صنعت و قراردادهای پیمانکاری آخر عباس رنجبر روز گذشته قسمت اول مقاله «صنعت و قراردادهای پیمانکاری» به چاپ رسید. دومین قسمت این مقاله، از نگاهتان می‌گذرد. ۳-۱- تهیه طرح مقدماتی ۴-۱ – انتخاب پیمانکار کمیسیون مناقصه موقع افتتاح پیشنهاد‌‌ها ابتدا پاکت الف پپیمانکاران را باز کرده و پس از بررسی چنانچه مدارک پاکت‌های الف […]
صنعت و قراردادهای پیمانکاری آخر
عباس رنجبر
روز گذشته قسمت اول مقاله «صنعت و قراردادهای پیمانکاری» به چاپ رسید. دومین قسمت این مقاله، از نگاهتان می‌گذرد.
۳-۱- تهیه طرح مقدماتی
۴-۱ – انتخاب پیمانکار
کمیسیون مناقصه موقع افتتاح پیشنهاد‌‌ها ابتدا پاکت الف پپیمانکاران را باز کرده و پس از بررسی چنانچه مدارک پاکت‌های الف کامل باشد پاکت‌های ب را که حاوی پیشنهاد قیمت است باز می‌کند. پس از افتتاح پاکت‌های ب قیمت پیشنهادی هر پیمانکار معین می‌شود. آنگاه ارقام مزبور از رقم کمتر به بیش‌تر مرتب شده و در جدول مقایسه پیشنهاد‌‌ها درج می‌شود. کمیسیون مناقصه از بین پیشنهادهایی‌که تمامی شرایط مناقصه را دارا باشد از لحاظ قیمت خارج از اعتدال نباشد مناسب‌‌ترین پیشنهاد را انتخاب و به‌عنوان برنده مناقصه معرفی می‌کند. در صورتی که برنده مناقصه از انعقاد قرارداد امتناع ورزد ضمانتنامه شرکت درمناقصه به نفع کارفرما ضبط خواهد شد و از نفر دوم برای عقد قرارداد دعوت می‌شود مطالعات این مرحله شامل تحقیق، بررسی، مطالعه وآزمایش‌های لازم به منظور طراحی و تهیه نقشه‌های مقدماتی و مشخصات کلی طرح و تعیین محل‌های مناسب و برآورد کلی ابعاد و حجم کار و مخارج هر یک، راه‌حل‌های پیشنهادی و همچنین مقایسه و تعیین نکات مثبت و منفی هر راه‌حل و بازده اقتصادی و اثراث هر یک از آن‌‌ها می‌باشد. تهیه کننده طرح مقدماتی مناسب‌‌ترین راه را با ذکر دلایل لازم توصیه می‌کند. مطالعات این مرحله باید به اندازه‌ای کامل باشد که امکان برآورد مخارج دوره طرح و هزینه‌های بهره‌برداری را برای تصمیم‌گیری منطقی فراهم سازد. نتیجه این مطالعات به شکل گزارش تدوین می‌شود.
۵-۱- تهیه نقشه‌ها ومشخصات اجرایی طرح
شروع اقدامات مربوط به این مرحله منوط به اتمام مرحله تهیه طرح و پذیرش طرح می‌باشد. خدمات این مرحله شامل مطالعات، بررسی و تحقیقات لازم به منظور تهیه کلیه اسناد عملیات اجرایی، برنامه زمانی اجرای کار، برآورد مقادیر کار و پیش‌بینی دقیق مخارج اجرای طرح می‌باشد.
مرحله ۲- انتخاب پیمانکار
طرح‌های عمرانی عموماً از محل اعتبارات سرمایه‌گذاری ثابت و به ترتیب زیر به شرکت‌های پیمانکاری واگذار می‌شود:
۱-۲- دعوت از پیمانکاران برای اجرای طرح
پس از آماده شدن اسناد و مدارک عملیات اجرایی طرح معمولاً پیمانکاران از طریق مناقصه یا مذاکره از نوع و مشخصات طرح مطلع می‌شوند و در صورتی که مایل به اجرای طرح باشند اسناد و مدارک مناقصه را از کارفرما یا مهندسان مشاور تهیه و برای بررسی و مطالعه در اختیار کادر فنی خود قرار می‌دهند.
