چالش‌های عقب ماندگی حملونقل سبز براساس آمار جهانی، شدت مصرف انرژی در ایران در حالی از دیگر کشور‌ها بالاتر است و در این میان بدون شک بخش زیادی از این شدت مصرف انرژی ناشی از حمل و نقل جاده‌ای است. امروزه در حالی که توسعه حمل و نقل ریلی مزایای متعددی به دنبال دارد، اما […]
چالش‌های عقب ماندگی حملونقل سبز
براساس آمار جهانی، شدت مصرف انرژی در ایران در حالی از دیگر کشور‌ها بالاتر است و در این میان بدون شک بخش زیادی از این شدت مصرف انرژی ناشی از حمل و نقل جاده‌ای است.
امروزه در حالی که توسعه حمل و نقل ریلی مزایای متعددی به دنبال دارد، اما با این همه حمل و نقل جاده‌ای بر حمل و نقل ریلی غلبه دارد و در ایران سهم حمل ونقل ریلی در مقایسه با حمل ونقل جاده‌ای فقط ۵ درصد است. به همین دلیل حمل و نقل مبتنی بر جاده و معضل عقب‌ماندگی بخش ریلی کشور نسبت به بخش جاده‌ای، سالانه هزینه قابل ملاحظه‌ای را به کشور تحمیل می‌کند.
به گزارش صما، از دیدگاه کارشناسان، گسترش حمل و نقل ریلی و انتقال بار از جاده به ریل، نمونه بارز و مشخص اقتصاد مقاومتی است. چرا که نتایج مثبتی اعم از سبز بودن و سازگار بودن با محیط‌زیست، افزایش بهره‌وری در حمل بار و مسافر، کاهش چشمگیر مصرف سوخت در حمل ونقل ریلی نسبت به جاده (معادل یک‌به‌هفت در حمل بار و در بخش مسافر یک‌به‌دو‌ونیم)، کاهش تصادفات رانندگی و خسارات ناشی از آن را به دنبال دارد.
با توجه به این‌که یک واگن باری می‌تواند حداقل معادل ۳ تریلی بار جابه‌جا کند، طبیعی است به ازای انتقال هر مقدار بار از جاده به ریل، شاهد کاهش هزینه قابل‌توجهی در مصرف کم‌تر انرژی و بهره‌وری بالا در حمل بار خواهیم بود.
از طرفی حمل بار از طریق خطوط راه‌آهن، به افزایش ضریب ایمنی در جاده‌ها می‌انجامد و در عین حال کمک مؤثری به حفظ محیط زیست می‌کند. به این ترتیب هرچه تعداد سفرهای جاده‌ای کاهش یابد و به سفرهای ریلی افزوده شود، تصادفات رانندگی کاهش می‌یابد و متعاقباً خسارت ناشی از تصادفات جاده‌ای هم به هزینه‌های کشور تحمیل نمی‌شود.
هزینه‌های گزاف عقب‌ماندگی حمل ونقل ریلی
با این اوصاف در شرایط کنونی کشور، توسعه حمل و نقل ریلی و راه‌آهن به عنوان یک ضرورت مطرح است. در همین راستا کارشناسان و صاحب‌نظران ذی‌ربط نیز بار‌ها طی سخنرانی در محافل مختلف بر لزوم انتقال حمل و نقل در کشور از جاده به ریل تأکید کرده‌اند.
بر این اساس، وزارت راه و شهرسازی دولت دوازدهم نیز اولویت و سیاست نخست خود را در حوزه حمل و نقل، بر مبنای توسعه خطوط راه‌آهن قرارداده و برنامه‌ریزی در این زمینه یعنی انتقال حملونقل از جاده به ریل را در دستور کار خود قرارداده است.
عباس آخوندی با تأکید بر لزوم توسعه حمل ونقل ریلی به منظور کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگی هوا، کاهش ترافیک و افزایش ایمنی گفته است: ساختارهای حمل ونقل در ایران نیازمند تغییرات اساسی است و با تعریف مدل جدیدی باید نحوه ارتباط مناسب نظام حمل و نقل با یکدیگر ازجمله جاده با ریل مشخص شود، بنابراین به دنبال تحول اساسی در حوزه حمل و نقل ریلی هستیم.
چرایی عقب ماندگی حمل و نقل ریلی
به این ترتیب، به نظر می‌رسد که توسعه خطوط ریلی برای انتقال بار از جاده به ریل، مورد توجه مسؤولان ذی‌ربط و وزارت راه قرار گیرد که به‌طور قطع اقدامی بسیار دشوار بوده و تحقق این مهم، نیازمند تغییر در مدل حمل و نقل کشور است. اما از آنجایی که هنوز زیرساخت‌های مورد نیاز در بخش راه‌آهن و خطوط ریلی به اندازه کافی وجود ندارد، تحقق این هدف را با چالش مواجه می‌کند.
در شرایط کنونی حمل و نقل ریلی با کمبودهای زیادی مواجه است و با وجود تلاش‌های دست‌اندرکاران صنعت ریلی، وضعیت شبکه ریلی با برنامه‌های بالاسری فاصله زیادی دارد.
مسأله اصلی این است که دولتها تاکنون اولویت و سرمایه‌گذاری خود را به بخش جاده معطوف کرده‌اند و این توجه را به بخش ریلی نداشته‌اند. دولت جاده‌ها را می‌سازد و تقریباً به صورت رایگان در اختیار مردم می‌گذارد، ولی در بخش ریل با توجه به سرمایه‌گذاری کلانی که در این بخش لازم است، اعتبار کافی تصویب و تخصیص نمی‌شود.
به عبارتی نحوه مدیریت نظام حمل و نقل کشور، کمبود بودجه، نقص و کامل نبودن خطوط ریلی، پیشرفت کند طرح‌های خطوط راه‌آهن در اکثر مناطق کشور، هزینه بالای حمل بار از طریق ریل نسبت به جاده، هزینه بالای سرمایه‌گذاری در این حوزه و سایر عوامل موجب شده تا حمل و نقل ریلی در کشور ما از پیشرفت و رشد قابل‌توجهی برخوردار نباشد. از همین رو راهبردهای عملیاتی، برنامه‌ریزی دقیق و مهم‌تر از همه صرف هزینه‌های کلان در راستای توسعه خطوط ریلی الزامی است.
نیاز مبرم به ظرفیت بخش خصوصی
به عقیده صاحب نظران، هزینه‌های بسیار بالای توسعه خطوط ریلی باعث شده که تاکنون دولتها از زیر آن شانه خالی کنند. بنابراین امروزه استفاده از ظرفیت و سرمایه بخش خصوصی در راستای توسعه حمل ونقل ریلی یک الزام و ضرورت اجتناب‌ناپذیر است و طبیعی است که با توجه به محدودیت‌های بودجه‌ای، دولت نمی‌تواند به تنهایی در این مسیر کاری از پیش ببرد.
البته باید توجه داشت که نگاه سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت راه‌آهن، به لحاظ هزینه‌های گزافی که به سرمایه‌گذاران تحمیل می‌کند، باید متفاوت از دیگر بخش‌ها باشد و بحث مهم در این حوزه، ورود سرمایه‌های جدید با ایجاد بستر رقابتی است تا بخش خصوصی رغبت برای حضور و مشارکت را داشته باشند.
در واقع باید ضمانت‌های مورد نیاز و جذابیت‌های لازم برای ورود بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه فراهم شود و ایجاد سودآوری در بخش ریلی و جذابیت برای بخش خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در بخش بهره‌برداری الزامی است.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
دیدگاه بسته شده است.