بحران آب، خودکفایی غذایی در ایران را غیرممکن می‌کند منابع زمین برای تولید موادغذایی تا ۹ میلیارد نفر کافی است، اما شرایط خاورمیانه فرق می‌کند تحقیقی از مجله نیچر توسط ۴ محقق ایرانی، وضعیت بحران آب و کشاورزی را در ایران بررسی کرده است. به گزارش خبرآنلاین، طرح‌های مختلف برای خودکفایی در کشاورزی و ۹۲ […]
بحران آب، خودکفایی غذایی در ایران را غیرممکن می‌کند
منابع زمین برای تولید موادغذایی تا ۹ میلیارد نفر کافی است، اما شرایط خاورمیانه فرق می‌کند
تحقیقی از مجله نیچر توسط ۴ محقق ایرانی، وضعیت بحران آب و کشاورزی را در ایران بررسی کرده است.
به گزارش خبرآنلاین، طرح‌های مختلف برای خودکفایی در کشاورزی و ۹۲ درصد منبع آبی که در این حوزه مصرف می‌شود، از مسایلی است که سال‌ها است در ایران توسط کارشناسان بحث می‌شود؛ برخی بر این باورند که با این روند در آینده میزان منابع آب ایران کافی نیست و برخی دیگر هم معتقدند توسعه کشاورزی برای حفظ امنیت غذایی در ایران لازم است.
برای پاسخ دادن به این ابهامات، تحقیقی از ۴ محقق ایرانی (محسن مسگران، کاوه مدنی، حسین هاشمی و پویا آزادی) در مجله نیچر منتشر شد. این تحقیق براساس مکان، نوع خاک و متغیرهای اقلیمی به ۶ قسمت مختلف تقسیم شد و از کیفیت کشاورزی در این مناطق، طبق متغیرهای مختلف سخن به میان آمد.
با توجه به این تحقیق شاید بتوان نتیجه گرفت برای خودکفا شدن در تولیدات کشاورزی، باید نگاه زیست‌محیطی‌تری به آب و خاک وجود داشته باشد؛ اما در ابتدای این تحقیق در رابطه با شرایط امنیت غذایی آمده است؛ «آمار جدید نشان می‌دهد، با توجه به روند افزایش جمعیت برای تأمین موادغذایی جمعیت ۹٫۱ میلیاردی در سال ۲۰۵۰ باید میزان تولید محصولات کشاورزی ۷۰ درصد افزایش پیدا کند، امنیت غذایی در کشورهای توسعه‌نیافته به علت افزایش جمعیت نگران‌کننده‌تر هم هست. در واقع این‌که برای رسیدن به چنین هدفی آیا منابع آبی و زمینی کافی وجود دارد، موضوع ارزیابی‌های جهانی زیادی بوده است.»
پاسخ ارزیابی‌های مختلف به این سؤال امیدوارکننده است و منابع کافی برای تأمین غذای کره زمین در سال ۲۰۵۰ وجود دارد، اما شرایط برای کشورهای خاورمیانه و آفریقای شمالی فرق دارد، ایران به عنوان یک کشور بزرگ در این منطقه سال‌ها است اهداف بلندپروازانه‌ای برای دستیابی به خودکفایی در موادغذایی دارد، در این تحقیق در این رابطه نوشته شده است: «برنامه ایران برای خودکفایی در گندم از سال ۱۹۹۰ میلادی شروع شد، اما میزان تولید گندم در ایران به میزان کمی افزایش یافته و این یعنی هرگز واردات دانه به ایران کاهش پیدا نکرده است.»
وضعیت سازگاری زمین ایران بدون توجه به محدودیت‌های اقلیمی
در تحقیق منتشر شده در مجله نیچر وضعیت زمین‌های ایران برای کشاورزی با بررسی پارامترهای مختلف ارزیابی شده است، براساس این تحقیق اگر بخواهیم کیفیت زمین ایران را براساس مکان‌نگاری و خاک بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که ۷۴ درصد زمین ایران یعنی حدود ۱۲۰ میلیون هکتار، برای کشاورزی نامناسب است.