۲-۲ – تسلیم قیمت پیشنهادی و ضمانتنامه شرکت در مناقصه
چنانچه کادر فنی با توجه به امکانات پیمانکار اجرای پیمان را عملی و اقتصادی تشخیص دهد قیمت کل کار را از روی نقشه‌ها محاسبه و با افزودن سود مورد انتظار به آن پیشنهاد می‌کند. هر یک از پیمانکاران برای تضمین اجرای طرح به قیمتی که پیشنهاد کرده‌اند باید ضمانتنامه‌ای از بانک اخذ و به کارفرما تسلیم کنند. قیمت پیشنهادی پیمانکار برای اجرای طرح همراه با سایر اسناد و مدارک از جمله ضمانتنامه بانکی در دو پاکت جداگانه پاکت الف حاوی ضمانتنامه بانکی و کلیه اسناد مناقصه و پاکت ب فقط شامل قیمت پیشنهادی به کارفرما تسلیم می‌شود. صدور ضمانتنامه شرکت در مناقصه از طرف بانک‌ها موکول به اخذ وثیقه و کارمزد از پیمانکار است.
۳- مرحله انعقاد قرارداد با پیمانکار
امضای قرارداد پیمانکاری و پیش‌پرداخت به پیمانکار تابع تشریفات زیر است:
۱-۳- تسلیم ضمانتنامه انجام تعهدات
پیمانکار هنگام امضای قرارداد پیمانکاری برای تضمین انجام تعهدات خود
باید ضمانتنامه‌های معادل ۵درصد مبلغ اولیه پیمان از بانک اخذ و به کارفرما تسلیم کند. ضمانتنامه یاد شده باید تا تاریخ تحویل صورت مجلس موقت معتبر باشد و مادام که تحویل موقت انجام نشده پیمانکار مکلف است آن را به دستور کارفرما تمدید کند. بانک‌ها برای صدور ضمانتنامه انجام تعهدات علاوه بر وثیقه و کارمزد معمولاً ١٠درصد مبلغ ضمانتنامه را به عنوان سپرده نقدی از پیمانکار مطالبه می‌کنند
۲-۳- انعقاد قرارداد با پیمانکار
پس از آن‌که ضمانتنامه انجام تعهدات به کارفرما تسلیم شد قرارداد پیمانکاری منعقد می‌شود. هزینه تنظیم قرارداد پیمانکاری در دفترخانه اسناد رسمی به عهده پیمانکار است. پیمانکار با امضای قرارداد موارد زیر را تأیید می‌کند
الف- کلیه اسناد، مدارک و نقشه‌ها را کاملاً مطالعه کرده و از مفاد آن مطلع شده است.
ب- نسبت به تهیه کارگران ساده و متخصص به تعدادکافی اطمینان دارد همچنین میزان دستمزد و هزینه حمل‌ونقل را تا پای کار در محاسبه خود منظور کرده است.
ج- نسبت به تهیه مواد و مصالح در محل کار یا از نقاط دیگر اطمینان دارد
د-هزینه ناشی از اجرای قوانین کار و تأمین اجتماعی و قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به مالیات و عوارض را تا تاریخ تسلیم پیشنهاد در حساب‌‌ها منظور کرده است.
هـ هنگام تسلیم مبلغ پیشنهادی برای اجرای طرح سود مورد انتظار خود را جزو آن منظور کرده است.
به‌طور کلی پیمانکار با امضای قرارداد تأیید می‌کند که هنگام تسلیم پیشنهاد قیمت برای اجرای طرح، مطالعات کافی به عمل آورده و هیچ نکته‌ای باقی نمانده است که در آینده بتواند در مورد آن به جهل خود استناد کند.
٣-۳- ابطال ضمانتنامه شرکت در مناقصه
پس از امضای قرارداد کارفرما به بانک دستور می‌دهد که ضمانتنامه شرکت در مناقصه را آزاد کند. در صورتی که ضمانتنامه شرکت در مناقصه قبل از تاریخ سررسید آزاد شود، بانک ضامن با توجه به تاریخ سررسید ضمانتنامه، بخشی از هزینه کارمزد را به حساب پیمانکار برگشت می‌دهد.
۴-۳- تسلیم ضمانتنامه پیش‌پرداخت
طبق ماده جداگانه‌ای در قرارداد پیش‌بینی می‌شود که کارفرما برای تقویت بنیه مالی پیمانکار و تکمیل تجهیزات وی، درصدی از مبلغ پیمان را در ازای ضمانتنامه بانکی به وی پیش‌پرداخت کند. ضمانتنامه یاد شده باید تا پایان مدت پیمان معتبر و به دستور کارفرما قابل تمدید باشد. مبلغ ضمانتنامه به ترتیبی که اقساط پیش‌پرداخت با تنظیم صورت وضعیت واریز می‌شود تقلیل مییابد.
