جبران مافات ضرر و زیان توقف ۷ ساله سوآپ نفت در دولت یازدهم

مدیر منطقه نفت شمال در پاسخ به مناقصه‌مزایده مطرح کرد

جبران مافات ضرر و زیان توقف ۷ ساله سوآپ نفت در دولت یازدهم

۵۰ درصد از بودجه دولتی صرف نگهداری از خطوط لوله نفت شد

سمیه مهدوی- سوآپ نفت از دریای خزر به عنوان یک پروژه کلان مالی پس از ۷ سال وقفه در آستانه حیاتی دوباره قرار گرفته است. خوابیدن ۷ ساله پروژه سوآپ از فعالیت، بده‌بستان‌های نفتی کشور را با گره‌های مالی فراوانی مواجه کرد و این امر باعث شد تا بازار داخلی نفت از درآمدزایی هنگفت سوآپ محروم شود. پر واضح است که برای نگهداشت و آماده باش چنین مگاپروژه‌ای که میلیارد‌ها دلار سرمایه‌گذاری را در خود دپو کرده است، باید رقم درشتی از بودجه‌ها صرف نگهداری از خطوط سوآپ شده باشد. طبیعی است این جریان شرایط را تا احیای دوباره سوآپ کمی بغرنج کند چرا که از یک طرف سرمایه‌ها بدون هیچ بازگشتی و هیچ‌گونه سودآوری در یک گوشه تلنبار شود و عملاً در این مدت ۷ سال توجیه اقتصادی نداشتند. البته بنا به گفته مدیران تاکنون رقمی در این خصوص برآورد نشده است اما به جرأت می‌توان گفت که مبلغ کلان و قابل ملاحظه‌ای از بودجه شرکت با توقف سوآپ، سوخت شده است.

به گزارش خبرنگار اعزامی مناقصه‌مزایده به ساری، با شمارش معکوس برای روی غلتک افتادن چرخ‌های سوآپ انتظار می‌رود تا با حیات دوباره ضرر و زیان ۷ ساله این طرح ملی در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه جبران و بخت دلارهای به خواب رفته بیدار شود.

در همین راستا استارت خوردن سوآپ نفت از دریای خزر بهانه‌ای شد برای میزبانی این منطقه از اهالی رسانه تا جزییات این پروژه مهم به صورت مبسوط تبدیل به خوراک خبری داغ قلم و دوربین مطبوعاتی‌ها شود.

سیدحمیدحسینی، مدیرعامل شرکت خط لوله مخابرات نفت منطقه شمال پس از بازدید خبرنگاران از پروژه در نشست خبری پاسخگوی سؤالات رسانه‌ها شد؛

حسینی با اشاره به اهمیت از سرگیری سوآپ نفت بیان می‌کند: از سال ۸۵ رییس‌جمهور وقت با قزاق‌ها نشستی داشت که براساس همان تصمیم‌گیری‌ها پروژه سوآپ نهایی شد. مجموعاً سوآپ منطقه شمال در حدود ۲۷۲ کیلومتر در خطوط ۳۰ و ۳۲ اینج قرار گرفته است. این منطقه از ناحیه خزر تا ظرفیت ۵۰۰ هزار بشکه آمادگی انتقال نفت دارد. با این‌که این خط عملاً فعالیتی ندارد اما آمادگی کامل داریم تا با توافقی که در زمینه ترانزیت به‌دست خواهد آمد، استارت انتقال نفت ۵۰۰ هزار بشکه را بدون هیچ مشکلی کلید بزنیم.

حسینی در پاسخ به سؤال خبرنگار مناقصه‌مزایده، مبنی بر این‌که شرکت و در سطح کلان‌تر دولت چه میزان ضرر و زیان به واسطه توقف ۷ ساله سوآپ متحمل شده است، بیان‌کرد: تاکنون رقمی در این خصوص برآورد نشده است اما به جرأت می‌توان گفت که مبلغ کلان و قابل ملاحظه‌ای از بودجه شرکت با توقف سوآپ، سوخت شده است. با توجه به این‌که حدود ۵۰ درصد از ظرفیت کاری ما بحث خط ۳۲ اینچ خط انتقال نفت خام در حوزه دریای خزر است، مجموعه اقدامات نگهداشت و تعمیرات دوره‌ای به اضافه هزینه‌های حضور پرسنلی را که در منطقه وجود دارند، متحمل شدیم؛ بنابراین چه خط فعال باشد و چه نه، ما باید این هزینه را پرداخت کنیم.

وی در ادامه می‌گوید: با توجه به عدم فعالیت این خط و عدم درآمدزایی آن باید گفت تاکنون محاسبه‌ای در خصوص ضرر و زیان این خط صورت نگرفته است تا به ازای آن عدد و رقمی را عنوان کنم؛ اما قطعاً مبلغ قابل ملاحظه‌ای خواهد بود. اگر فرض کنید صددرصد هزینه در یک سال یا یک دوره زمانی (ماهانه، سالانه) را بررسی کنیم، حداقل ۵۰ درصد در هر دوره هزینه اضافی به دلیل عملیاتی نبودن ترانزیت نفت تحمیل شده است.