در این رابطه در این تحقیق آمده است: «این آمار نشان می‌دهد که بدون در نظر گرفتن متغیرهای اقلیمی و منابع آب برای اکثریت زمین ایران در مرکز، شرق و جنوب شرقی ایران پتانسیل کمی برای کشاورزی دارد.»
اما اوضاع با در نظر گرفتن شرایط خاص اقلیمی ایران، بدتر می‌شود؛ تنها ۱۱درصد زمین‌های ایران شرایط مناسبی برای کشاورزی دارند.
وضعیت سازگاری زمین ایران برای کشاورزی دیم
اگر بخواهیم شرایط اقلیمی ایران را برای انجام کشاورزی در نظر بگیریم وضعیت بدتر هم می‌شود، براساس تحقیق انجام شده ۹۸ درصد ایران در وضعیت فراخشک، خشک و نیمه‌خشک قرار دارد. اوت و ژانویه به ترتیب خشک‌‌ترین و مرطوب‌‌ترین ماه‌ها در ایران است، همچنین نیمی از کشور در چند ماه سال در شرایط فراخشک قرار دارد.
این شرایط در فصل تابستان باعث می‌شود منابع آب ایران تبخیر شود و از سوی دیگر میزان آب مورد نیاز گیاه هم برخی مواقع افزایش پیدا کند که این باعث می‌شود در فصل تابستان یا برداشت محصولات کشاورزی کاهش پیدا کند یا در کل برداشت محصولات کشاورزی از بین برود.
در این رابطه در قسمتی از این تحقیق نوشته شده است؛ «تقریباً همه مناطق مرکزی ایران (یزد، سمنان، استان مرکزی و اصفهان)، اکثر مناطق‌شرقی (خراسان‌جنوبی و جنوب خراسان‌رضوی)، جنوب شرقی (سیستان و بلوچستان و کرمان) ایران برای کشاورزی دیم نامناسب هستند. تقریباً در کل شرق ایران فقط شمال خراسان‌رضوی وضعیت خوبی برای کشاورزی دیم دارد.
در واقع حدود ۱۱درصد از سطح ایران شرایط مساعد برای کشت دیم دارد.
وضعیت مزارع ایران برای کشاورزی چگونه است؟
اما برای مشخص شدن شرایط مزارع ایران در این تحقیق ۱٫۲ میلیون هکتار از ۲۴ میلیون هکتار مزارع ایران بررسی شد و براساس آن شرایط نیمی از زمین‌های ایران برای کشاورزی نامناسب است.
بر این اساس نه تنها کمبود آب یکی از مسایل زیست‌محیطی ایران است و مانع توسعه کشاورزی می‌شود، بلکه نبود زمین‌های مناسب از دیگر عواملی است که مانع توسعه کشاورزی در ایران می‌شود. در تحقیق منتشر شده در مجله نیچر نوشته شده است: «پس در آینده فشارهای زیست‌محیطی امکان گسترش زمین را در ایران محدود می‌کند.»
البته در این تحقیق از راه‌حل این مسأله هم نوشته شده است: «توزیع زمین‌های کشاورزی از زمین‌های بی‌کیفیت به زمین‌های مناسب‌تر می‌تواند شرایط تولید محصولات و توسعه کشاورزی را بهبود بخشد. البته این کار به نقشه دقیقی از زمین‌های کشاورزی در ایران نیاز دارد که چنین چیزی در ایران وجود ندارد. فعالیت‌های کشاورزی بدون سود در مناطق نامناسب باید قطع شود چرا که این اقدام نسبت به هزینه‌ای که دارد سود کمی دارد.»
در پایان این تحقیق در قسمت نتیجه‌گیری آمده است: «افزایش ظرفیت تولید غذا در ایران باید از طریق اجرای برخی روش‌های مدرن کشاورزی صورت بگیرد، مخصوصاً در مناطقی که زمین نامناسبی دارند. برای رسیدن به خودکفایی غذایی ایران باید بین امنیت غذایی و کمبود آب خود تعادل ایجاد کند.»
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.