بانک‌ها برای صدور ضمانتنامه پیش‌پرداخت علاوه بر وثیقه و کارمزد معمولاً ١٠درصد مبلغ ضمانتنامه را به عنوان سپرده نقدی از پیمانکار مطالبه می‌کنند.
۵-۳- اخذ پیش‌پرداخت
پس از آن‌که ضمانتنامه پیش‌پرداخت به کارفرما تسلیم شد پیمانکار پیش‌پرداخت را اخذ و با منابع مالی خود تلفیق و عملیات اجرایی پیمان را شروع می‌کند.
۴- مرحله شروع عملیات اجرایی
مراحل اجرای طرح و انجام عملیات پیمانکاری به شرح زیر است:
۱-۴- تأسیس و ایجاد کارگاه
کارفرما متعهد است کلیه زمینه‌ای که برای تأسیس و ایجاد کارگاه و انجام عملیات موضوع پیمان مورد نیاز است به پیمانکارتحویل دهد هزینه‌های مربوط به تجهیز کارگاه به عهده پیمانکار است. پیمانکار پس از تجهیز و آماده کردن کارگاه برای شروع عملیات و اجرای طرح، شخصی را به عنوان رییس کارگاه تعیین و کتباً به کارفرما یا دستگاه نظارت معرفی کند. رییس کارگاه در تمام اوقات کار در کارگاه حضور دارد و کارگران و کار آنان لازم برای انجام عملیات موضوع پیمان را سازماندهی می‌کند. بدین ترتیب عملیات پیمانکاری برخلاف سایر فعالیت‌های تولیدی در کارگاهی که در محل اجرای هر طرح احداث می‌شود انجام گیرد.
کارفرما یا دستگاه نظارت برای نظارت مستقیم در اجرای عملیات کارگاه، شخصی را به نام مهندس مقیم تعیین و کتباً به پیمانکار معرفی می‌کند و اصولاً مقیم کارگاه خواهد بود. مقیم حق دارد در اجرای عملیات، نظارت دقیق به عمل آورد و مصالح مصرفی و کارهای انجام شده را براساس مشخصات و نقشه‌ها مورد رسیدگی و آزمایش قرار دهد و هرگاه عیب و نقصی در کار مشاهده نماید به پیمانکار دستور رفع آن را بدهد.
۲-۴- تخصیص تنخواه‌گردان به کارگاه
پس از تأسیس و ایجاد کارگاه، بخشی از مخارج اجرای طرح از محل تنخواه‌گردانی که پیمانکار به هر کارگاه تخصیص می‌دهد پرداخت می‌شود. بدین منظور معمولاً حساب بانکی در نزدیک‌‌ترین شعبه بانک در محل اجرای طرح گشایش مییابد که برداشت از حساب مزبور با امضای رییس کارگاه یا شخص معینی که پیمانکار انتخاب می‌کند مجاز خواهد بود.
۳-۴- مخارج اجرای طرح
تأمین نیروی انسانی، تهیه و تدارک کلیه مصالح، ابزار کار، ماشین‌آلات و به‌طور کلی تمام لوازم ضروری برای اجرای عملیات موضوع پیمان و هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم مربوط، به عهده پیمانکار است. مخارج اجرای طرح در دوره ساخت از طریق دفتر مرکزی مؤسسات پیمانکاری و کارگاه پرداخت می‌شود.
کالا‌‌ها و یا دارایی‌هایی را که کارگاه مجاز به خرید آن نیست یا امکان تهیه آن در محل اجرای طرح وجود ندارد از طریق دفتر مرکزی خریداری می‌شود. مخارجی را که کارگاه مجاز به انجام آن است به‌تدریج از محل تنخواه‌گردانی که در اختیار رییس کارگاه قرار دارد پرداخت می‌شود. در پایان ماه یا هر زمان مشخص دیگر، گزارش مخارج کارگاه به انضمام اسناد هزینه به دفتر مرکزی ارسال می‌گردد. تمام مخارج انجام شده در کارگاه باید متکی به مدارک مثبته و با توجه به دستورالعمل دفتر مرکزی پرداخت شده باشد. حسابداری دفتر مرکزی ابتدا مخارج کارگاه را کنترل و رسیدگی سپس حسب مورد به حساب پیمان، حساب انبار یا دارایی ثابت منظور مینماید و در صورت نیاز مبلغ تنخواه‌گردان کارگاه را تمدید می‌کند. تأمین آب و برق موقت و هزینه مصرف آن در طول اجرای طرح به عهده پیمانکار است.
