاری سیاست‌های فرآوری و استخراج و همسو و هم‌‌بردار بودن هر یک از اینها از الزامات رشد بخش معدن است.
ضرورت تشکیل اداره فناوری‌های صنعت معدنکاری
در این رابطه غلامرضا حمیدی انارکی، عضو هیأت مدیره خانه معدن ایران گفت: ارتقای تحقیق و توسعه در مورد فناوری برتر نوآور در زمینه توسعه منابع انرژی جدید، فناوری‌های مرتبط با مواد معدنی جدید و ذخایر مواد معدنی دریایی و گسترش پژوهش‌های بنیادین در نظریه‌ها، روش‌ها و فناوری‌های نوآور، باید به دقت و وسواس بسیار مورد توجه دولت دوازدهم قرار گیرد.
حمیدی‌انارکی با بیان مطلب فوق اظهار کرد: امروز افزایش رقابت‌پذیری جهانی در عرصه تولید انواع محصولات معدنی «در حلقه‌های مختلف زنجیره ارزش» به واسطه ورود فناوری، نیاز پرداختن به موضوع مهم تکنولوژی و کاربرد آن در بخش‌های مختلف معدن در ایران را (به‌عنوان یکی از کشورهای معدن خیز دنیا) بیش از پیش تقویت می‌کند.
او افزود: با نگاهی به آمار و اطلاعات استفاده از فناوری‌های روز در اکتشاف و استخراج معادن و فرآوری مواد معدنی در بخش صنایع معدن ایران و مقایسه آن با کشورهای پیشرفته معدنی درمی‌یابیم که با وجود تلاش‌های صورت گرفته برای استفاده از فناوری روز در این بخش فاصله فناوری بسیار معنادار بوده و ادامه روند فعلی در آینده، ایران را عملاً از گردونه رقابت جهانی در تولید انواع محصولات معدنی خارج خواهد کرد.
عضو هیأت مدیره خانه معدن ایران ادامه داد: اصلی‌‌ترین و اساسی‌‌ترین فصل در رشد بخش معدن تحقیق و توسعه است. بخش معدن نمی‌تواند بدون حمایت دولت، تحقیق و توسعه را به درستی و در حجم موردنیاز انجام دهد. با توجه به این‌که بخش خصوصی نیز تمایل کمی به سرمایه گذاری در پروژه‌های مطالعاتی با ریسک بالا و یا پروژه‌های دیر بازده دارد،
او ادامه داد: ارتقای تحقیق و توسعه در مورد فناوری برتر نوآور در زمینه توسعه منابع انرژی جدید، فناوری‌های مرتبط با مواد معدنی جدید و ذخایر مواد معدنی دریایی و گسترش پژوهش‌های بنیادین در نظریه‌ها، روش‌ها و فناوری‌های نوآور، باید به دقت و وسواس بسیار مورد توجه دولت دوازدهم قرار گیرد تا بتوانیم از یک صنعت کارگر محور به یک صنعت فناوری محور بدل گشته و دگرگونی فرایند اکتشاف و بهره‌برداری را از یک صنعت سنتی به صنعتی مدرن مبدل کنیم و مدیریت پراکنده در این بخش را به مدیریت یکپارچه بدل کنیم.
حمیدی انارکی افزود: اهمیت ذخایر معدنی و ارتباط آن با توسعه پایدار در اقتصاد کشور امریست پر واضح، به همین دلیل دولت‌‌ها باید از راه تحقیق و توسعه و نوآوری، فناوری‌های برتر را در راستای افزایش کارآمدی بهره‌برداری از این معادن و کاهش آلایندگی با سیاست‌های ذکر شده در بالا به‌کار گیرند و بخش معدنی در کلاس جهانی ایجاد کنند و برای تحقق این امر نیز دولت باید نقشه راهی در زمینه فناوری و علوم مرتبط با ذخایر معدنی با چشم‌انداز ۲۰ ساله تهیه و تنظیم کند
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.