حذف مٌهر طلاق از شناسنامه آری یا خیر؟

حذف مٌهر طلاق از شناسنامه آری یا خیر؟

مشکلات اجتماعی زنان مطلقه حکایت از آن دارند که «مهر طلاق» در اذهان عمومی تنها نشان دهنده پایان نافرجام یک زندگی مشترک نیست. زنان مطلقه معمولاً در یافتن شغل و یا خانه نیز زیر نگاه‌های سنگینی سر خم می‌کنند که نمی‌خواهد این زنان را در میان خود بپذیرد. بار سنگین اداره خانواده تک سرپرست از یک سو و فشارهای اجتماعی که به دنبال این نگاه بر زنان آوار می‌شود از سوی دیگر، مشکلات آنها را افزایش می‌دهد. آسیب‌های اجتماعی طلاق لیست بلندی است از انحرافات اجتماعی تا آسیب‌های روحی و روانی؛ این آسیب‌‌‌ها سالیانه هزینه‌های زیادی را بر فرد و جامعه تحمیل می‌کند، به همین دلیل قانون‌گذاران از طریق وضع قوانین جدید به فکر چاره افتاده‌اند. در این راستا، حمیددرخشان‌نیا، رییس سازمان ثبت احوال کشور چندی پیش از تهیه پیش‌نویس طرحی مبنی بر «حذف ثبت طلاق از شناسنامه» خبر داد و ابراز امیدواری کرد که درصورت اجرایی شدن این طرح، برخی از مشکلات زنان مطلقه حل شود. همزمان با مطرح شدن این طرح نظرات مخالف و موافق بسیاری پیرامون آن شکل گرفت. برخی کارشناسان معتقد بر رفع مشکلات زنان مطلقه و تسهیل ازدواج مجدد آنها به واسطه تصویب این طرح و برخی دیگر آن را موجب افزایش آمار طلاق و عدم اعتماد برای ازدواج می‌دانند.

ایسنا در این رابطه به گفت‌وگو با تنی چند از فعالان حقوق زن و روانشناسان پرداخته که نظرات مثبت و منفی آنها در ادامه می‌آید:

تبعات مثبت حذف طلاق از شناسنامه

مهرشاد شبابی، مسؤول کلینیک‌های حقوقی خانواده دانشگاه شهید بهشتی با بیان این‌که برای تغییر، تکمیل و یا حذف هر قانونی باید دید که چه معایب و چه محاسنی در انتظار نیازهای جامعه خواهد بود دراین باره می‌گوید: باید دید که اصلاً چه ضرورتی وجود دارد که حذف ثبت طلاق از شناسنامه زنان عملی شود؟ در حال حاضر شاهد اتفاقات نامیمونی در بحث خانواده هستیم. آمار طلاق رو به تزاید است. مثلاً این‌که گفته می‌شود از هر ۴ ازدواج یک مورد منجر به طلاق می‌شود، این آمار نه تنها نامطلوب است بلکه متناسب با شان جامعه ما هم نیست.

شبابی با اشاره به تبعات روانی نامطلوبی که زنان بعد از طلاق تجربه می‌کنند می‌افزاید: جامعه ما با مقوله طلاق خصوصاً درباره زنان مواجهه خاصی دارد. زنانی که طلاق گرفته‌اند، احساس می‌کنند ثبت طلاق در شناسنامه برایشان اثرات نامطلوب اجتماعی و خانوادگی به همراه دارد. زنان مطلقه حتی برای یافتن شغل دچار مشکل هستند. آنها همچنین حس می‌کنند ثبت طلاق می‌تواند شانس ازدواج مجدد را برایشان کاهش دهد.

سارا گلستانی، کارشناس ارشد مشاوره خانواده به اثرات مثبت این طرح برای کاهش فشار روانی و استرس زنان اشاره می‌کند و می‌گوید: در راستای کاهش استرس این‌که فردی قبلاً ازدواج کرده است یا نه، بهتر است افراد به جای پرداختن به چنین موضوعی تمرکز خود را به‌روی شناخت ویژگی‌های طرف مقابل قرار دهند؛ این مسأله می‌تواند به خودآگاهی افراد کمک کند؛ چرا که آنها به جای آن‌که به «شرایط» تأهل یکدیگر بپردازند، به دنبال شناخت «ویژگی‌های» یکدیگر می‌روند. بنابراین این طرح می‌تواند فشار را هم از روی زنان مطلقه و هم از روی کل جامعه کم کند و شکل‌گیری ازدواج را واقع‌بینانه‌تر و ماندگارتر کند.

اعظم حاجی عباسی، دبیرکل جامعه زینب (س) نیز با بیان این‌که ازدواج همواره به عنوان یکی از ابزارهای حفظ سلامت و بقای جامعه و ادامه نسل‌‌‌ها و یکی از ابزارهای رسیدن فرد به سعادت و خوشبختی و آرامش است، می‌گوید: اهمیت ویژه ازدواج موجب شده است تا قانون‌گذاران برای تسهیل آن تدابیری بیندیشند. یکی از این تدابیر حذف نام همسر از شناسنامه بعد از طلاق است. در صورتی که نام همسر پس از طلاق از شناسنامه فرد حذف شود، او می‌تواند با احساس بهتری زندگی جدید خود را آغاز کرده و گذشته‌ای که از آن عبور کرده را تا حدی حذف کند.

حاجی عباسی می‌افزاید: این طرح وجهه اجتماعی فرد را بهتر حفظ می‌کند و باعث می‌شود رغبت بیش‌تری به ازدواج بعدی داشته باشد، اگر چه این طرح به این شکل نکات منفی هم مانند پنهانکاری دارد اما در هر صورت جنبه مثبت این طرح از جنبه‌های منفی آن بیش‌تر است.

حذف طلاق از شناسنامه یا پاک کردن صورت مسأله؟

بسیاری از جامعه‌شناسان مطرح شدن طرح حذف طلاق از شناسنامه را زمینه‌ای برای اشاعه بی‌اعتمادی در جامعه می‌دانند. به اعتقاد این گروه حذف ثبت طلاق از شناسنامه فرهنگ پنهان کاری در ازدواج را گسترش می‌دهد. همچنین مخالفان این طرح معتقدند عادی‌سازی و تسهیل فرایند طلاق ممکن است باعث افزایش آمار طلاق شود.

شبابی با بیان این‌که که زنان مطلقه باید با اتفاق تلخی که در زندگیشان پیش آمده مواجهه منطقی داشته باشند، ادامه می‌دهد: مطرح شدن این طرح به این شکل تنها صورت مسأله را پاک می‌کند. زنان احساس می‌کنند که خب الان می‌توانند بر استرس بعد از طلاق فائق شوند به سرعت دست به تصمیم‌گیری بزنند، اما باید اتفاقی به شکل دقیق‌تر و جدی‌تری در این مورد بیفتد.

 

شبابی از سوی دیگر به پیامد‌های از بین رفتن قبح طلاق اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد طلاق‌‌‌ها در ۵ سال اول زندگی مشترک اتفاق می‌افتد. یکی از علل طلاق این است که زن یا مرد می‌گوید آن چیزی که طرف مقابل، پیش از ازدواج از خودش ارایه داده بود واقعیت نداشته است. بنابراین این طرح ممکن است به‌طور ناخواسته به این مسأله دامن بزند.