کودتا ضد اردوغان نقطه عطف سیاست خاورمیانه است

معادله جدید ترکیه کودتا ضد اردوغان نقطه عطف سیاست خاورمیانه است زمانی که این دوره تاریخی از جهان را مورد مطالعه قرار دهیم، درمی‌یابیم که کودتای نافرجام در برابر رجب‌طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین‌کننده سیاسی در خاورمیانه است. این کودتای ناکام که احتمالاً توسط ایالات متحده طراحی شده بود منجر شد که […]

معادله جدید ترکیه

کودتا ضد اردوغان نقطه عطف سیاست خاورمیانه است

زمانی که این دوره تاریخی از جهان را مورد مطالعه قرار دهیم، درمی‌یابیم که کودتای نافرجام در برابر رجب‌طیب‌اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه یکی از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین‌کننده سیاسی در خاورمیانه است. این کودتای ناکام که احتمالاً توسط ایالات متحده طراحی شده بود منجر شد که حرکت عمومی ترکیه به سمت و سوی مخالفت با ناتو حرکت کند و این کشور در آغوش روسیه و کشورهای سازمان همکاری شانگهای قرار بگیرد.

به گزارش سایت دیپلماسی ایرانی، این تغییر جهت از اوایل سال ۲۰۱۶ زمانی که اردوغان متوجه شد که اتحادی برای براندازی داعش درحال شکل‌گیری است، ایجاد شد. پس از این‌که در ماه نوامبر ۲۰۱۵، ترکیه به یک هواپیمای روسی شلیک و آن را ساقط کرد، تلاش اردوغان برای بهبود روابط با روسیه آغاز شد. از آن رویداد به بعد، ترکیه همواره در حال فاصله گرفتن از ایالات متحده و اتحادیه اروپا بود. ترکیه در هر ماجرایی از پناه دادن به مهاجران تا آزادسازی حلب در سال گذشته در برابر منافع ایالات متحده و اتحادیه اروپا ایستاده است.

ائتلاف طرفداران اسد بدون کمک و پشتیبانی صریح ترکیه قادر نخواهد بود به دستاوردهای بزرگی در سال ۲۰۱۷ دست پیدا کند. اردوغان با پیوستن به مذاکرات صلح آستانه و امضای قرارداد مناطق امن، برای همه روشن کرد که او دیگر از اهداف ایالات متحده و ناتو حمایت نمی‌کند و به دنبال تغییر حکومت در دمشق نیست. ترکیه حتی برای بدتر کردن وضعیت این رابطه گاهی با راه‌هایی نه چندان شرافتمندانه، در منظر عمومی به تحریک ایالات متحده و ناتو پرداخت. ظرف چند هفته گذشته ما چند تحرک عمده از جانب ترک‌ها را شاهد بودیم. در ابتدا آنها میزبان رییس نیروهای مسلح ایران بودند تا روابط امنیتی خود را مستحکم‌تر کنند. فراموش نکنیم که طرح ایالات متحده برای استقلال کرد‌ها و کنترل جنگجویان داعش از این طریق در سوریه با شکست مواجه شد.

ترکیه، ایران و روسیه با امضای قراردادی به ارزش ۷میلیارد دلار در زمینه نفت و گاز به‌طور مستقیم تحریم‌های آمریکا را هدف قراردادند. به یاد آورید که بانک‌های ترکیه به عنوان واسطه پول نفت ایران را در سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵، زمانی که سیستم پرداخت الکترونیکی سوئیفت در ایران وجود نداشت، با طلا معاوضه می‌کردند.

در حالی که موضع ایالات متحده در قبال موضع‌گیری بین قطر و کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس به رهبری عربستان در بهترین حالت بسیار پیچیده است، واکنش سریع ترکیه در قبال تحریک‌های عربستان سعودی رابطه ترکیه و قطر را بهبود بخشیده است. با حمایت ترکیه در کنار ایران، موقعیت قطر با وجود تحریم و انزوا از سوی شورای همکاری خلیج‌فارس، مستحکم شده است. با ادامه این روند، پیدا کردن راه‌هایی برای دورزدن تحریم برای قطر راحت‌تر شده است. خبرهای هفته اخیر نشان می‌دهد که روند عادی‌سازی روابط ایران و قطر سرعت گرفته است. جغرافیای سیاسی جهان به سرعت درحال تغییر است. قطر ممکن است تا حدودی به دلیل وابستگی ریالش به دلار گاهی عقب‌نشینی کند اما تا جایی که بتواند به مقاومت خود با همراهی متحدین جدید ادامه خواهد داد. اگر ایالات متحده بخواهد در برابر آینده دوستی قطر با ایران واکنش بیش‌تری نشان دهد آنگاه در‌ها را برای رابطه عمیق‌تر این کشور با ایران و ترکیه باز کرده است که هزینه‌های سیاسی زیادی در پی خواهد داشت.

 

به یاد آورید که با سقوط داعش در سوریه، اسرائیل و نخست‌وزیر این کشور بنیامین نتانیاهو از روابط گرم روسیه با ایران راضی نیستند و احساس خود را آشکارا با ایالات متحده در میان می‌گذارند و خواستار این شده‌اند که ایالات متحده به شکلی محکم در پشت آنها در برابر اوضاع ناخوشایند آینده بایستد. با وجود واقع‌گرایی نظامی موجود در دولت ترامپ (صرفنظر از نگاه‌های نومحافظه‌کاران) این احتمال وجود دارد که ارتش ایالات متحده به دنبال ماجراجویی‌های بیش‌تر در منطقه خارومیانه نباشد.