توسعه يك بورس معاملات آتي كالا در تايلند: تجربه بورس معاملات- قسمت اول

  آتي محصولات كشاورزي تايلند نويسنده: نيتوس پاترايوتين نيتوس پاترايوتين، معاون اجرايي بورس معاملات آتي محصولات كشاورزي تايلند (در زمان نگارش مقاله)، با مروري بر تحولات اين بورس از زمان راه‌اندازي در سال ۲۰۰۴ ، چالش‌هايي را كه در برابر آن قرار داشته و راه‌حل‌هايي را كه براي پاسخگويي به اين چالش‌ها اتخاذ شده بازگو […]

 

آتي محصولات كشاورزي تايلند

نويسنده: نيتوس پاترايوتين

نيتوس پاترايوتين، معاون اجرايي بورس معاملات آتي محصولات كشاورزي تايلند (در زمان نگارش مقاله)، با مروري بر تحولات اين بورس از زمان راه‌اندازي در سال ۲۰۰۴ ، چالش‌هايي را كه در برابر آن قرار داشته و راه‌حل‌هايي را كه براي پاسخگويي به اين چالش‌ها اتخاذ شده بازگو مي‌نمايد.

معاملات آتي در تايلند پس از تصويب قانون معاملات آتي محصولات كشاورزي در سال ۱۹۹۹ قانوني شد. به دنبال آن، بورس معاملات آتي محصولات كشاورزي تايلند تأسيس گرديد و معاملات خود را در تاريخ ۲۴ مي ‌سال ۲۰۰۴ با ورق‌هاي كائوچوي آجدار آغاز كرد كه نخستين قرارداد آتي تايلند است. در نخستين سال فعاليت اين بورس، حجم معاملات روزانه تنها ۱۰۰ قرارداد بود، ولي اكنون هر روز بيش از ۵۰۰ قرارداد معامله مي‌شود.

يكي از چالش‌هاي توسعه بورس معاملات آتي تايلند ايجاد مقبوليت اجتماعي براي مفهوم معاملات آتي بود. ايده ايجاد بورس معاملات آتي محصولات كشاورزي بيش از ۲۰ سال در ميان جامعه بازرگانان كالاهاي كشاورزي مطرح بود. اين ايده را ابتدا برخي معامله‌گران خبره مطرح كردند كه در جريان معاملات و فعاليت خود در شركت‌هاي بين‌المللي غلات،

با معاملات آتي در بورس تجاري شيكاگو آشنا شده بودند. بسياري از معامله‌گران كالا به معاملات آتي علاقه‌مند بودند اما براي مديريت ريسك خود در بازارهاي مالي به هيچ بورسي دسترسي نداشتند. آن‌ها يك بار سعي كردند به منظور كاهش تحويل آتي، رسيدهاي انبار را بين صادركنندگان اصلي اين رسيد‌ها معامله كنند. ولي به دليل وجود گريزگاه‌هايي در قانون تجارت، در فرايند معامله با مشاجرات و عدم اجراي تعهدات فراواني روبه‌رو شدند.

در سال ۱۹۷۹ ، هنگامي كه هنوز معاملات مالي در تايلند دور از دسترس بود، برخي از كارآفرينان خود را دلالان معاملات آتي (بازرگان عضو كميسيون آتي) يا كارگزار بورس‌هاي كشورهاي خارجي از قبيل ژاپن يا هنگ كنگ معرفي مي‌كردند. از آن‌جا كه براي اين نوع فعاليت‌هاي تجاري هيچ حمايت قانوني وجود نداشت، كليه اقدامات آن‌ها بدون مبناي قانوني صحيح انجام مي‌گرفت.