۴-۴ – تنظیم صورت وضعیت موقت کارها
در مؤسسات پیمانکاری برخلاف سایر مؤسسات تولیدی مبلغ قرارداد در خاتمه کار به پیمانکار پرداخت نمی‌شود. معمولاً دستگاه نظارت در فواصل معینی با کمک نماینده پیمانکار بر مبنای پیشرفت واقعی کارها، صورت وضعیت تمام کارهایی که پیمانکار از شروع کار تا تاریخ تنظیم صورت وضعیت انجام داده است و همچنین وضعیت مصالح پای‌کار را تعیین و پس از تأیید براساس نرخ‌های پیمان تقویم و تسلیم کارفرما می‌کند. (مثلاً یک مترمربع زیربنا یا یک متر خاکبرداری) موضوع عملیات پیمان را انجام دهد معمولاً در طرح‌های بزرگ و بلندمدت طبق ماده خاصی در قرارداد پیش‌بینی می‌شود که بهای واحد کار.
۵-۴- پرداخت وجه صورت وضعیت موقت کارها
کارفرما پس از رسیدگی صورت وضعیت و وضع مبالغ زیر که برطبق قانون یا قرارداد ملزم به کسر آن است، تتمه قابل پرداخت را با تنظیم سندی با صدور چک به پیمانکار پرداخت می‌کند. کسور قانونی به عهده پیمانکار است که به وسیله کارفرما از هر پرداخت کسر و به مراجع ذی‌ربط واریز می‌شود:
الف- وجوهی که بابت صورت وضعیت قبلی پرداخت شده است
ب- ۱۰درصد بابت وجه‌الضمان یا سپرده حسن انجام کار
ج- اقساط پیش‌پرداخت
د- ۵درصد پیش‌پرداخت مالیات موضوع ماده «١٠۴» قانون مالیات‌های مستقیم
هـ سایر کسور برطبق قانون یا قرارداد تمام مبالغ مندرج در صورت وضعیت‌‌ها همچنین پرداخت‌هایی که بابت آن انجام می‌گیرد جنبه موقت وغیرقطعی و علی‌الحساب دارد و هر نوع اشتباه در اندازه‌گیری و محاسباتی در صورت وضعیت‌های بعدی و یا درصورت وضعیت قطعی اصلاح و رفع خواهد شد.
– مرحله خاتمه کار
اموالی که در نتیجه اجرای قراردادهای بلندمدت پیمانکاری به‌وجود می‌آید متعلق به کارفرما است که به ترتیب زیر به وی تحویل می‌شود:
۱-۵- تحویل موقت
پس از آن‌که پیمانکار عملیات موضوع پیمان را برطبق قرارداد انجام داد
مشروط بر آن‌که باقی مانده و یا نقایص کارها مربوط به قسمت عمده‌ای از یک کار اساسی و یا به صورتی نباشد که استفاده از کار انجام شده را غیرممکن سازد می‌تواند از طریق دستگاه نظارت تقاضای تحویل موقت کرده و نماینده خود را برای عضویت در کمیسیون تحویل معرفی کند و در عین حال انجام دادن کارهای جزیی باقیمانده را نیزتقبل کند. کمیسیون تحویل موقت فهرستی از معایب و نقایص کارها و عملیات ناتمام را تنظیم و ضمیمه صورت مجلس تحویل موقت می‌کند و برای رفع نقایص و تکمیل کارهای ناتمام مهلتی برای پیمانکار تعیین و به دستگاه نظارت مأموریت می‌دهد که در رأس مهلت مزبور عملیات را مجدداً بازدید کند و اگر براساس فهرست نقایص، هیچ‌گونه عیب و نقص و کار
ناتمامی باقی نمانده باشد صورت مجلس تحویل موقت و گواهی رفع نقایص و معایب را برای کارفرما ارسال مینماید تا پس ازتصویب او به پیمانکار ابلاغ شود.
