آلودگی نوری، انسان و محیط‌زیست

 

نورهای تند و خیره کننده ساختمان‌های سر به فلک کشیده، خانه‌ها و خیابان‌ها در بسیاری از شهرهای بزرگ و کوچک، چشم‌انداز ستارگان را تیره و مبهم کرده و به مشکلی زیست‌محیطی به نام آلودگی نوری منجر شده است.

به گزارش ایرنا از نیویورک تایمز، جان بارنتین یک ستاره شناس می‌گوید، آلودگی نوری، پیامد ناخواسته استفاده ما از نور مصنوعی در طول شب است.

وی با اشاره به این‌که تعریف دقیق آلودگی نوری دشوار است، افزود: این نوع آلودگی هنگام هدررفت نور به دلیل روشن بودن بی‌دلیل لامپ‌ها یا اضافی بودن آن‌ها رخ می‌دهد.

برخلاف بسیاری از مسایل زیست‌محیطی، آلودگی نوری مشکلی است که به گفته محققان می‌توان آن را با فشار انگشت روی پریز برق یا سوییچ یک لامپ از بین برد. خاموش کردن لامپ‌های غیرضروری و قراردادن سرپوش بر لامپ چراغ خیابان‌ها تا نور را مستقیم به پایین بتاباند، از جمله راه‌حل‌ها برای از بین بردن آلودگی نوری هستند.

محققان خواستار کاهش شدت روشنایی شهر‌ها هستند، زیرا این موضوع نه تنها اسباب دردسر ستاره‌شناسان آماتور می‌شود بلکه می‌تواند بر حیات وحش و سلامت انسان نیز تأثیر منفی بگذارد.

برخی از پیامدهای آلودگی نوری عبارت است از: 

از بین رفتن هماهنگی تخم ریزی مرجان‌ها

بیش از ۱۳۰ گونه مختلف مرجان که در «دیواره بزرگ مرجانی» زندگی می‌کنند، با نور مهتاب تخم‌ریزی می‌کنند، اما نورهای تند شهر‌ها می‌تواند همانند نقاب نور ماه را بپوشاند و باعث شود که ساعت بیولوژیکی مرجان‌ها از هماهنگی خارج شود.

این موضوع باعث می‌شود که دیواره‌های مرجانی سلول‌های تولید مثلی خود را دیر آزاد کنند یا همه آن‌ها را آزاد نکنند و به این ترتیب فرصت‌های تولید مثل از بین برود.

نوزادان ساحلی

بچه‌های لاک پشت‌های دریایی بعد از سر برآوردن از تخم، یک پیاده‌روی طولانی خطرناک به سمت دریا یا اقیانوس را پیش رو دارند.

سواحل مملو از شکارچیانی مانند مرغ‌ها و خرچنگ‌ها است که در انتظار بیرون آمدن این نوزادان از شن و ماسه هستند که شب چراغ‌های ساحلی می‌تواند بر این خطر بیفزایند.

در واقع، لاک‌پشت‌های دریایی به سمت نور کشیده می‌شوند و زمانی که از تخم‌های خود بیرون می‌آیند، به دنبال پایین‌‌ترین و پرنور‌ترین منبع نور در افق می‌گردند. به‌طور طبیعی، انعکاس نور ماه در امواج آب به‌طور معمول این مسافران کوچک را جذب می‌کند اما در برخی موارد، تفریحگاه‌های شلوغ و پرنور می‌تواند آن‌ها را به جهت نادرست بکشاند.

برخورد پرندگان با چراغ‌ها

وسوسه پرتوهای نور چراغ‌ها و برخورد با این منابع نور مصنوعی، می‌تواند مجازاتی مرگبار در شهر‌ها برای پرندگان مهاجر باشد.

مایکل مزور مدیر «برنامه آگاهی از نور کشنده» یا FLAP که یک سازمان غیرانتقاعی مستقر در کانادا است و حفاظت از پرندگان را دنبال می‌کند، می‌گوید، پرندگان مهاجر در شهر‌ها یا با چراغ برج‌ها برخورد می‌کنند و یا آن قدر به دور این چراغ‌ها می‌چرخند که از خستگی سقوط می‌کنند.

طبق اعلام برنامه آگاهی از نور کشنده، هر سال ۱۰۰ میلیون تا یک میلیارد پرنده در سراسر آمریکای شمالی به ساختمان‌ها برخورد می‌کنند و برخی از این مرگ‌ها ناشی از برخورد به شیشه پنجره‌های منعکس‌کننده نور در طول روز و سایر موارد بر اثر برخورد به چراغ‌های روشن در طول شب است.

اختلال در حیات آبزیان

آلودگی نوری همچنین می‌تواند در حیات آبزیان در دریاچه‌ها اختلال ایجاد کند.زئوپلانکتونی به نام «دافنی» به‌طور معمول روز‌ها به اعماق آب می‌رود و شب‌ها برای تغذیه از جلبک‌ها به سطح آب می‌آید. اکولوژیست‌های دریایی متوجه شده‌اند که وجود منابع نور مصنوعی و روشنایی در طول شب می‌تواند این زئوپلانکتون را از شناور شدن بر سطح آب برحذر بدارد که این کار به افزایش خزه و جلبک‌ها و آسیب به سایر بخش‌های حیات در دریاچه منجر می‌شود.

تأثیر آلودگی نور بر انسان

انسان‌ها نیز مانند حیوانات تحت چرخه روشنایی نور در طول روز و تاریکی در طول شب، تکامل یافته‌اند. اما امروزه، مشخصه شب‌ها در محیط‌های مدرن، نورهای مصنوعی به ویژه در خانه‌ها است.

به گفته محققان، آلودگی نوری می‌تواند اثرات منفی بر سلامتی انسان داشته باشد و مشخص شده است که برخی انواع چراغ‌های الکتریکی آهنگ شبانه روزی انسان یا ساعت بدن را به هم می‌زند.

 

ریچارد استیونز، متخصص همه‌گیرشناسی سرطان در دانشکده پزشکی دانشگاه کانکتیکات می‌گوید، بدن بسیاری از افراد در یک سردرگمی شبانه روزی قرار دارد که فیزیولوژی بدن را آشفته کرده است. سیستم شبانه‌روزی بدن سیگنال واضحی از روز و یا شب دریافت نمی‌کند. نورهای مصنوعی تولید هورمون ملاتونین را که به تنظیم ساعت داخلی بدن کمک می‌کند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.