فاصله اروپا از آمریکا به سمت ایران؟!

فاصله اروپا از آمریکا به سمت ایران؟! طرح موسوم به «تحریم ایران، کره شمالی و روسیه» با متهم کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس به حمایت از تروریسم، رییس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند ۹۰ روز پس از تصویب قانون، «مقامات، عوامل و وابستگان به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را در فهرست تحریم قرار […]

فاصله اروپا از آمریکا به سمت ایران؟!

طرح موسوم به «تحریم ایران، کره شمالی و روسیه» با متهم کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروی قدس به حمایت از تروریسم، رییس‌جمهور آمریکا را ملزم می‌کند ۹۰ روز پس از تصویب قانون، «مقامات، عوامل و وابستگان به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» را در فهرست تحریم قرار دهد. همچنین دارایی‌های افرادی که در این فهرست قرار گیرند در آمریکا بلوکه شده و اتباع آمریکا از مبادلات مالی با آنها منع می‌شوند.

تحریم‌های جدید مجلس نمایندگان امریکا در حالی علیه ایران به تصویب رسیده است که این بار موضوعاتی غیرهسته‌ای از جمله برنامه موشکی ایران، ادعای حمایت از تروریسم و مباحث مربوط به حقوق بشر بنای این تحریم‌ها قرار گرفته است.

مسایلی که بار‌ها طرف‌های توافق هسته‌ای تلاش کردند مذاکره درباره آنها را در قالب گفت‌وگوهای هسته‌ای بگنجانند اما با مخالفت به حق ایران رو‌به‌رو شدند.

ترامپ برخلاف شعارهایی که در دوران تبلیغات ریاست‌ جمهوری مبنی بر پاره کردن برجام می‌داد، نمی‌تواند آن را پاره کند یا به صورت یک‌جانبه از آن خارج شود.

آمریکا درچند سال اخیر به این جمع‌بندی رسیده است که با حمایت از افراط‌گرایی می‌تواند ابتکارعمل را در تحولات منطقه به دست گیرد. این راهبرد برای آمریکا اهمیت زیادی دارد چراکه به واشنگتن کمک خواهد کرد تا اهدافی را که نتوانسته است در پروژه ایران‌هراسی درموضوع هسته‌ای به آنها برسد، به روش دیگری دنبال کند.

اما در این بین اگرچه آمریکا رویکرد تقابلی را در قبال ایران در پیش گرفته، ظاهراً اروپا آماده است مسیر خاص خود را درمورد ایران تعیین کند. «فدریکا موگرینی» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در هفته‌های اخیر در چندین نوبت بر تداوم تعهد اروپا به توافق هسته‌ای تأکید کرده است. وی در یک مورد به‌طور مشخص گفت که توافق هسته‌ای به یک کشور تعلق ندارد.

روابط اروپا و آمریکا از زمان روی کار آمدن دونالدترامپ به سردی گرایش دارد و به دنبال همین موضوع سیاست اروپا درمورد ایران با سیاست آمریکا درمورد ایران دیگر هم‌سو نیست. از نظر اروپایی‌ها، الزامات برنامه هسته‌ای ایران به اصلی‌‌ترین موضوعات پرداخته است و فضا و حسن‌نیت لازم برای شروع مذاکره درمورد حیطه‌های دیگر را فراهم می‌کند.

از این رو، پیشنهاد منطقی آن است که امروز با ورود ترامپ و فاصله‌گیری ناخواسته و آرام اروپا با آمریکا، ایران خود را برای استفاده از اروپا به عنوان اهرم فشار به آمریکا و نسخه پشتیبان اقتصاد بین‌المللی در نظر گیرد تا پروژه انزوای ایران دوباره به سرانجام نرسد.

اتحادیه اروپا با قابلیت اقتصادی بالا و توان دیپلماتیک تأثیرگذار به عنوان اهرمی قابل اعتنا در نظام بین‌الملل می‌تواند نقشی متوازن‌کننده در سیاست خارجی ایران در قبال ایالات متحده آمریکا و رقبای منطقه‌ای ایفا نماید. درک این اهرم متوازن‌کننده و بهره‌برداری مناسب از آن به خوبی می‌تواند تأمین‌کننده منافع و امنیت ملی کشور باشد. بهره‌گیری از نفوذ اقتصادی اتحادیه اروپا در اقتصاد و تجارت بین‌الملل، استفاده از قدرت سیاسی و بین‌المللی آن در حل و فصل بحران‌های بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی اروپا با توجه به نیازهای کشور، استفاده از تکنولوژی‌های جدید و دانش نوین اعضای اتحادیه اروپا در حوزه‌های گوناگون از جمله پتانسیل‌های توازن بخش اتحادیه اروپا برای سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در برابر سایر بازیگران و رقبای بین‌المللی است.

 

به نظر می‌رسد حال که روابط جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا به واسطه توافق هسته‌ای یک بار دیگر در مسیر بهبود و پیشرفت قرار گرفته، زمان آن فرا رسیده است که برای اولین بار پس از انقلاب اسلامی با حفظ اصول و ارزش‌های کلان حاکم بر سیاست خارجی کشور، چارچوبی راهبردی را در روابط خود با اروپا تنظیم کنیم. تحول مثبت در سیاست خارجی دولت یازدهم و جایگاه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران پس از توافق هسته‌ای از یک‌سو و نیازمندی‌های اقتصادی و امنیتی اتحادیه اروپا به سبب چالش‌های متعددی که گریبانگیر آن شده است از سوی دیگر، اهمیت درک این دوره بی‌سابقه برای تحولی تاریخی در روابط با اروپا را نزد دستگاه دیپلماسی کشور دوچندان می‌کند.