در صورتی که پیمانکار حاضر به رفع نقایص و معایب نباشد کارفرما حق دارد معایب و نقایص و تکمیل کارهای ناتمام را رأساً و یا به هر ترتیبی که مقتضی بداند رفع نماید و هزینه آن‌را از محل سپرده حسن انجام کار یا هر نوع مطالبات و سپردهای که پیمانکار نزد او دارد برداشت کند.
۲-۵- ابطال ضمانتنامه انجام تعهدات
پس از تصویب صورت مجلس تحویل موقت ضمانتنامه انجام تعهدات، آزاد می‌شود.
۳-۵- ابطال ضمانتنامه پیش‌پرداخت
ضمانتنامه پیش‌پرداخت تا پایان مدت پیمان معتبراست و مبلغ آن با پرداخت صورت وضعیت‌‌ها به‌تدریج تقلیل مییابد به نحوی که کل پیش‌پرداخت با آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک می‌شود.
۴-۵- تهیه صورت وضعیت قطعى
به محض آن‌که تحویل موقت کارها انجام گرفت دستگاه نظارت با همکاری پیمانکار اقدام به اندازه‌گیری و تهیه صورت وضعیت قطعی کارهای انجام شده خواهد کرد. صورتحساب قطعی ماخذ تصفیه نهایی پیمانکار خواهد بود وپس از امضای آن از طرف کارفرما و پیمانکار برای طرفین قطعی است و اعتراض به آن بلا اثر خواهد بود.
۵-۵ – استرداد نصف وجه‌الضمان (سپرده حسن انجام کار)
چنانچه پیمانکار قبلاً وجه‌الضمان را درمقابل تسلیم ضمانتنامه دریافت نکرده باشد نصف آن بلافاصله پس از تصویب صورت مجلس تحویل موقت از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می‌شود.
۶-۵- برچیدن کارگاه
پیمانکار باید در پایان کار نسبت به برچیدن و تخریب وخارج کردن مواد حاصل از آن اقدام نماید. هزینه‌های مربوط به برچیدن کارگاه کلاً به عهده پیمانکار است و مصالح حاصل از تخریب نیز به وی تعلق دارد.
۷-۵- دوره تضمین
حسن انجام عملیات موضوع پیمان از تاریخ تحویل موقت برای مدتی که در قرارداد مشخص شده است تضمین می‌شود. اگر در دوره تضمین معایب و نقایص در کار مشاهده شود که ناشی از عدم‌رعایت مشخصات مذکور در مدارک پیمان باشد پیمانکار مکلف است آن معایب و نقایص را به هزینه خود رفع نماید. در غیر این صورت، کارفرما حق دارد معایب و نقایص را رأساً یا به هر ترتیب که مقتضی بداند رفع نموده و هزینه آن را از محل نصف وجه‌الضمان برداشت کند.
۸-۵-تحویل قطعى
کارفرما پس از پایان دوره تضمین به تقاضای پیمانکاراعضای کمیسیون تحویل را تعیین و به پیمانکار معرفی می‌کند. کمیسیون مزبور پس از بازدید کارها، هرگاه عیب و نقصی مشاهده نکند تحویل قطعی انجام خواهد گرفت و بلافاصله صورت مجلس مربوط به آن‌را تنظیم و تصویب آن به پیمانکار ابلاغ می‌شود.
۹-۵- استرداد نصف دیگر وجه‌الضمان (سپرده حسن انجام کار)
نصف دیگر وجه‌الضمان پس از تصویب صورت مجلس تحویل قطعی از طرف کارفرما به پیمانکار مسترد می‌شود
حسابدارى قراردادهاى بلندمدت پیمانکارى
سیستم حسابداری مؤسسات پیمانکاری باید طوری طراحی شود که سود یا زیان دقیق پیمان در پایان کار تعیین شود. در حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری از اصول هزینه‌یابی سفارش کار تبعیت می‌شود. از این رو، برای آن‌که بهای تمام شده هر طرح به‌طور جداگانه مشخص شود باید برای هر قرارداد پیمانکاری که منعقد می‌شود حسابی جداگانه در دفا‌تر افتتاح و برای سهولت مراجعه به اسناد و مدارک نظیر برگ درخواست کالا، حواله انبار و لیست دستمزد به هر پیمان شماره خاصی اختصاص یابد.