براساس این گزارش،‌ با توجه به این‌که در اقدامی عجیب از سوی مدیران وقت این طرح مهم بایکوت شد اما با اقدامات قابل توجه دولت یازدهم بار دیگر سوآپ در سراشیبی بهره‌برداری قرار گرفته است. این وظیفه خطیر برعهده شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت شمال گذاشته شده است. منطقه شمال به عنوان یازدهمین منطقه شرکت خط لوله و مخابرات نفت منطقه شمال ایران وظیفه این محموله سیاه و باارزش را در بازه زمانی ۱۱ سال برعهده داشته است؛ تاکنون این شرکت علی‌رغم سختی‌ها توانسته وظیفه خود را به خوبی انجام دهد.

مدیر نفتی منطقه شمال در بخش دیگری از سخنان خود به صعب‌العبور بودن مسیرهای این منطقه اشاره کرده و بیان می‌کند: این شرکت با دارا بودن ۵۰۴ پرسنل رسمی و پیمانی وظیفه انتقال نفت خام را به گلستان و مازندران برعهده دارد. ما یکی از پرفشار‌ترین مناطق دنیا را به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی در این منطقه داریم. به‌گونه‌ای که در شرایط خاص و ویژه‌ای عملیات فشارشکن صورت می‌گیرد. همچنین در مسیر ۳۲ و ۱۲٫۱۶ از ساری به سمت تهران جزو مسیرهای خطرناکی محسوب می‌شوند که گاهی اوقات پای پیاده هم به سختی می‌شود از آن گذر کرد. به همین علت نگهداری و ایمن‌سازی این مسیر در واحدهای مختلف یکی از سنگین‌‌ترین کارهایی است که در منطقه شمال انجام می‌شود.

حسینی با تأکید بر اهمیت عملیات انتقال نفت و فرآورده‌های آن تصریح می‌کند: به‌طور متوسط روزانه رقمی در حدود ۸۱میلیون و ۶۷۰ هزار لیتر فرآورده نفتی ماهانه به شرکت پخش گلستان و ۸۱ میلیون لیتر به مازندران و شرکت پخش ساری تحویل داده می‌شود.

وی در ادامه می‌گوید: مجموعه این فعالیت‌ها از تردد ماهانه حدود ۸۷۶ تانکر حمل سوخت با ظرفیت ۳۰ هزار لیتری در سطح استان ممانعت کرده است. از همین رو سال گذشته ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون تومان از باب ایمن‌سازی و در اجرای پروژه‌های مختلف هزینه کردیم تا در بحث صعب‌العبور بودن امنیت و پایداری منطقه را به سطح ایده‌آلی برسانیم.

حسینی در شرح چگونگی انتقال نفت خام می‌گوید: نفت خام وارداتی پس از امتزاج و ذخیره‌سازی در مخازن پایانه نفتی نکا، توسط مراکز انتقال نفت نکا، ساری، گل پل و اوریم پمپاژ و از طریق خط لوله ۳۲ اینج با عبور از مناطق جنگلی و صعب‌العبور کوهستانی استان‌های مازندارن و تهران پس از طی مساف ۲۲۰ کیلومتر در فشارشکن مغانک به منطقه تهران تحویل می‌گردد.

به گفته حسینی عملیات انتقال نفت خام و فرآورده‌های نفتی توسط ۵ مرکز انتقال نفت، ۳ فشارشکن و ۳ تأسیسات انتهایی و از طریق حدود ۶۲۰ کیلومتر خطوط لوله انجام می‌شود.

وی توضیح می‌دهد: عملیات انتقال فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه تهران و مورد نیاز استان مازندران توسط خط لوله ۱۲٫۱۶اینچ ری/ساری با عبور از مناطق صعب‌العبور کوهستانی و جنگلی مازندران از طریق فشارشکن ورسک، مرکز انتقال نفت مر گاو، فشارشکن لاجیم و تأسیسات انتهایی ساری با ظرفیت انتقال ۵۰ هزار بشکه معادل ۸ میلیون لیتر در روز حمل و به انبار نفت منطقه پخش ساری تحویل داده می‌شود.

 

در پایان باید گفت ترانزیت انرژی فارغ از بحث مذکور می‌تواند چراغ‌های صرفه‌جویی در هزینه‌های حمل و نقل نفت و فرآورده‌های نفتی از مبادی تولید در جنوب کشور به مناطق شمالی و پالایشگاه‌های تبریز و تهران، و آزاد شدن بخشی از ناوگان حمل و نقل سوخت را به نفع کشور روشن کند. با توجه به این‌که در اقدامی عجیب از سوی مدیران وقت از خرداد ۸۹ این طرح مهم بایکوت شد اما با اقدامات قابل توجه دولت یازدهم بار دیگر سوآپ در سراشیبی بهره‌برداری قرار گرفته است تا با تزریق این سرمایه بده‌بستان‌های نفت تکان بخورد.