قبل از شرایط تحریم پروژه‌های پیمانکاری در زمان مقرر به اتمام می‌رسید

معاون ایدرو کرد قبل از شرایط تحریم پروژه‌های پیمانکاری در زمان مقرر به اتمام می‌رسید ابوالفضل‌کیانی‌بختیاری در ارتباط با مسایل مختلفی از جمله تعریف مأموریت‌های کلان ایدرو پس از برجام، میزان بدهی‌های دولت به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، توافق با ۹ غول صنعتی، آخرین فعالیت‌ها در صنایع دریایی و ریلی، تأمین ۲۰۰۰ دستگاه […]

معاون ایدرو کرد

قبل از شرایط تحریم پروژه‌های پیمانکاری در زمان مقرر به اتمام می‌رسید

ابوالفضل‌کیانی‌بختیاری در ارتباط با مسایل مختلفی از جمله تعریف مأموریت‌های کلان ایدرو پس از برجام، میزان بدهی‌های دولت به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران، توافق با ۹ غول صنعتی، آخرین فعالیت‌ها در صنایع دریایی و ریلی، تأمین ۲۰۰۰ دستگاه واگن، تولید بالگرد و سایر مسایل این سازمان صحبت کرد که مشروح آن در ذیل آمده است.

– در ابتدای امر به جهت‌گیری، برنامه‌ها و اولویت‌های ایدرو بپردازید.

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران یک سازمان توسعه‌ای است که از سال ۱۳۴۶ تأسیس شده و نیم قرن از مدت‌زمان تأسیس آن می‌گذرد. فلسفه وجودی تأسیس این سازمان راهبری مگاپروژه‌ها و راه‌اندازی صنایع بزرگ بود و در جایی که بخش خصوصی توانمندی انجام این پروژه‌ها را نداشته و یا حتی اگر بخش خصوصی توانمند هم وجود داشت به دلیل بالا بودن ریسک راه‌اندازی صنایع بزرگ، تمایلی از سوی بخش غیردولتی برای ورود به پروژه‌ها مشاهده نشده، ایدرو ورود کرده است.

با توجه به موارد فوق و ضرورت و تأکید بر توسعه صنعتی کشور در دهه ۴۰، گروهی مأمور می‌شوند تا سازمانی را به نام سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با قانون تأسیس و اساس‌نامه خاص و حداکثر استقلال و آزادی عمل تأسیس کنند و از این طریق توسعه صنعتی کشور در دستور کار قرار می‌گیرد. از همان ابتدای تأسیس ایدرو، جهت‌گیری‌ها و تقابلاتی وجود داشت که چرا این سازمان باید از همه قیود بازدارنده و نظارت‌‌ها مبرا باشد، به همین دلیل کارشکنی‌هایی صورت می‌گرفت و اجازه نمی‌داد که این سازمان آن‌گونه که باید و شاید به وظایف خود عمل کند.

_ قبل از شرایط تحریم شرایط برای انجام مأموریت‌های سازمان چگونه بود؟

قبل از شرایط تحریم عمده طرح‌های سرمایه‌گذاری صنعتی و پروژه‌های پیمانکاری در زمان مقرر به اتمام می‌رسید و با رقم استاندارد تعریف شده در قرارداد پروژه پایان می‌یافت. این یعنی اگر قرار بود پروژه‌ای با مبلغ مشخص در زمان مقرر به بهره‌برداری برسد، دقیقاً همین اتفاق رخ می‌داد.

_ در زمان تحریم، سازمان با چه شرایط جدیدی روبه‌رو شد؟

با ورود به دوره تحریم ارتباط با بسیاری از شرکت‌های خارجی قطع شد و با تحریم تجهیزات، پروژه‌های مدنظر مدت‌دار شد. همچنین با توجه به محدودیت منابع مالی و نقل و انتقال پول، شرکت‌ها نمی‌توانستند به موقع تأمین تجهیزات و منابع داشته باشند که این مسأله زیان و هزینه پروژه‌ها را دو تا ۳ برابر افزایش داد، بنابراین اگر قرار بود پروژه‌ای ۳ ساله به اتمام برسد به مدت ۷ تا ۸ سال طول کشید، این مسأله در خصوص رقم قرارداد نیز مطرح و به‌طور مثال اگر پیش‌بینی شده بود پروژه با رقمی معادل ۱٫۵ تا دو میلیارد دلار به اتمام برسد هزینه آن تا ۷ الی ۸ میلیارد دلار نیز ارتقا یافت.

