زنگنه ضربه فنی نشد!

زنگنه ضربه فنی نشد!

ترکیب کابینه‌ها در دولت‌های مختلف همواره برای خود معمایی بوده است. برخی، نگاهشان دایر بر این بوده است که کابینه را به جوانان بسپرند و برخی دیگر کابینه را به سالخوردگان سپرده‌اند اما مهم، این وجه یا آن وجه نیست. مهم حضور آدم‌هایی است که بتوانند در کوران حوادث و رویداد‌‌ها ضربه فنی نشوند!

اکبر نعمت‌اللهی؛ مدیر موزه‌ها و مرکز اسناد صنعت نفت؛ طی یادداشتی بر ضرورت ابقای بیژن‌زنگنه در سمت تصدی وزارت نفت نوشت؛ در دولت‌های نهم و دهم تا حدودی چنین ذائقه‌ای بر دولت حاکم بود که جوان‌‌ها را به‌کار گیرند. افرادی جوان به دولت جذب شده بودند که گاهی در روز بالای ۱۸ ساعت در وزارتخانه یا اداره خود کار می‌کردند. اما چنان که افتد و دانی دیدیم که طول خدمت مهم نبود و کیفیت خدمت بود که باید در نظر گرفته می‌شد و نشد! در نهایت کار به آنجا رسید که همه تنها به خودشان زحمت می‌دهند از کار آن کابینه‌ها قدردانی کنند که آدم‌های زحمتکشی بوده‌اند اما هیچ‌کس از نتیجه کار دفاع نمی‌کند!

اکنون که دولت یازدهم به پایان کار خود می‌رسد و روز چهاردهم مردادماه رییس دولت جدید در پیشگاه نمایندگان ملت سوگند یاد می‌کند یکی از مهم‌ترین وجوه انتخاب وزیران این است که اولویت دولت مشخص شود. وزیران جوان‌تر یا وزیران سالخورده‌تر و باتجربه‌تر و یا ترکیبی از هر دو؟

در دولت یازدهم ترکیبی از تجربه و جوانی نتیجه‌ای به بار آورد که مردم را واداشت در دوره بعدی به تداوم کار کابینه رأی دهند که نشان‌دهنده مطلوب بودن کار دولت بوده است.

در دولت یازدهم شاید مهم‌ترین وجه کار دولت، تلاش برای رد شدن از موانع تحریمی و پشت سر گذاشتن دامچاله‌هایی بود که بر سر اجرای برنامه‌ها قرار داشت و از این نظر دو وزارتخانه عمده نفت و امور خارجه به مثابه بال‌های دولت، آن را کمک کردند تا به اهداف اصلی خود برسد.

وزارت نفت باتوجه به نقشی که مهندس زنگنه در طول ۴سال گذشته ایفا کرد شاید به تعبیری موفق‌‌‌ترین وزارتخانه کابینه بود و از همین روی هم بود که آماج بیش‌ترین حملات مخالفان دولت قرار گرفت.

از فردای روی کار آمدن دولت یازدهم زنگنه یکی از محورهای کار خود را جذب نیروهای متخصص و بازگرداندن نیروهای کارآزموده‌ای قرارداد که توان اداره این امر مهم را داشتند. وزارت نفت در طول ۸ سال از بسیاری از نیروهای تخصصی خالی شد و نیروهای جدیدی جای آنها را گرفته بودند که نه از نظر فنی و نه از نظر تخصصی توانایی حل مشکلات این وزارتخانه را نداشتند و در نهایت وقتی زنگنه آنها را به وزارتخانه یا مناصب درست خود برگرداند، وزارتخانه روی ریل افتاد و حرکت خود را برای افزایش تولید و استحصال منابع و مخازن از سر گرفت. زیرا زنگنه اعتقاد داشت برای آن که بتوان در بازار جهانی نفت جایگاهی داشت، پیش از هر چیز باید به ظرفیت تولید رسید و سطح تولید ایران را به جایگاه معقولی رساند. این امر هم مدیریت فنی و هم منابع مالی را ایجاب می‌کرد و در کنار آن باید کلیت کابینه را هم تغذیه می‌کرد.

زنگنه امکان آن را داشت که از وجود نیروهای کارآزموده بهره گیرد، آنها را به‌کار گرفت و تولید را به سطح معقولی رساند.

حرکت بعدی برای رسیدن دوباره به سهم ایران در بازار جهانی بود. روابط داخل اوپک، اختلافات با عربستان، ورود عراق و… ریسک ورود نفت ایران را به بازار دوچندان می‌کرد و در این میان تنها درک و دریافت درست زنگنه و فرهمندی شخصی او و اطلاع درست از اوضاع و مدیریت او بر جریان بود که می‌توانست این عوارض را به حداقل برساند.

طرح‌های نیمه‌تمام، نبود اعتبارات و… مشکلاتی بود که بر سر راه قرار داشت و زنگنه آنها را مدیریت کرد. وزارت نفت در دوره‌ای از حیات خود قرار داشت که باتوجه به عوارض تحریم‌ها محل رفت‌وآمد دلالان تحریم قرار گرفته بود. مدعیان فروش نفت، نفت را از وزارتخانه می‌گرفتند و پول آن را بر نمی‌گرداندند (چیزی که هنوز برخی پرونده‌های آن مطرح است) و در این مسیر به پول‌های بادآورده چنان خو گرفته بودند که نمی‌توانند از چنین منافعی بگذرند. زنگنه تنها کسی بود که این ظرفیت را داشت که دست‌های پنهان را از معاملات نفت قطع کند.

او به واسطه دو ویژگی بی‌رودربایستی بودن و پاکدستی هرگز بر سر سفره‌ای ننشسته است که دامان او را به مناسبات غلط بیالاید. مطالعه در پرونده زندگی او و دارایی‌هایش طی این سال‌ها، مورد تأیید نمایندگان قوه قضاییه و بازرسی و… بوده است.

در تولید بنزین و… هم‌، چنین مشکلاتی را تنها مقاومت وزیر کابینه یازدهم حل کرد.

زنگنه سوای توان فنی و سابقه درخشان در وزارت نفت، از نظر نوع تعاملی که با دولت و جریان‌های بیرونی وزارتخانه داشته است، به نوعی خود را به عنوان مقدم الوزرا در کابینه معرفی کرد و در نهایت اکنون به نظر بهترین گزینه برای دوره بعدی وزارت نفت است.

 

زنگنه ثابت کرده است که هم در داخل وزارتخانه و هم در بیرون آن شخصیتی توانمند برای اجرای برنامه‌های دولت است و در طی این سال‌ها، موفق‌‌ترین مجری در دولت بوده است. سوای آن که در تاریخ نفت جهان همواره وزیران نفت طولانی‌‌‌ترین دوره‌های کاری را داشته‌اند. آنها و تجربه‌هایشان پشتوانه دولت‌‌ها در حرکت به سمت افق‌های پیش رو بوده‌اند.