مسأله اساسی در حسابداری پیمانکاری تعیین مخارج و درآمد هر دوره مالی در طول مدت قرارداد است. در مورد حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری ذکر نکات زیرضروری است:
١- دورهای که مخارج مربوط به یک طرح شناسایی می‌شود با امضای قرارداد آغاز و با تکمیل آن خاتمه مییابد.
٢- مخارجی را که پیمانکار قبل از انعقاد قرارداد برای شرکت در مناقصه انجام می‌دهد در صورتی که قابل تشخیص و شناسایی باشد جزو بهای تمام شده پیمان محسوب می‌شود در غیر این صورت جزو هزینه‌های دوره وقوع خواهد بود.
٣- در یک واحد پیمانکاری مخارج انجام شده را می‌توان به ترتیب زیر طبقه‌بندی کرد:
الف- مخارج مستقیم، مانند مواد و مصالح مصرفی در پیمان، دستمزد کارگران و سرپرستان کارگاه و استهلاک ماشین‌آلات به‌کار گرفته‌شده در پیمان که جزو بهای تمام شده پیمان به شمار می‌آید.
ب- مخارج غیرمستقیم، مانند هزینه تعمیرگاه مرکزی، طراحی و خدمات فنی که بین پیمان‌های مختلف مشترک است که معمولاً برمبنای معقولی مانند دستمزد مستقیم، مواد مستقیم و مبلغ پیمان بین پیمان‌های مختلف سرشکن می‌شود.
ج- مخارج بی‌ارتباط با پیمان‌ها، مانند هزینه‌های تحقیق و توسعه، هزینه‌های مالی غیرمرتبط باپیمان‌ها و هزینه استهلاک ماشین‌آلات و تجهیزاتی که در پیمان‌ها بکار گرفته نشده است. این مخارج جزو بهای تمام شده پیمان به حساب نمی‌آید زیرا با پیشرفت هیچیک از پیمان‌ها ارتباط ندارد. اما در برخی موارد هزینه‌های عمومی و اداری، هزینه‌های تحقیق وتوسعه و هزینه‌های مالی که به‌طور مشخص باقرارداد معینی ارتباط دارد به عنوان بخشی ازمخارج انباشته پیمان به حساب می‌آید.
۴- ضمانت‌نامه‌هایی که پیمانکار در طول اجرای طرح به کارفرما تسلیم مینماید می‌تواند به شکل آماری خارج ازدفا‌تر و یا در حساب‌های انتظامی ثبت شود.
روش‌هاى متداول حسابدارى قراردادهاى بلندمدت پیمانکارى مؤسسات پیمانکاری برای حسابداری قراردادهای بلندمدت از دو روش زیر پیروی می‌نمایند:
١- روش درصد پیشرفت کار
٢- روش کار تکمیل شده
به‌کارگیری هر یک از روش‌های یاد شده به توانای یپیمانکار در برآورد قابل اتکا از مخارج پیمان، درآمد پیمان و میزان پیشرفت کار بستگی دارد
۱ – روش درصد پیشرفت کار
در روش درصد پیشرفت کار، درآمد و سود ناخالص پیمان به تناسب پیشرفت عملیات یعنی درصد پیشرفت کار شناسایی می‌شود. در این روش، شناسایی سود ناخالص پیمان در هر دوره مالی، براساس پیش‌بینی کل مخارج و پیش‌بینی صورت وضعیت‌هایی که در طول دوره اجرای طرح تأیید خواهد شد انجام می‌گیرد.
برای حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری طبق روش درصد پیشرفت کار، مخارج و صورت وضعیت‌های تأیید شده در طول اجرای طرح به ترتیب در حساب پیمان در جریان ساخت و حساب کار گواهی شده (یا صورت وضعیت‌هایپیشرفت کارها) ثبت می‌شود. حساب پیمان در جریان ساخت مشابه حساب کار در جریان ساخت در روش هزینه‌یابی سفارش کار است با این تفاوت که سود ناخالص پیمان در هردوره مالی نیز به مخارج اجرای طرح اضافه می‌شود. بنابراین، مانده این حساب در پایان دوره مالی به ارزش خالص بازیافتنی (بهای تمام شده به‌علاوه سودناخالص) گزارش می‌گردد.
حساب کار گواهی شده مشابه حساب درآمد تحقق نیافته است که مانده بستانکار دارد. در تاریخ تهیه صورت‌های مالی، مانده حساب پیمان در جریان ساخت و حساب کار گواهی شده هر قرارداد جداگانه از یکدیگر کسر و نتیجه جزو دارایی جاری یا بدهی جاری در ترازنامه گزارش می‌شود.