یکی از عمده اتفاقاتی که برای سازمان‌های توسعه‌ای در دوران تحریم رخ داد، این بود که منابع آنها محدود شد و از سویی دیگر شرکت‌های تابعه این سازمان‌ها نیز براساس قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی با واگذاری مواجه شدند، به‌طور مثال ایدرو حدود ۱۰۲ شرکت را واگذار کرد و قرار بر این بود که اگر شرکتی توسط سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار می‌شود، ۷۰ درصد درآمد ناشی از واگذاری به سازمان‌های توسعه‌ای بازگردند تا بتوان فعالیت توسعه صنعتی را در دستور کار قرار دهند اما به دلیل محدودیت‌های مالی دولت، این منابع هم بازگشت داده نشد و ایدرو در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان از دولت طلب دارد و هیچ یک از منابع تعریف شده به سازمان بازنگشته‌اند.

در ماده ۲۹ قانون مذکور مقرر گردیده که یکی از مصارف منابع حاصل از واگذاری‌ها، صرف اتمام طرح‌های نیمه تمام، توسعه مناطق محروم و توسعه صنایع های‌تک شود که با توجه به محدودیت منابع مالی دولت طبیعی است که به هیچ یک از سازمان‌های توسعه‌ای منابعی تعلق نگرفت و اگر پرداختی هم انجام شد بسیار اندک بود تا این فعالیت‌های صنعتی نیز با رکود همراه گردد. در عمل اتفاق ناامیدکننده‌ای که رخ داده این است که از یک سو محدودیت منابع مالی و از سوی دیگر وجود تحریم‌ها باعث شد سازمان‌های توسعه‌ای نحیف‌تر شده و توان اجرایی آنها کاهش یابد.

_فاز جدید فعالیت‌های ایدرو پس از برجام کلید خورد، وضعیت شکل گرفته در این خصوص را توصیف کنید.

در موج جدید فعالیت سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران با توجه به پیشینه قابل قبول و برند مورد اعتماد این سازمان شرایط پس از برجام موجب شد شرکت‌های بسیاری که از ایدرو شناخت داشتند به سمت این سازمان هجوم آورند و شرکت‌های خارجی که به کشور وارد می‌شدند سراغ اولین سازمانی را که می‌گرفتند ایدرو بود تا بتوانند پروژه‌های مشترک را در دستور کار قرار دهند.

پس از برجام بیش از ۲۰ تفاهمنامه و قرارداد همکاری با شرکت‌های معتبر خارجی به امضا رسید که شامل کشورهایی نظیر فرانسه، ایتالیا، آلمان، بلژیک، کره‌جنوبی، روسیه و کشورهایی از این دست بودند تا در زمینه‌های مختلف از جمله صنعت خودرو، واگن‌سازی، صنایع فولاد، ساخت بالگرد، صنعت کشتی‌‌سازی، تولید توربین‌های گازی و موتورهای بزرگ، تولید خودروهای برقی و ساخت تجهیزات صنعت نفت و گاز، تفاهمات و قراردادهای همکاری بسیار خوبی به امضا برسد.

استراتژی نیز توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت برای سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران تعریف شده بود که ایدرو باید سرمایه‌گذاری مشترک، تولید مشترک و صادرات مشترک را در دستور کار قرار دهد و به عنوان یک هدف به آن برسد. اینگونه نبود که تنها بازاری ایجاد شود و هر کسی که می‌خواهد از بازار ایران استفاده کند بلکه باید هم انتقال و توسعه تکنولوژی و هم توسعه ساخت داخل اتفاق بیفتد. در تمامی این قرارداد‌ها به دو نکته توجه بسیاری شد که یک مورد پیوست فناوری بود که توسط معاونت علمی نهاد ریاست جمهوری ابلاغ شد و دیگری تولید صادرات محور بود که در قراردادهای ما لحاظ شده است.

_ آیا پیش‌بینی صورت گرفته است که این ۲۰۰۰ دستگاه واگن ظرف چه مدت زمانی ساخته می‌شود؟

این ۲۰۰۰ دستگاه واگن ظرف ۳ تا ۵ سال ساخته خواهند شد و پروژه از سال گذشته کلید خورده است.

_ صحبت‌های مختلفی در ارتباط با توافق با ۹ غول صنعتی پس از برجام توسط رییس سازمان مطرح شد، این توافقات را تا حد ممکن تشریح کنید.

