بیداد خشکسالی در خراسان‌جنوبی

 بیداد خشکسالی در خراسان‌جنوبی «شند ملکی» روستایی در شرقی‌‌ترین نقطه ایران در فاصله چند کیلومتری از مرز افغانستان این روز‌ها با خشکسالی و فقر دست و پنجه نرم می‌کند. به گزارش مهر«شند» در زبان محلی اهالی نهبندان و روستاهای اطراف به معنی آبگیر است و شند ملکی یعنی آبگیری که ملکی نام داشته است. از […]

 بیداد خشکسالی در خراسان‌جنوبی

«شند ملکی» روستایی در شرقی‌‌ترین نقطه ایران در فاصله چند کیلومتری از مرز افغانستان این روز‌ها با خشکسالی و فقر دست و پنجه نرم می‌کند.

به گزارش مهر«شند» در زبان محلی اهالی نهبندان و روستاهای اطراف به معنی آبگیر است و شند ملکی یعنی آبگیری که ملکی نام داشته است. از این شند‌ها در خراسان‌جنوبی به ویژه در نهبندان زیاد است. نظایرش شند معصومه و چاه شند و … امروزه از این آبگیر‌ها جز خاطره‌ای دور در ذهن پیرمرد‌ها و پیرزن‌های روستایی چیزی باقی نمانده و هرچه هست خشکسالی است و خشکسالی.

۲۰ سال خشکسالی در خراسان‌جنوبی نیمی از روستاهای این استان را از بین برده و خالی از سکنه کرده است. حالا زندگی در شند ملکی همانند ۴۳۶ روستای دیگر خراسان‌جنوبی در گروی تانکر آبی است که هر هفته باید با گذر از ۱۱۰ کیلومتر از مرکز شهرستان نهبندان که حدود ۲۰ کیلومتر آن خاکی و سنگلاخی است به روستا برسد. به گفته علیرضا سهاشمی، مدیر کمیته امداد شهرستان نهبندان، این شهرستان ۳۰۰ روستا دارد که از این تعداد ۱۰۲ روستا با تانکر آبرسانی می‌شود.

شند ملکی با داشتن ۱۷ خانوار از نظر میزان محرومیت در بالا‌ترین میزان تعریف شده کشوری قرار دارد. ضریب ۹ عددی برای بیان محرومیت است که به گفته مقامات محلی محرومیت واقعی این روستا و روستاهای مشابه آن با عدد و رقم قابل تعریف نیست. از ۱۷ خانوار ساکن در این روستا، ۴ خانوار با ۳۰ نفر جمعیت تحت پوشش کمیته امداد هستند و خدماتی چون سبد غذایی، مستمری ماهانه، لوازم ضروری منزل و وام تعمیر ساختمان را دریافت می‌کنند اما واقعیت این است که شرایط دیگر ساکنان روستا تفاوت آشکاری با آنها که تحت پوشش نهاد حمایتی هستند، ندارد.

خشکسالی همچون بختک روی استان پهناور خراسان‌جنوبی افتاده و رفته رفته آبادی‌های استان را به نابودی می‌کشد. دامداری که مهم‌ترین حوزه اشتغال روستاییان منطقه است با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند و تعداد دام هر روستایی به یک‌دهم کاهش یافته است. بی‌آبی وضعیت بهداشت منطقه را هم با چالش روبه‌رو کرده است. در کل روستا خبری از سرویس بهداشتی نیست. اگرچه کمیته امداد با ارایه وام به روستاییان تحت پوشش کمک کرده تا سرویس بهداشتی برای منازل خود راه بیندازند اما روستاییان وام را دریافت کرده و بدون این‌که کار حمام و سرویس به پایان برسد، در بازپرداخت اقساط وام هم مانده‌اند.

خشکسالی همچون بختک روی استان پهناور خراسان‌جنوبی افتاده و رفته‌رفته آبادی‌های استان را به نابودی می‌کشد. دامداری که مهم‌ترین حوزه اشتغال روستاییان منطقه است با مرگ دست و پنجه نرم می‌کند.

علاوه بر خشکسالی، «تف‌باد» هم زندگی را بر ساکنان شند ملکی و دیگر روستاهای منطقه سخت کرده است. بادهای ۱۲۰ روزه سیستان؛ بادهایی که از ارتفاعات هندوستان وزیدن می‌گیرند و پس از گذر از بیابان‌های افغانستان گرم می‌شوند، اواسط خردادماه خود را به خراسان‌جنوبی و سپس سیستان می‌رسانند و ۱۲۰ روز می‌وزند تا تن هر جنبده‌ای را بلرزانند و هر نوع پوشش گیاهی را بخشکانند. شند ملکی در میانه باد‌ها قرار گرفته است. اگرچه سالیان سال مردمان منطقه با این باد‌ها خو گرفته بودند و حتی با ساخت آسیاب بادی در میانه راه، از آنها استفاده اقتصادی می‌کردند، اما سالیانی است که آسیابهای بادی هم فراموش شده‌اند. آسباد‌ها روزگاری در سرتاسر روستاهای خراسان جنوبی پراکنده بودند اما امروز هیچ اثری از آنها نمانده و تنها آسباد به جا مانده در حاشیه شهر نهبندان نفس‌های آخر خود را می‌کشد.

 

مشکل سوء‌تغذیه در روستاهای خراسان‌جنوبی بیداد می‌کند. دخترک‌ها و پسربچه‌ها با پای برهنه روی شن‌های داغ صحرا قدم بر می‌دارند و انگار پاهایشان در مقابل گرما بی‌حس شده است. رضا سلم‌آبادی، مدیرکل کمیته امداد خراسان‌جنوبی آمار عجیبی از وضعیت سوء‌تغذیه در استان ارایه می‌دهد: حدود ۱۶ درصد کودکان ۶ ساله خراسان‌جنوبی دچار کوتاهی قد هستند و کم وزنی در نوزادان ۱۵ تا ۲۳ ماهه حدود ۱۳ درصد است. ۶ هزار کودک ۶ ساله خراسان‌جنوبی سوء‌تغذیه دارند و کم وزنی در خردسالان استان ۳ برابر میانگین کشوری است.