منطق به‌کارگیری روش درصد پیشرفت کار این ا ست که کارفرما و پیمانکار طبق قرارداد، تعهدات الزام‌آوری را پذیرفته‌اند. پیمانکار مسؤولیت کامل اجرای عملیات موضوع پیمان را پذیرفته است و کارفرما متعهد است که در آخر هر ماه صورت وضعیت کلیه کارهایی را که انجام یافته است براساس نرخ‌های مورد توافق به پیمانکار پرداخت کند. درنتیجه در جریان پیشرفت کار فروش به تدریج واقع می‌شود، بنابراین درآمد و هزینه نیز باید به همین نحو شناسایی شود مزیت اصلی روش درصد پیشرفت کار این است که درآمد به تناسب پیشرفت عملیات شناسایی و با هزینه‌های واقع شده برای رسیدن به همان مرحله مقابله می‌شود یعنی تطابق هزینه و درآمد هر دوره به نحوی صحیح انجام می‌گیرد. امادر مقابل خطر اشتباه برآورد را به همراه دارد. بدین جهت تا زمانی که نسبت به سودآوری کل پیمان اطمینانی نباشد منظور داشتن سود در صورت‌های مالی مورد نخواهد داشت و کاربرد روش درصد پیشرفت کار نادرست است.
۲ – روش کار تکمیل شده
در روش کار تکمیل شده درآمد و سود ناخالص پیمان هنگامی شناسایی می‌شود که کل پیمان یا بخش عمده‌ای از آن تکمیل و صرفاً کارهای جزیی باقیمانده باشد. برای حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکار طبق روش کار تکمیل شده، مخارج و صورت وضعیت‌های تأییدشده در طول اجرای طرح مشابه روش درصد پیشرفت کار، به ترتیب در حساب پیمان در جریان ساخت و حساب کار گواهی شده ثبت می‌شود اما شناسایی سود تا زمانی که پیمان تکمیل نشده است به تعویق می‌افتد.
مزیت اصلی روش کار تکمیل شده این است که سودپیمان زمانی تعیین می‌شود که کار خاتمه یافته یا به مراحل نهایی تکمیل رسیده است. دراین روش خطر شناسایی سودهایی که ممکن است کسب نشود به حداقل می‌رسد. اشکال اساسی روش کار تکمیل شده این است که درآمدی که در هر دوره مالی گزارش می‌شود میزان کار انجام شده در آن دوره را برروی پیمان‌ها منعکس نمی‌کند. یعنی اگر چند پیمان بزرگ همگی در یک دوره مالی تکمیل شود و در دوره‌های قبل پیمانی به اتمام نرسیده باشد و یا در دوره‌های بعد پیمانی تکمیل نشود با وجود ثبات نسبی فعالیت‌های انجام شده میزان سودی که گزارش می‌شود و سودی که به سهامداران تعلق می‌گیرد نادرست خواهد بود. همچنین اگر سود چندین ساله پیمان در یک سال به حساب منظور شود شرکت پیمانکاری مشمول ضریب مالیاتی بالاتری خواهد بود.
انتخاب روش
طبق استاندارد حسابداری قراردادهای بلندمدت پیمانکاری، در صورت احراز تمام شرایط زیر روش درصد پیشرفت کار را باید به‌کار گرفت.
١- برآورد منطقی از میزان پیشرفت کار و مخارج لازم برای تکمیل پیمان امکان‌پذیر باشد.
٢- مسؤولیت و اختیارات پیمانکار و کارفرما با صراحت در قرارداد مشخص شده باشد.
٣- طرفین قرارداد توانایی ایفای تعهداتی را که طبق قرارداد پذیرفته‌اند داشته باشند.
۴- نسبت به وصول مبلغ پیمان اطمینان کافی وجود داشته باشد.
روش کار تکمیل شده را باید تنها در موارد زیر به‌کارگرفت:
١- حداقل یکی از شرایط یاد شده برای به‌کارگیری روش درصد پیشرفت کار وجود نداشته باشد.
۲- قرارداد پیمانکاری کوتاه مدت باشد
٣- مخاطرات ذاتی قرارداد فرا‌تر از مخاطرات عادی تجاری باشد به‌طوری که براساس آن امکان برآورد قابل اتکا وجود نداشته باشد.
منبع: http://e-pm.ir
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.