در كمال تعجب، مشتريان بسياري مجذوب اين فعاليت شدند. با افزايش كلاهبرداري و ملكردهاي تجاري مشكوك، مقامات بالاخره اين عمليات را كاملاً تعطيل كردند. اما اين فعاليت‌ها آسيب خود را وارد كرده بود (در ميان جامعه تايلند تصويري منفي ايجاد شد و هنوز هم بسياري از سوداگران داخلي نسبت به معاملات آتي بدگمانند).

با وجود اين‌كه اين گام نخست در جهت صحيح برداشته نشد، ولي احساس مثبت نياز به بازار معاملات آتي در جهت تكميل معاملات فيزيكي كالا همچنان وجود داشت. وزارت بازرگاني از طريق بخش تجارت داخلي، پيشگام مطالعه رسمي اين مسأله شد و براي بررسي نقاط قوّت و ضعف راه‌اندازي معاملات آتي در تايلند هم‌انديشي گسترده‌اي با مشاركت سازمان‌هاي عمومي و خصوصي آغاز شد. اين گروه كه در ايجاد بورس معاملات آتي كالا تجربه‌اي نداشتند، مطالعه بورس‌هاي عمده خارجي معاملات آتي از قبيل هيأت تجاري شيكاگو، بورس بازرگاني شيكاگو، بورس كالاي كوالالامپور، بورس كالاي سنگاپور، و بورس كالاي توكيو را آغاز كردند.

پس از انجام اين مطالعات، وزارت بازرگاني دريافت كه كليه بورس‌هايي كه براي معاملات آتي تأسيس شده‌اند نيازمند يك ساختار قانوني مستحكم براي نظارت بر معاملات بوده‌اند. بدين ترتيب، وزارت بازرگاني براي تمركز بر جنبه‌هاي حقوقي و قانوني كارگروه ديگري را تشكيل داد. اين كارگروه از اعضاي بخش‌هاي عمومي و بازرگاني تشكيل شده بود و مدتي طول كشيد تا فرايند عملي معاملات آتي و فعاليت‌هاي بورس معاملات آتي را درك كنند. پيش‌نويس قانون چندين بار اصلاح گرديد تا اين‌كه لايحه نهايي براي بررسي به پارلمان ارايه شد. پارلمان پيش‌نويس لايحه را تصويب كرد و در سال ۱۹۹۹ ، قانوني موسوم به قانون معاملات آتي محصولات كشاورزي را به تصويب رساند.

گام بعد، يعني راه‌اندازي بورس با دشواري‌هاي بيش‌تري روبه‌رو بود. دستيابي به اجماع در ميان مراجع تصميم‌گيري دشوار بود و اكثر ايده‌ها متعلق به كساني بود كه در كشورهاي خارجي به معاملات آتي مي‌پرداختند. برخي از آن‌ها مي‌توانستند بر مبناي نظريه‌هاي موجود مفاهيمي را ارايه كنند ولي هيچ يك در زمينه تأسيس و راه‌اندازي بورس تجربه عملي نداشتند. نهادي كه اين كارگروه به عنوان الگو برگزيد، بورس سهام تايلند بود و در حوزه مقررات و رويه‌هاي نظارتي نيز ازا لگوي كميسيون اوراق بهادار و بورس استفاده شد.

به موجب قانون معاملات آتي محصولات كشاورزي، در سال ۲۰۰۱ به منظور نظارت بر فرايند تأسيس بورس، كميسيون معاملات آتي كشاورزي تشكيل شد. در سال ۲۰۰۲ ، بورس معاملات آتي محصولات كشاورزي تايلند به عنوان نخستين بورس معاملات آتي در اين كشور راه‌اندازي گرديد.

پيش از آغاز معالات بورس بايد كارهاي بسياري انجام مي‌شد. از جمله مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

·        تهيه پيش‌نويس قوانين و مقررات

·        فراهم كردن سيستم معاملاتي و تسويه

·        ايجاد اتاق پاياپاي

·        تعيين بانك تسويه

·        تعيين ساختار حسابداري معاملات آتي

·        آموزش اعضاي بورس و معامله‌گران رسمي