ورود آقای معظمی به سازمان همزمان با شرایط پسابرجام بود و ایشان نیز با تلاش بسیار زیادی که انجام داد توانست با برندهای مختلف مذاکره کند. با فرانسوی‌‌ها در پروژه‌های زیرساختی، ریلی و تولید انواع واگن توافقی را داشته‌ایم و علاوه بر این ایدرو با رنو مذاکرات خود را انجام داده و پیش‌بینی می‌کنیم به زودی قرارداد همکاری در این زمینه امضا شود. ایدرو برای اولین بار به‌طور مستقیم در قرارداد رنو با یک بنگاه وارد عمل شده و اهداف مختلفی را از جمله توسعه کیفیت و رقابت‌پذیری را دنبال می‌کند.

همچنین سازمان در زمینه‌ صنایع دریایی با کره‌ای‌ها وارد مشارکت شده که این شرکت در زمینه ساخت و تعمیر کشتی‌های پهن پیکر و نفتکش‌‌ها فعالیت می‌کند. اتصال ایزوایکو با شرکت کره‌ای موجب خواهد شد تا بتوانیم در بخش صنایع کشتی‌سازی تقویت شویم. علاوه بر این با بلژیکی‌‌ها در زمینه تولید گیربکس اتوماتیک شرکتی را تأسیس کرده‌ایم که فعالیت خود را از سال گذشته آغاز کرده تا گیربکس اتوماتیک مورد نیاز صنایع خودروسازی کشور تأمین شود. با یک شرکت دیگر کره‌ای نیز در حوزه پتروشیمی در حال مذاکره برای سرمایه‌گذاری مشترک هستیم. همچنین با یک شرکت معتبر ایتالیایی برای تولید مشترک توربین‌های کلاس F همکاری را آغاز نموده‌ایم. شرکت مشترکی را در زمینه تولید شیرآلات کنترلی صنعت نفت و گاز با سرمایه‌گذاری شرکت‌های اروپایی به بهره‌برداری رسانده‌ایم. در زمینه تولید بالگرد نیز با روس‌‌ها به تفاهم رسیده‌ایم. همچنین در زمینه‌ی تولید موتورهای گازسوز، لوله‌های CRA و بازیافت مشعل‌های گازی مذاکرات لازم صورت گرفته و برای اجرایی نمودن توافقات در حال پیگیری هستیم.

_ ایدرو در حوزه بازسازی و نوسازی صنایع چه برنامه‌ای را در دستور کار خود قرارداده چرا که این مسأله مشکلات زیادی از جمله فرسودگی تجهیزات و از دست رفتن قدرت رقابت در بازار برای واحدهای تولیدی اعم از کوچک و متوسط تا واحدهای صنعتی بزرگ ایجاد کرده است؟

همان‌طور که در عنوان سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران مشاهده می‌کنید یکی از برنامه‌های اصلی سازمان، نوسازی و بهسازی صنایع است به‌طوری که صنایع ورشکسته و یا در شرف ورشکستگی به سازمان واگذار می‌شدند و ایدرو با کمک منابع دولتی بنگاه را تحویل می‌گرفت و با آسیب‌شناسی و با ورود سازمان مدیریت صنعتی عارضه‌های موجود رفع می‌شد تا مشکل بنگاه مربوطه حل شود که بدین‌ترتیب بنگاه از حالت زیان‌ده به سودده به صاحبان سهام بازگردانده می‌شد.

این اتفاق تا سالیان سال در سازمان اتفاق افتاد و صنایع فرسوده بسیاری بازسازی و نوسازی شدند تا به چرخه تولید بازگردند. یکی از مشکلات موجود سازمان دراین روند منابع مالی بود و طبق اساس‌نامه سازمان اگر دولت، شرکت زیان‌دهی را به سازمان واگذار می‌کرد، باید منابع آن را نیز تأمین می‌کرد اما با توجه به این که منابع مالی دولت دچار محدودیت شد این شرکت‌های زیان‌ده به سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران واگذار و عنوان می‌شد باید با منابع مالی سازمان تبدیل زیان‌ده به سودده شدن این شرکت‌ها در دستور کار قرار گیرد که این مسأله روند بازسازی صنایع را به دلیل کمبود منابع مالی تحت‌الشعاع قرارداد.

 

(منبع ایسنا)