سمنان مبدأ ریزگردهای تهران نیست

سمنان مبدأ ریزگردهای تهران نیست این روزها بحث ریزگردهای استان‌های مرکزی ایران به‌خصوص تهران داغ است، مشکلی که مبدأ آن را استان‌های جنوب غربی و کویر سمنان می‌دانند اما سهم کویر سمنان از این ریزگردها چقدر است؟ برای بررسی این موضوع نظر اسماعیل مقدم، کویرشناس را در ادامه می‌خوانیم که معتقد است منشأ ریزگردهای تهران […]

سمنان مبدأ ریزگردهای تهران نیست

این روزها بحث ریزگردهای استان‌های مرکزی ایران به‌خصوص تهران داغ است، مشکلی که مبدأ آن را استان‌های جنوب غربی و کویر سمنان می‌دانند اما سهم کویر سمنان از این ریزگردها چقدر است؟

برای بررسی این موضوع نظر اسماعیل مقدم، کویرشناس را در ادامه می‌خوانیم که معتقد است منشأ ریزگردهای تهران دشت کویر سمنان نیست.

این کویرشناس و مؤلف در زمینه کویر در گفت‌و‌گو با مهر، می‌گوید: ریزگرد‌ها قطعاً از جنوب و جنوب‌غربی کشور می‌آیند. یعنی از عراق و عربستان به ایران آمده در دایره بادهای جنوبی به شمالی قرار می‌گیرند و خواه‌ناخواه تا تهران می‌آیند؛ این خاصیت ایران است که باد‌ها از حواشی به مرکز جمع می‌شوند، سپس با تداخل هوای گرم مرکزی به سمت شمال حرکت می‌کنند تا به کوه‌های البرز برسند این امر باعث می‌شود تا تهران (بدون آلودگی دهه‌های اخیر) یکی از بهترین آب‌وهواهای ایران را داشته باشد.

اسماعیل مقدم ادامه می‌دهد: اما همین اقلیم در سال‌های اخیر که آلایندگی زیاد شده و ریزگرد‌ها به کشور می‌آیند بلای جان پایتخت‌نشین‌‌ها شده است، لذا من معتقد هستم ریزگردهای استان‌های مرکزی به سمنان ربطی ندارند و برای حرفم دو دلیل دارم نخست اصلاً بادی از روی کویر به سمت تهران نمی‌وزد که بخواهد ریزگرد‌ها را به تهران برساند و ثانیاً اگر ریزگردی به تهران می‌رسید؛ طبیعتاً شهرهای استان سمنان را نیز تحت تأثیر قرار می‌داد، حال‌آن‌که در ۳۶۵ روز سال ۳۶۰ روز آسمان شهرهای استان بدون غبار هستند.

وی می‌افزاید: یک اثرگذاری بیش‌تر برای ریزگردهای کویری سمنان نمی‌توان قائل شد و آن‌ هم این‌که این ریزگرد‌ها با باد به سمت قم رفته و بر روی دریاچه نمک و کویر گرمسار با باد‌های جنوب به شمال همراه شوند، آن‌گاه به سمت تهران بروند و این امر درست است که می‌تواند از نظر علمی رخ دهد اما در وهله نخست گزارش علمی از این پدیده نداریم و سپس قدرت بادهای کویری سمنان به سمت جنوب تهران و شمال قم آنقدر نیست که بتواند چنین گردوخاکی را به چشم پایتخت‌نشینان برساند.

این روی سکه را با هم مرور کردیم اما برخی هم معتقد هستند که ریزگردهای سمنان به تهران منتقل می‌شوند، برای مثال عبدا…شاه‌حسینی، دانش‌آموخته منابع طبیعی کویرشناسی، می‌گوید: با آزمایش بلورهای ریزگرد‌ها که در سال۹۴ و ۹۵ انجام شد معلوم شده است که بخشی از ریزگرد‌ها به کویر سمنان تعلق دارند.

این محقق تأکیدداشت: من احتمال همراهی ریزگردهای سمنان با ریزگردهای جنوب شرق کشور را می‌دهم چراکه معتقد هستم شن‌های روان کویر سمنان مزید بر علت شده و گردوغبار روی تهران تشدید می‌شود.

وی درباره راه‌حل رفع این مشکل، می‌گوید: اگر بخواهیم کویر را مالچ‌پاشی کنیم میلیارد‌ها تومان شاید هم هزاران میلیارد تومان باید اعتبار صرف کنیم لذا به نظر من کار آسان‌تر نجات استان سمنان از خشکسالی است تا شاید کویر که امروز مدام به سمت شهر‌ها گسترش می‌یابد در همان حد و حدود خود بماند، امروز یکی از مشکلات ما این است که دشت کویر در حال رشد است، چراکه سال‌های گذشته اصلاً شاهد چنین پدیده‌هایی نبودیم.

تغییرات اقلیمی سمنان غیرقابل انکار است

«تغییرات اقلیمی استان سمنان در نیم‌قرن اخیر» نام پژوهشی است که توسط سیدحسن‌موسوی، کارشناس منابع طبیعی استان سمنان صورت گرفته است. وی درباره این پژوهش می‌گوید: میانگین بارندگی و رطوبت نسبی در ۵۰ سال گذشته در کل استان کاهش‌یافته و همچنین متوسط درجه حرارت سالانه، بیشینه و کمینه درجه حرارت و همچنین متوسط سرعت باد در تمام مناطق استان افزایش‌یافته است.

وی می‌افزاید: تغییر اقلیم بحرانی است که این استان دچارش شده و خشکسالی شدید و کاهش بارندگی‌‌ها نشانه آن است. از سوی دیگر پیش‌بینی و هشدار به‌موقع، اطلاع‌رسانی و آموزش به بخش‌های کشاورزی، محیط‌زیست و منابع طبیعی برای آمادگی و سازگاری با شرایط سخت آینده از دیگر کارهایی است که برای مقابله با پدیده تغییرات اقلیمی باید در نظر گرفته شود.

 

نتایج تحقیقات موسوی نشان می‌دهد به دنبال این تغییرات اقلیمی کافی است تنها شاهد وزش باد شدیدی باشیم تا ریزگرد‌ها تا درب منزلمان پیش آیند که دلیل آن تغییر اقلیم و خشکسالی است.